ساختار سیستم عامل Solaris:
Solaris سیستم عاملی بر پایه UNIX است که در سال 1992 توسط شرکت SUN (Stanford University Network) Microsystems تهیه شده و روی سخت افزارهای Sun Sparc ، Intel Pentium، Cyrix، AMD قابل نصب می باشد. هیچ نسخه دیگری از Unix، شهرت ، تعدد کاربران و فراگیری گسترده Solaris را تجربه نکرده است.
Solaris Operating Environment یک بسته نرم افزاری است شامل:
سیستم عامل Sun OS( نسخه شرکت SUN از Unix BSD که بر پایه System V release 4 نوشته شده است ) + محیط گرافیکی GUI + ONC ( Open Network Connectivity ) + سرویسهای شبکه مانند NFS، NIS...+ابزارهای مختلف
این سیستم عامل Multiuser، Multitask، Symmetric multiprocessing with multithreads با قابلیت Self-healing and Self-managing Functionality ، Real time Functionality و دارای بالاترین Security level در بینسیستم عاملهایUnix Based می باشد وبه عنوان Database Server برای Oracle ، Informix و Jbase و امن ترین و Stable ترین server برای سرویسهای شبکه مانند Proxy، Email، Web،DNS ،DHCP، NFS،NIS ، LDAPو... بکار می رود همچنین Trusted Solaris به دلیل security بالا یکی از پر کاربردترین UNIX ها برای Applicationهای بانکی و محیطهای نظامی است و به عنوان سیستم عامل Embedded برای بسیاری از دستگاههای دقیق مهندسی پزشکی مانند سیستمهای MRI استفاده می شود.
Solaris یک سیستم عامل استاندارد برای developer های نرم افزار ، مدیران سیستم و کاربران عادی است. از ابزارهای موجود در این سیستم عامل می توان به :
Glib, GTK, JPEG PNG, TIFF, zlib XML, Tcl/Tk ، C and C++ Compiler و Java برای development
Apache, Tomcat, Java Application Server, Perl, Solaris Containers. MySQL
و PHP distribution برای Web
Jumpstart, Diskless client support, Secure WAN boot, Solaris Live Upgrade
وSolaris Flash برای نصب
Sun Management Center، support for large volumes ،high-performance logging FS (UFS) , Solaris Volume Manager, Sun StorEdge Traffic Manager, Solaris ZFS ،
Dynamic Reconfiguration, Reconfiguration Coordination Manager
Solaris Fault Manager, Solaris Service Manager, Sun ONE برای راهبری
Memory Placement Optimization (MPO), Thread library, Enhanced directory name lookup cache, Dynamic Intimate Shared Memory and libumem, Mobile IP, PPP, Sendmail, NTP , BIND 9, IP network multipathing ،Samba, NFSv4 , FTP برای شبکه
Star office، Star suite، CDE (Common Desktop Environment) ، Gnome
Sun Java Desktop System ، Audio and Video، Image Tool ، Mozilla, File manager و بسیاری ازapplication ها برای کاربران اشاره کرد.
محیط عملیاتی Solaris دارای ویژگیهای زیر می باشد :
- Portability : قابلیت انتقال Application ها در زمان Upgrade سخت افزاری بدون نیاز به Conversion
- Horizontal and Vertical Scalability: این سیستم عامل روی تمام رده های سخت افزار از Laptop تاSupercomputerها و بر روی سیستمهای Multiprocessor قابل نصب است.
- Interoperability: برخورداری سیستم عامل از استاندارد در زمینه Interface های ارتباطی این امکان را به وجود می آورد تا در سایتهای بزرگ در ارتباط با سیستم عاملهای دیگر به راحتی کار کند.
- Compatibility : کلیه application ها پس از Upgrade سیستم عامل بدون تغییر قابل استفاده هستند
- Security : نرم افزارهایی مانند GSS-API, Secure Shell, TCP Wrappers,
- Digitally signed binaries, BART and Solaris Containers for application isolation. و محیط بستهUnix امکان نفوذ به سیستم عامل را به حداقل می رساند.
این سیستم عامل برای Sparc و X86 ارائه می شود . همزمان با موج جدید Open Source شرکت Sun Microsystems گامهای مثبتی در این زمینه برداشته و نسخه جدید سیستم عامل Solaris را برای Download از طریق اینترنت ارائه کرده است همچنین سایت اینترنتی
www.opensolaris.org کلیه source code های Solarisرا برای استفاده developer ها در اختیار عموم می گذارد.
شايد بسياري از ما نام سيستمعامل شركت سان مايكروسيستمز، يعني سولاريس را كمتر از ساير سيستمعاملهاي محبوب مثل ويندوز و لينوكس شنيده باشيم. دليل آن هم كاملاً روشن است. اين سيستمعامل به دليل كاربردهاي خاص آن كه مربوط به ميني كامپيوترهاي SPARC ميشود صرفاً در دسترس افراد خاصي كه شبكههاي مبتني بر كامپيوترهاي مذكور را مديريت ميكنند قرار دارد. پس از مدتي نسخههايي از اين سيستمعامل قدرتمند براي نصب بر روي كامپيوترهاي شخصي X86 توسط شركت سان ارايه گرديد كه در برخي كاربردهاي خاص مثل سرورهاي اينترتني مورد اقبال كارشناسان و كاربران قرار گرفت. در اين مقاله نگاهي خواهيم داشت به اين سيستمعامل و نسخه جديد آن.
