آتشکده یزد
آتشكده يزد، گرچه بنايي بسيار كهن ندارد و بنايش نزديك به 80 سال پيشينه داشته باشد اما آتشي كه درون آن ميسوزد بيش از 1500 سال است كه روشن مانده است. اين آتش فروزه‌اي است از آتش آتشكده كاريان پارس در لارستان كه به عقداي يزد آورده شد و نزديك به 700 سال در آنجا روشن نگه داشته شد و سپس در سال 522 خورشيدي از عقدا به اردكان برده شد و نزديك به 300 سال نيز در اردكان يزد بود و در سال 852 خورشيدي از اردكان به اين شهر يزد برده شد. نخست در محله‌اي به نام «خلف خان علي» در خانه‌ي يكي از موبدان بزرگ به نام موبد تيرانداز آذرگشسب نگهداري مي‌شد و در سال 1313 پس از ساخته شدن اين آتشكده به درون آن برده شد.
همين پيشنه و ديرينگي است كه شگفتي اين نيايشگاه را دوچندان كرده است. اين بنا از هشت سال پيش كه در سياهه بناهاي ملي ثبت شد، در به روي گردشگران گشود. گرچه اين موضوع مخالفت بسياري از زرتشتيان را برانگيخت زيرا آنجا جاي نيايش به درگاه خداوند است و آنها دوست نداشتند كه با ورود گردشگر هم آرامش آنجا به هم بريزد و هم پاكيزگي اين مكان سپند كه در دين زرتشتي از ارزش بالايي برخوردار است از بين برود. اما به هر روي به شوند درخواست بالاي گردشگران براي بازديد از اين مكان، بخشي از آن براي بازديد همگان درنظر گرفته شده است.
اما چرا در ميان آن آتش سپند (مقدس) گذاشتهاند. همان‌گونه كه پرستشسو (قبله) مسلمانان كعبه است. و در كليساها مسيحي‌ها روبه تمثال عيسا، حضرت مريم و يا صليب پرستش مي‌كنند و كليميها هم در كنيسه روبه سوي شرق و خارج از آن به سوي بيت‌المقدس نماز مي‌خوانند، پرستش‌سوي زرتشتيان هم روشنايي و نور است، به هر شكلي كه وجود داشته باد، خواه اين نور از خورشيد و ماه باشد، يا از آتش سوزان يا چراغي فروزان. چراكه آتش عنصري است زندگي‌بخش، پاكيزه و نشاني از وجود خداوند.
در ايران باستان آدريان تنها جاي نيايش نبود، بلكه به عنوان دادگاه، درمانگاه، دبستان نيز از آن بهره‌مي‌بردند. حتا آدريان جايي براي دادرسي و يا آموزش كودكان بود و در بخشي از آن هم به مداواي بيماران مي‌پرداختند.
شكل بناي آتشكده‌ها كه در همه‌ي شهرهاي ايران وجود داشت همانند هم بود. آتش‌گاه در ميان آدريان بود كه پيوسته آتش سپند در آن مي‌سوخته است. هر آدريان هشت درگاه و چند اتاق هشت گوشه داشته است. نمونه‌ي زنده‌ي آن را مي‌توان در شهر يزد يافت.
آتشكده‌ي يزد در خيابان آيت‌الله كاشاني يزد است. ساختمان كنوني آن در آبان ماه 1313 خورشيدي با سرمايه‌ي يك زرتشتي پارسي به نام «همابائي» بر قطعه زميني كه از سوي چندتن از زرتشتيان ايران ازجمله برادران امانت به نامگاه پدرشان اردشيرمهربان رستم امانت وقف شد، ساخته شد.
نقشه‌ي اين بنا ازسوي مهندسان پارسي كشيده شد و شادروان «ارباب جمشيد امانت» سرپرستي و نظارت ساخت اين بنا را بر دوش داشت. وي در خاطرات خود نوشته است كه براي جلب توجه پارسيان هندوستان، پنج بار به آن ديار سفر كرده است. چهار بار با كشتيهاي بخار بر روي آب‌هاي خروشان اقيانوس هند و يك بار پياده و با شتر در ريگزارهاي بلوچستان ايران و پاكستان تا سرانجام انجمن پارسيان هند پرداخت هزينه‌ي ساختمان آتش ورهرام يزد را پذيرفت.
