محمودح
عضو جدید
http://www.damestan.persianblog.ir/
ورم پستان تلیسه ها چیز تازه ای نیست. شصت سال پیش گزارشاتی مبنی بر ورم پستان تلیسه وجود داشت. اما عموماً چنین تصور می شد كه شیوع آن بسیار كم است. طی دو دهه اخیر،این تفكر تغییر زیادی یافته است. تحقیقات به روشینی نشان داده است كه ورم پستان در تلیسه های تلقیح نشده و آنها كه نزدیك زایش هستند به كرات اتفاق می افتد. مشكل در سه ماه آخر قبل از زایش وخیم تر خواهد شد و عفونت می تواند سبب ورم پستان بالینی شده و در ابتدای زایش شمار سلول های بدنی را افزایش می دهد. ورم پستان تلیسه می تواند یك مشكل واقعی در بسیاری از گله های شیری باشد.
ما چه می دانیم ؟
در ده سال گذشته بررسی های فراوانی انجام شده است . از هر نقطه ،از تلیسه ها از بیست و یك روز قبل از زایش تا زمان زایش نمونه گیری انجام شد. دامنه قابل ملاحظه ای از عفونت كارتیه ها ،از 43 درصد تا 85 درصد وجود داشت .نتیجه آن كه ورم پستان در بیش از نیمی از كارتیه های تلیسه های مطالعه شده پیدا شد. ارگانیسم های غالب جدا شده ،گونه های استافیلوكوك كو آگولاز منفی (CNS)بود. اغلب اوقات CNS به عنوان عامل بیماری زای ورم پستان ضعیف شناخته می شود،زیرا باعقه یك افزایش مختصر در شمار سلول های بدنی و كاهش جزئی در تولید شیر می شود.
این مطالعات به ما نشان می دهد كه وقوع عفونت های داخل پستانی در تلیسه ها می تواند بسیار بالا باشد و در سنین كم اتفاق بیفتد.بسیاری از این عفونت ها می تواند تا زمان زایش تلیسه ها و شروع شیرواری باقی بماند. برخی عفونت ها نیز ممكن است در طی شیردهی باقی بماند. این مساله سبب شمار سلولی بالاتر و آسیب به رشد پستان شده و اثر ممانعت كننده قابل ملاحظه بر تولید شیر دارد. عوامل خطر ساز برای ورم پستان تلیسه ها چیست؟ در یك بررسی گسترده در اسپانیا مشخص شد كه مگس ها بسیاری از عوامل بیماری زا را منتقل می كنند. خصوصاً استافیلوكوكوس اورئوس. سایر عوامل شامل زایش تابستانه ،خوراندین شیر ورم پستانی به گوساله ها،تماس بین گوساله ها و گاوها،افزایش سن اولین زایش،نشت شیر و خیز سرپستانك و پستان می باشد. روش های كنترل متعددی توسعه پیدا كرده كه بیشتر آنها بر درمان آنتی بیوتیكی تمركز دارد. یك راهكار درمان تلیسه ها با فرمول های آنتی بیوتیك درمان گاو خشك است. راهكار ما در «تنسی» . درمان تلیسه ها چند هفته قبل از زایش یا زمان زایش با آنتی بیوتیك هایی است كه برای گاوهای شیری استفاده می شود.
