به تازگی پژوهشگران فعال در بخش راه و ساختمان به منظور بهبود ویژگی‌های مواد و مصالح ساخت و ساز، به کاربردهای مختلف نانومواد در این حوزه روی آورده است. نانومواد مختلف می‌توانند مشخصات بنیادی مواد ساختمانی همچون استحکام، دوام و سبکی را بهبود بخشیده و ویژگی‌ها و کارکردهای مفیدی همچون عایق‌بندی حرارتی، خودپاک‌شوندگی و ضد مه بودن را در آنها ایجاد نمایند. همچنین نانومواد می‌توانند در پایش ایمنی ساختمان‌ها و سلامت ساختارها مورد استفاده قرار گیرند.
نکته جالب توجهی که در این بین وجود دارد، افزایش استقبال مراکز مرتبط از محصولات مبتنی بر فناوری نانو با توجه به قیمت نسبتا بالای آنها در بخش ساخت وساز است. شاید بتوان دلیل این امر را ایجاد ویژگی‌های بسیار ارزشمند با اضافه‌کردن مقدار بسیار کمی افزودنی دانست.
از گسترده‌ترین کاربردهای فناوری نانو در بخش ساخت و ساز می‌توان به پوشش‌های شفاف و خودآرا اشاره کرد. این پوشش‌ها قابلیت ایجاد مزیت‌های کاربردی برای سطوح را دارا است. اکثر پوشش‌هایی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، اصطلاحاً «خاموش» هستند، یعنی تنها قابلیت اعمال خاصیت اولیه خود را دارند، بدون اینکه توانایی سازگاری با محیط و اصلاح خواص در اثر تغییر شرایط محیط را داشته و یا بتوانند عیب‌ها و نقایص بالقوه مانند مشکلات خوردگی را به‌کاربر اطلاع دهند.
در حال حاضر سیستم‌های پوشش‌دهی یک طرفه مبتنی بر نانومواد همچون پوشش‌های ضدآتش، پوشش‌های رسانا و یا پوشش‌هایی که قابلیت حس‌کردن خوردگی بالقوه را دارند، مورد استقبال بیشتری واقع می‌گردند. اما سیستم‌های دوطرفه مانند موادی با حافظه هندسی، پوشش‌هایی با قابلیت تغییرخاصیت آب‌گریزی–آب دوستی وپوشش‌های حاوی ذرات ترموکرومیک، چالش برانگیزتر هستند.
پژوهشگران با بهره‌گیری از فناوری‌نانو تاکنون موفق‌به تحت تاثیر قراردادن برخی مواد ساختمانی از جمله بتون، فولاد و شیشه شده¬اند. به‌عنوان نمونه می‌توان به تولید بتن‌های تقویت‌شده با نانومواد، فولادهایی با دوام و شیشه‌های خودتمیز شونده اشاره کرد. پیش‌بینی محققان حاکی از آن است که در خلال چند سال آینده، پیشرفت‌های بسیاری در این زمینه پدیدار خواهد شد و فناوری نانو دست‌یابی به پیشرفت‌های فوق‌العاده‌ای را فراسوی فناوری‌های معمولی، امکان‌پذیر خواهد نمود.
در ادامه به برخی از کاربردهای فناوری نانو در صنعت ساخت و ساز اشاره خواهد شد.
این مقاله در نشریه فناوری نانو شماره 168 در تاریخ 1390/07/15 به چاپ رسیده است.
نکته جالب توجهی که در این بین وجود دارد، افزایش استقبال مراکز مرتبط از محصولات مبتنی بر فناوری نانو با توجه به قیمت نسبتا بالای آنها در بخش ساخت وساز است. شاید بتوان دلیل این امر را ایجاد ویژگی‌های بسیار ارزشمند با اضافه‌کردن مقدار بسیار کمی افزودنی دانست.
از گسترده‌ترین کاربردهای فناوری نانو در بخش ساخت و ساز می‌توان به پوشش‌های شفاف و خودآرا اشاره کرد. این پوشش‌ها قابلیت ایجاد مزیت‌های کاربردی برای سطوح را دارا است. اکثر پوشش‌هایی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، اصطلاحاً «خاموش» هستند، یعنی تنها قابلیت اعمال خاصیت اولیه خود را دارند، بدون اینکه توانایی سازگاری با محیط و اصلاح خواص در اثر تغییر شرایط محیط را داشته و یا بتوانند عیب‌ها و نقایص بالقوه مانند مشکلات خوردگی را به‌کاربر اطلاع دهند.
در حال حاضر سیستم‌های پوشش‌دهی یک طرفه مبتنی بر نانومواد همچون پوشش‌های ضدآتش، پوشش‌های رسانا و یا پوشش‌هایی که قابلیت حس‌کردن خوردگی بالقوه را دارند، مورد استقبال بیشتری واقع می‌گردند. اما سیستم‌های دوطرفه مانند موادی با حافظه هندسی، پوشش‌هایی با قابلیت تغییرخاصیت آب‌گریزی–آب دوستی وپوشش‌های حاوی ذرات ترموکرومیک، چالش برانگیزتر هستند.
پژوهشگران با بهره‌گیری از فناوری‌نانو تاکنون موفق‌به تحت تاثیر قراردادن برخی مواد ساختمانی از جمله بتون، فولاد و شیشه شده¬اند. به‌عنوان نمونه می‌توان به تولید بتن‌های تقویت‌شده با نانومواد، فولادهایی با دوام و شیشه‌های خودتمیز شونده اشاره کرد. پیش‌بینی محققان حاکی از آن است که در خلال چند سال آینده، پیشرفت‌های بسیاری در این زمینه پدیدار خواهد شد و فناوری نانو دست‌یابی به پیشرفت‌های فوق‌العاده‌ای را فراسوی فناوری‌های معمولی، امکان‌پذیر خواهد نمود.
در ادامه به برخی از کاربردهای فناوری نانو در صنعت ساخت و ساز اشاره خواهد شد.
این مقاله در نشریه فناوری نانو شماره 168 در تاریخ 1390/07/15 به چاپ رسیده است.