ساختمان اصلي آتشكده بر بلنداي نزديك به 21 متر از زمين و در ميان حياط بزرگي كه درختان هميشه سرسبز سرو و كاج آن را پوشانده و حوضی مدور و بزرگ که در محور ورودی بنا به آن زیبایی خاصی بخشیده است قراردارد. نگاره فروهر و سرستون‌هاي سنگي آن زيبايي ويژه‌اي بدان بخشيده و روبروي اين بنا حوض آبي قرار دارد كه اين از ويژگي آتشكده‌ها است كه كنار آب باشند.
سرستون‌هاي سنگي جلو تالار ساختمان اصلي و سنگ‌هاي گلدار پاي ديوارها كار هنرمندان اصفهاني است كه در اصفهان سنگ‌ها تراشيده شده و سپس تا يزد برده‌اند. نگار كاشي‌هاي فروهر بر بالاي سردر ورودي كار هنرمندان كاشي كار يزدي است و معماري كل اين بنا ار معماري آتشكده‌هاي پارسيان تاثير پذيرفته است.
ورود به اين نيايشگاه هميشه براي نيايش‌كنندگان با آدابي همراه بوده است. ازجمله پاكيزگي زنان و مردان و ديگر آنكه مردان مي‌بايست با كلاه سفيد وزنان با روسري سفيد و لباس رنگ روشن و بدون كفش وارد شوند.
آتش سپند و كهن، درون مجمر بزرگي از جنس برنز است و شخصي به نام «هيربد» مسوول روشن نگه‌داشتن آن است.
بازديدكنندگان اين آتشكده مي توانند اين آتش هميشه فروزان را از پشت ديوار شيشه‌اي ببينند.
آتشكده يزد، گرچه بنايي بسيار كهن ندارد و بنايش نزديك به 80 سال پيشينه داشته باشد اما آتشي كه درون آن ميسوزد بيش از 1500 سال است كه روشن مانده است. اين آتش فروزه‌اي است از آتش آتشكده كاريان پارس در لارستان كه به عقداي يزد آورده شد و نزديك به 700 سال در آنجا روشن نگه داشته شد و سپس در سال 522 خورشيدي از عقدا به اردكان برده شد و نزديك به 300 سال نيز در اردكان يزد بود و در سال 852 خورشيدي از اردكان به اين شهر يزد برده شد. نخست در محله‌اي به نام «خلف خان علي» در خانه‌ي يكي از موبدان بزرگ به نام موبد تيرانداز آذرگشسب نگهداري مي‌شد و در سال 1313 پس از ساخته شدن اين آتشكده به درون آن برده شد.
همين پيشنه و ديرينگي است كه شگفتي اين نيايشگاه را دوچندان كرده است. اين بنا از هشت سال پيش كه در سياهه بناهاي ملي ثبت شد، در به روي گردشگران گشود. گرچه اين موضوع مخالفت بسياري از زرتشتيان را برانگيخت زيرا آنجا جاي نيايش به درگاه خداوند است و آنها دوست نداشتند كه با ورود گردشگر هم آرامش آنجا به هم بريزد و هم پاكيزگي اين مكان سپند كه در دين زرتشتي از ارزش بالايي برخوردار است از بين برود. اما به هر روي به شوند درخواست بالاي گردشگران براي بازديد از اين مكان، بخشي از آن براي بازديد همگان درنظر گرفته شده است.