درمان گاوهای شیری آزمایش شده
ما متوجه شدیم كه درمان تلیسه ها 7 تا 14 روز قبل از زایش با آنتی بیوتیك های مورد استفاده در گاو شیری در حذف بسیاری از عفونت ها در اواخر دوره آبستنی بسیار موثر است.در كارهای اولیه دو آنتی بیوتیك متفاوت را كه برای درمان گاوهای شیری است مورد ارزیابی قرار دادیم كه عبارتند از كلوكساسیلین و سفاپیرین،این بررسی روی تلیسه های نژاد جرسی انجام شد. تلیسه ها گروه بندی شدند تا تفاوت در تولید شیر پیش بینی شده به حداقل برسد. ما می خواستیم ببینیم كه این روش چه اثری می تواند بر تولید شیر داشته باشد . سه گروه عبارت بودند از: یك گروه كنترل منفی،یك گروه كه كلوكساسیلین دریافت می كردند و گروهی كه سفاپیرین دریافت می كردند. حدود 87 درصد از ورم پستان ها توسط CNS ایجاد می شد و 8 تا 10 درصد توسط عوامل بیماری زای محیطی كه اصلی ترین آنها استرپتوكووكوس یوبریس بود. تلیسه ها برای هر كارتیه یكبار ،هفت روز قبل از زمان مورد انتظار زایمان درمان شدند. قبل از درمان حدود 95 درصد از تلیسه ها حداقل یك كارتیه عفونی داشتند.شیوع ورم پستان در تلیسه هایی كه درمان نشدند از 95 درصد به 78 درصد كاهش یافت.یعنی میزان درمان خود به خودی 17 درصد بود. در گروه تحت درمان 80 درصد كاهش در آلودگی وجود داشت. اگر كارتیه ها را مورد بررسی قرار دهیم حدود 60 درصد از كارتیه ها یا بیش از دو كارتیه از هر تلیسه قبل از زایمان آلوده بود. در گروه كنترل درمان نشده ما ،بهبود خود به خود حدود 30 درصد بود. با این حال ،نرخ بهبودی پس از درمان آنتی بیوتیكی 92 درصد بود.
باقی مانده دارویی چه می شود؟
درمان تلیسه ها نگرانی در مورد باقی مانده آنتی بیوتیكی را افزایش می دهد. دركاری كه ما انجام دادیم ،در اولین وعده شیردوشی و همچنین در روزهای سوم و دهم پس از زایش نمونه هایی را جمع آوری نمودیم. در گروهی كه با كلوكساسیلین درمان شده بودند،17 درصد از نمونه های آغوز مثبت بودند. ما هیچگاه آنتی بیوتیك را در شیردوشی ششم یا دهم پیدا نكردیم. از طرف دیگر در گروهی كه سفاپیرین استفاده شده بود،در زمانی كه فرض كرده بودیم شیر می تواند وارد مخزن اصلی شود،هنوز 28 درصد از نمونه ها مثبت بود كه دركل غیر قابل قبول می باشد. وقتی مساله را عمیق تر بررسی كردیم ،متوجه شدیم كه اگر تزریق داخل پستانی سفاپیرین حداقل 11 روز قبل از زایش انجام گیرد. تمام نمونه های گرفته شده از شش تلیسه در روز سوم پس از زایش منفی خواهد بود. برای راه حل ما مطالعه دیگری را طراحی كردیم كه تلیسه ها با سفاپیرین 14 روز قبل از زایش درمان شدند. دراین مطالعه تنها 4 مورد از 127 نمونه (1/3%) گرفته شده از كارتیه های درمان شده با سفاپیرین در دوشش ششم پس از زایش مثبت بودند. سه نمونه از چهار نمونه مثبت مربوط به یك تلیسه بود كه سه روز پس از درمان،زایمان كرد همچنین اخیراً كارهایی درباره پیرلی مایسین و پنی سیلین – نووبیوسین كه هر دو تركیبات مربوط به گاو شیری هستند انجام داده ایم. مجدداً متوجه شدیم كه نرخ بهبودی در كارتیه های درمان شده بسیار بالاتر است. بحث با دامداران و دامپزشكان ما را به سوی پیدا كردن یك راهكار عملی تر پیش برد. زیرا درمان تلیسه ها می تواند ناخوشایند و گاهی اوقات مشكل باشد. تلیسه هایی را كه تحت درمان بودند در اولین شیردوشی پس از زایش مورد بررسی قرار دادیم . نتایج این كار با آنچه در گذشته دیده بودیم هم خوانی داشت،درصد بالایی از تلیسه ا و كارتیه ها قبل از درمان آلوده بودند. نرخ بهبودی با یكبار تزریق هر كارتیه در اولین شیردوشی پس از زاش ،بسار بالاتر از گروه كنترل كه درمان نشدند،بودند. با این حال این میزان كمتر از آن چیزی بود كه ما با درمان 14 روز قبل از زمان مورد انتظار زایش مشاهده كرده بودیم.
