شرح گردش آب در واحد آب و بخار :
آب مصرفي پالايشگاه از شهر سرخس تامين مي گردد . واحد آبرساني وظيفه تامين آب مصرفي پالايشگاه و منازل سازماني سرخس را به عهده دارد . آب از چهار حلقه چاه استخراج و توسط يك خط لوله هشت اينچي به پالايشگاه انتقال مي يابد و در ورود به پالايشگاه وارد دو عدد تانك ( Raw Water Storage Tank ) ميگردد . سپس توسط دو عدد پمپ 1102 ( Raw Water Pump ) پمپاژ ميگردد . آب در خروجي پمپها به سه قسمت تقسيم ميگردد ، يك قسمت جهت آب آشاميدني و ديگري جهت تهيه آب صنعتي و شاخه سوم جهت آب جبراني برج خنك كننده استفاده مي شود .
خط آب آشاميدني وارد پمپ 1107 ( Potable Water Pump ) ميشود . سپس از فيلتر كربني ( Carbon Filter ) عبور مي كند . فيلترهاي كربني جهت جداسازي هيدروكربورها و مواد شيميايي مي باشند كه باعث تغير طعم و بوي آب مي شوند . پس از خروج از فيلتر كربني به آب كلر زده مي شود و در تانك 2309 ( Potable Water Storage Tank ) كه در ارتفاع 30.5 متري واقع است ذخيره مي شود . خط آب صنعتي وارد قسمت سختي زدايي مي شود . قسمت سختي زدايي از چهار برج با بستر ثابت تشكيل شده است كه دو بدو عمل مي كنند . بستر ثابت برجها ، رزين آمبرلايت مي باشند . آب نرم خروجي داراي 1-2 PPm سختي كربنات كلسيم مي باشد . آب خام از بالاي يكي از برجهايي كه در سرويس هستند وارد شده و پس از عبور از بستر رزينها و سختي گيري ( يونهاي كلسيم و منيزيم جذب بستر و يون سديم وارد آب مي شود ) از پايين آن خارج مي شود ، در همين زمان برج ديگر در مرحله احياء مي باشد تا پس از اين مرحله در سرويس قرار گيرد و دو برج ديگر بصورت آماده مي باشند . آب نرم خروجي ( آب صنعتي ) سپس وارد تانكهاي 2304 ( Treated Water Storage Tank ) مي شود . موقعيكه مقدار مشخصي آب كه قابل تنظيم است از داخل سختي گير عبور كرد و سختي آب خروجي روبه افزايش گذاشت ، سختي گير توسط متصدي مربوطه از سرويس خارج و در مرحله احياء و سختي گير ديگر در سرويس قرار مي گيرد . جهت احياي رزين ، از نمك سديم كلرايد 6 % استفاده مي شود .
آب نرم ذخيره شده در تانكهاي 2304 جهت سرريز در سيستمهاي سرد كننده مدار بسته و توليد بخار فشار پايين استفاده مي شود .
شرح گردش بخار در واحد آب و بخار :
سيستم بخار پالايشگاه از سه قسمت تشكيل شده است :
1 _ بخار فشار بالا 2 _ بخار فشار متوسط 3 _ بخار فشار پايين
بخار فشار بالا در داخل ديگهاي بخار مستقر در واحد آب و بخار ، بخار فشار متوسط در داخل ديگ بخار مستقر در واحدهاي بازيافت گوگرد و بخار فشار پايين در اكثر دستگاههاي بازيافت حرارت توليد مي شود . آب مقطر حاصل از تمام اين سه نوع بخار در سيستم جمع آوري ، به واحد آب و بخار ارسال و در تانكهاي 2305 ( Condensate Storage Tank) ذخيره مي شود .
الف ) بخار فشار بالا :
آب نرم ذخيره شده در تانكهاي 2304 ( Treated Water Storage Tank ) توسط يكي از دو پمپ 1103 ( Treated Water pump ) ابتدا وارد مبدل 1602 (Deaerator Feed/Condensate Exchanger ) مي شود . پس از تبادل حرارت با آب مقطر توليدي در تبخير كننده ها جهت از دست دادن CO[SUB]2[/SUB] محلول در آب وارد كربنات زدا ( Decarbonator Package ) ميشود . CO[SUB]2[/SUB] عامل خورندگي در لوله هاي ديگ بخار مي باشد .