اما چرا در ميان آن آتش سپند (مقدس) گذاشتهاند. همان‌گونه كه پرستشسو (قبله) مسلمانان كعبه است. و در كليساها مسيحي‌ها روبه تمثال عيسا، حضرت مريم و يا صليب پرستش مي‌كنند و كليميها هم در كنيسه روبه سوي شرق و خارج از آن به سوي بيت‌المقدس نماز مي‌خوانند، پرستش‌سوي زرتشتيان هم روشنايي و نور است، به هر شكلي كه وجود داشته باد، خواه اين نور از خورشيد و ماه باشد، يا از آتش سوزان يا چراغي فروزان. چراكه آتش عنصري است زندگي‌بخش، پاكيزه و نشاني از وجود خداوند.
در ايران باستان آدريان تنها جاي نيايش نبود، بلكه به عنوان دادگاه، درمانگاه، دبستان نيز از آن بهره‌مي‌بردند. حتا آدريان جايي براي دادرسي و يا آموزش كودكان بود و در بخشي از آن هم به مداواي بيماران مي‌پرداختند.
شكل بناي آتشكده‌ها كه در همه‌ي شهرهاي ايران وجود داشت همانند هم بود. آتش‌گاه در ميان آدريان بود كه پيوسته آتش سپند در آن مي‌سوخته است. هر آدريان هشت درگاه و چند اتاق هشت گوشه داشته است. نمونه‌ي زنده‌ي آن را مي‌توان در شهر يزد يافت.
آتشكده‌ي يزد در خيابان آيت‌الله كاشاني يزد است. ساختمان كنوني آن در آبان ماه 1313 خورشيدي با سرمايه‌ي يك زرتشتي پارسي به نام «همابائي» بر قطعه زميني كه از سوي چندتن از زرتشتيان ايران ازجمله برادران امانت به نامگاه پدرشان اردشيرمهربان رستم امانت وقف شد، ساخته شد.
نقشه‌ي اين بنا ازسوي مهندسان پارسي كشيده شد و شادروان «ارباب جمشيد امانت» سرپرستي و نظارت ساخت اين بنا را بر دوش داشت. وي در خاطرات خود نوشته است كه براي جلب توجه پارسيان هندوستان، پنج بار به آن ديار سفر كرده است. چهار بار با كشتيهاي بخار بر روي آب‌هاي خروشان اقيانوس هند و يك بار پياده و با شتر در ريگزارهاي بلوچستان ايران و پاكستان تا سرانجام انجمن پارسيان هند پرداخت هزينه‌ي ساختمان آتش ورهرام يزد را پذيرفت.
ساختمان اصلي آتشكده بر بلنداي نزديك به 21 متر از زمين و در ميان حياط بزرگي كه درختان هميشه سرسبز سرو و كاج آن را پوشانده و حوضی مدور و بزرگ که در محور ورودی بنا به آن زیبایی خاصی بخشیده است قراردارد. نگاره فروهر و سرستون‌هاي سنگي آن زيبايي ويژه‌اي بدان بخشيده و روبروي اين بنا حوض آبي قرار دارد كه اين از ويژگي آتشكده‌ها است كه كنار آب باشند.
سرستون‌هاي سنگي جلو تالار ساختمان اصلي و سنگ‌هاي گلدار پاي ديوارها كار هنرمندان اصفهاني است كه در اصفهان سنگ‌ها تراشيده شده و سپس تا يزد برده‌اند. نگار كاشي‌هاي فروهر بر بالاي سردر ورودي كار هنرمندان كاشي كار يزدي است و معماري كل اين بنا ار معماري آتشكده‌هاي پارسيان تاثير پذيرفته است.
ورود به اين نيايشگاه هميشه براي نيايش‌كنندگان با آدابي همراه بوده است. ازجمله پاكيزگي زنان و مردان و ديگر آنكه مردان مي‌بايست با كلاه سفيد وزنان با روسري سفيد و لباس رنگ روشن و بدون كفش وارد شوند.
آتش سپند و كهن، درون مجمر بزرگي از جنس برنز است و شخصي به نام «هيربد» مسوول روشن نگه‌داشتن آن است.
بازديدكنندگان اين آتشكده مي توانند اين آتش هميشه فروزان را از پشت ديوار شيشه‌اي ببينند.