اقتصاد چه می شود؟
وقتی كه تولید شیر با كیفیت بالا هدف هر كسی باید باشد. سوال اصلی این است كه آیا سودی هم دارد؟ جدول زیر برخی از اثراتی كه ما برروی تولید مشاهده كردیم را نشان می دهد. شمار سلول های بدنی كاهش یافت و حدود 500 كیلوگرم تولید شیر در تلیسه های جرسی درمان شده بیشتر بود. به خاطر داشته باشید كه این حیوانات جهت به حداقل رساندن تفاوت های ژنتیكی موثر بر توید دسته بندی شده بودند. با محاسبه روی كاغذ متوجه شدیم كه درمان 160 دلار سود خالص در پی داشت. فرمولی كه برای محاسبه به كار بردیم شامل قیمت شیر،تولید،هزینه درمان و دستمزد 10 دلار در هر ساعت بود. در تجزیه و تحلیل ما قیمت شیر مایع 15 دلار و هزینه درمان 6/15 دلار در نظر گرفه شد كه شامل هزینه آنتی بیوتیك ها،كارگر،حوله،محلول غوطه وری سرپستانك و یك كیت آزمایش آنتی بیوتیك بود. سود تولید ناخالص برای هر تلیسه را حدود 175 دلار محاسبه كردیم كه با كسر هزینه درمان هنوز درآمد خالص حدود 160 دلار افزایش داشت.
سوالات پاسخ داده نشده
دو مطالعه اخیر هم نشان دهنده فواید درمان تلیسه ها قبل از زایش است. درحالی كه در همان زمان سوالات بیشتری درباره آن كه كدام دامداری بیشترین سود را از این عملیات به دست می آورد. مطرح شد. یكه مطالعه وسیع در سطح 9 گله نشان داد كه درمان آنتی بیوتیك 10 تا 21 روز قبل از تاریخ مورد انتظار زایش به میزان قابل ملاحظه ای تعداد آلودگی های داخل پستانی را در تلیسه ها در زمان زایمان كاهش داد. همچنین این تلیسه ها تعداد كمتری عفونت های پس از زایش هستند. در هر صورت هیچ پیشرفت قابل ملاحظه ای درتولید شیر یا شمار سلول های بدنی مشاهده نشد. دلایل این امر مشخص نمی باشد. یك مطالعه در هلند نشان داد كه درمان تلیسه ها 8 تا 10 هفته قبل از زایش،تولید شیر را تقریباً 500 كیلوگرم در تلیسه هایی كه در گله های با شیوع بالا پرورش یافته بودند افزایش داد. تولید در دامداری های با شیوع كم 77 كیلوگرم افزایش یافت. دامداری با شیوع بالا دامداری است كه بیش از 15 درصد از گاوهای آن دارای شمار سلول های بدنی بیش از 000/150 سلول در هر میلی لیتر باشند. یك تركیب كلوكساسیین مخصوص گاو خشك در این مطالعه استفاه شده بود. محققین نتیجه گرفتند كه درمان تنها در دامداری های با شیوع بالا مفید است .
با این مطالب بیشتری درباره ورم پستان تلیسه ها آموخته ایم،هنوز بسیاری از سوالات بدون پاسخ باقی مانده است مانند:
1- در چه گله هایی این راهكار بیشترین سود و فایده را دارد؟
2- آیا تمام تلیسه ها در گله باید تحت درمان قرار بگیرند یا فقط تلیسه های مشخصی باید درمان شوند؟
3- آیا گونه های CNS مشخصی وجود دارد كه نسبت به بقیه مشكلات بیشتری ایجاد می كنند؟
4- عوامل خطرساز كلیدی كه بر پیشگیری از ورم پستان تلیسه ها موثرند كدامند؟
تلیسه هایی كه با ورم پستان زایمان می كنند در طول دوره شیردهی در معرض خطر بیشتری برای آلودگی قرار دارند. یكبار درمان آنتی بیوتیكی راه موثری برای كاهش عفونت است. بدون آن ،تلیسه ها در معرض حذف بیشتری در طی 45 روز اول دوره شیردهی قرار دارند. آیا شما آمادگی قبول این خطر را دارید؟
منبع: گروه فنی شركت تعاونی كشاورزان و دامپروران صنعتی وحدت اصفهان (نشریه هوردز دیری من)