كربنات زدا از دو قسمت مجزا از هم تشكيل شده است و هركدام قدرت زدايش CO[SUB]2[/SUB] از 41 متر مكعب آب در ساعت را دارند . در كربنات زدا ابتدا اسيد سولفوريك به آب اضافه ميشود . اسيد باعث مي شود كه بيكربنات محلول در آب به CO[SUB]2[/SUB] تبديل شوند . سپس آب از بالا وارد يك برج با بستر ثابت مي شود . هوا از قسمت پايين وارد اين برج مي شود . نتيجتا در اثر تماس هوا و آب حاوي CO[SUB]2[/SUB] در داخل بستر ، هوا و CO[SUB]2[/SUB] از قسمت بالاي برج و آب عاري از Co[SUB]2[/SUB] از قسمت پايين برج خارج مي گردند . آب سپس توسط سودكاستيك خنثي مي شود و توسط پمپ به سمت هواگيرها هدايت مي شود . هواگيرها ( Make Up Water Deaerator ) برجهايي هستند كه داراي يك سيني تعادلي مي باشند و در فشار 19 Psia كار مي كنند . آب از بالاي برج روي سيني مي ريزد و از زير سيني بخار آب فشار پايين وارد مي شود . در اثر تماس بخار آب و آب حاوي اكسيژن روي سيني ، اكسيژن و بخار از قسمت بالاي برج وارد اتمسفر مي شوند و آب عاري از هوا از قسمت پايين برج خارج مي شود . سپس جهت تبادل حرارت با استفاده از يكي از دو پمپ 1111 ( Evaporator Feed Pump ) به مبدل 1603 ( Evaporator Feed/Condensate Exchanger ) هدايت مي شود . در اين مبدل پس از تبادل حرارت با بخار خروجي از تبخير كننده ها ، وارد تبخير كننده 1601 ( Evaporator ) مي شود .
بخار فشار بالا پس از تبادل حرارت در داخل تبخيركننده ها وارد ( Flash Tank ) شده و سپس در مبدلهاي حرارتي 1603 ( Evaporator Feed/Condensate Exchanger ) و 1602 ( Deaerator Feed/Condensate Exchanger ) تبادل حرارت كرده و سپس به هواگيرهاي آب كندانس ( Condensate Deaerator ) انتقال مي يابد . هواگيرهاي آب كندانس در فشار 69 Psia كار مي كنند . علاوه بر موارد فوق ، تمامي آب كندانس پالايشگاه نيز توسط يك سيستم ، جمع آوري و به آن انتقال مي يابند . در هواگيرهاي آب كندانس ، بخار فشار پايين تزريق مي شود و سبب جداسازي اكسيژن داخل آب مي شود . بخارات از بالاي برجك وارد اتمسفر مي شوند . خروجي از هواگيرهاي آب كندانس ، خوراك ديگهاي بخار مي باشند . در صورتيكه مقدارآب ورودي به هواگيرهاي آب كندانس بيشتر از نياز ديگهاي بخار باشد ، سطح آب داخل مخزن هواگيرها زياد شده واز طريق يك خط سرريز مقدار اضافي از هواگيرها خارج مي شوند ، سپس در كولر هوايي 1662 ( Deaerator Overflow Cooler ) سرد شده و با گذر از يك شير كنترل درون تانكها 2305 ( Condensate Storage Tank ) ذخيره مي شود . اگر مقدار آب ورودي به هواگيرها از نياز ديگهاي بخار كمتر باشد از تانكهاي فوق الذكر توسط پمپهاي 1104 ( Condensate Pump ) آب بدرون هواگيرها پمپاژ مي شود . آب خروجي از هواگيرها به دوقسمت تقسيم مي شود . يكي جهت تغذيه ديگهاي بخار فشار بالا وارد پمپهاي 1105 ( HP Boiler Feed Water Pump ) مي شود . پمپهاي B , C , D , E , F توربيني هستند واز بخار فشار بالا جهت نيروي محركه آنها استفاده مي شود . پمپ A برقي است و جهت راه اندازي سيستم از آن استفاده مي شود . شاخه دوم جهت تغذيه ديگ بخار فشار متوسط درواحد بازيافت گوگرد و بويلرهاي فشار پايين نيروگاه توسط پمپهاي 1112 ( LP & MP Boiler Feed Water Pump ) به آن واحدها انتقال مي يابد .
شش عدد ديگ بخاردر محوطه آب و بخار وجود دارند ( چهار ديگ در فاز قديم و دو ديگ در فاز جديد ) كه هريك ظرفيت توليد 90 تن بخار در ساعت را دارند . فشار بخار در حدود 544 Psia و درجه حرارت آن 610 درجه فارانهايت مي باشد . در ديگهاي فاز قديم چهار مشعل وجود دارد كه قابليت استفاده از سوخت گاز و يا مايع تثبيت شده را دارند اما در ديگهاي فاز جديد دو مشعل گاز سوز وجود دارد . بخار فشار بالا در دو خط اصلي در داخل پالايشگاه توزيع مي شود .