پس از يك سال و اندي قول و قرار، بالاخره تلاشهاي شبانهروزي و انجام آزمونهاي مختلف بر روي نسخههاي آزمايشي نتيجه و ياران اسكات مكنلي، مديرعامل شركت سان مايكروسيستمز، بهطور رسمي جشن گرفتند و دوشنبه 15 نوامبر را به عنوان روزي خاطرهانگيز اعلام نمودند. كه هماكنون يك نسخه آزمايشي با عنوانExpress Edition بر روي سايت شركت سان از
اين نشاني آماده دريافت و نصب رايگان است.
اما طبق اظهارات مديران پروژه سولاريس، نسخه كامل آن به زودي عرضه خواهد شد و به احتمال زياد چند ماه بعد از آن هم با ارايه سورسكد آن به صورت، سولاريس را به جمع جامعه اُپنسورس رهنمون خواهد ساخت.
سيستمعامل سولاريس كه هم بر روي كامپيوترهاي SPARC و هم بر روي كامپيوترهاي شخصي X86 با پردازندههاي اينتل و AMD قابلاجرا است، در طول حيات خود از سالها قبل تاكنون دچار افت و خيزهاي فراواني شده است. در ابتدا اين سيستمعامل با ارايه يك محيط گرافيكي براي يك سيستمعامل مبتني بر يونيكس، توانست نظر بسياري از كاربران يونيكسهاي متني و قديميتر مثل SCO را به خود جلب كند اما به تدريج و با مطرح شدن لينوكس و دنياي اپنسورس، خصوصاً در نقش سرورهاي مربوط به شبكههاي كوچك، اين سيستمعامل در معرض رقابتي دشوار قرار گرفت. محيطهاي زيبا و كاربرپسند مشهور لينوكس مثل Gnome وKDE و انواع و اقسام برنامهها، هر روز محبوبيت محيط گرافيكي X سولاريس را تحتتأثير قرار داد. البته با تمام اين اوصاف و پس از گذشت سالها از ارايه نسخههاي مختلف لينوكسهاي سرور و نرمافزارهاي متعدد تحت آن، هنوز سرويسدهندههاي بزرگ اينترنتي مثل ياهو يا Hotmail و MSN، سولاريس را به عنوان يكي از قدرتمندترين، پايدارترين و امنترين سيستمعاملها مورد استفاده قرار داده و هيچگاه سخني از جايگزيني سرورهاي سولاريس خود با آلترناتيوي به نام لينوكس سخن به ميان نياوردهاند. اما به هر حال مسأله مهمي كه در اين زمينه اتفاق افتاد، كاهش موارد استفاده و كاربرد سولاريس به عنوان يك سيستمعامل گرافيكي مبتني بر يونيكس بود و از اين جا به بعد بود كه بسياري از كاربران قديمي يونيكس كه به دنبال راهحلي براي رهايي از مشكلات و عدم جذابيت سيستمعامل خود بودند، به غير از سولاريس، به آلترناتيو ديگري مثل لينوكس هم به شدت توجه ميكردند. سان را بر آن داشت تا به
هر صورتي كه شده سعي كند سولاريس را به جايگاه قبلي خود برگرداند. طبق اظهارات مقامات سان، بيش از ششصد تغيير و بهبود در نسخه جديد سولاريس 10 بهوجود آمده است. تكنولوژي مشهور سولاريس بهنام Big Five اكنون شامل پنج برنامه قدرتمند به نامهاي N1 Grid Container براي ايجاد محيطهاي چندگانه، DTrace كه يك ابزار ويژه شناسايي و تست سيستم براي مديران شبكه است، سيستم
Predictive self healing جهت تشخيص زودهنگام اشكالات احتمالي و رفع خودكار آنها، تكنولوژي .crypto infrastructure و همچنين فايل سيستم زتابايتي (يك ميليون گيگابايتي) بهنام ZFS ميباشد. از ديگر تغييرات عمده، امكان اجراي توابع كتابخانهاي نوشته شده براي لينوكس است. بدينصورت برنامههاي كامپايل شده براي لينوكس، در سولاريس هم قابلاجرا هستند، پديدهاي كه قبلاً سيستمعاملي مثل FreeBSD به داشتن آن به خود ميباليد.
از سوي ديگر، توسعهگران سيستم و برنامهنويسان هم از ويژگيهاي جديد سولاريس 10 بينصب نخواهند ماند. نسخههاي بتاي (Java studio 10 (JS و همچنين (7 Java studio Enterprise 7 (JSE مژدهاي به علاقهمندان زبان جاوا براي برنامهنويسي راحتتر در محيطهاي جديد متعلق به سولاريس است.
نسخه جديد سولاريس بهوجود آمده، مسأله قيمت و مجوز استفاده (License) است. در اين وادي، دارندگان نسخههاي قبلي سولاريس قابل نصب بر روي سرورهاي SPARC هيچ تغيير خاصي را احساس نخواهند كرد و سياست خريد يك سرور و يك مجوز كماكان برقرار ماند. اما در مورد سرورهاي X86 احتمال اعمال دو سياست مختلف در اين زمينه وجود دارد. در ابتدا يك نسخه كاملاً رايگان و قابل دريافت از طريق اينترنت به مشتريان اعطا ميشود و آنها فرصت كافي را براي تست و سنجش انگيزه خود جهت استفاده از نسخه جديد را مييابند. اين نسخه هيچ جاي بروز شدن (uptodate)، رفع باگ و هر نوع پشتيباني از طرف سان را ندارد. در صورت متقاعد شدن كاربران به استفاده دائمي از سولاريس 10، يك مجوز از ميان دو انتخاب زير به آنها داده ميشود: قيمت 120 دلار در سال براي هر پردازنده با امكان بروز شدن سيستمعامل و رفع باگها و يا قيمت 240 تا 360 دلار در سال براي هر پردازنده با امكانات مورد قبلي يا به علاوه هر نوع پشتيباني.
سياست مذكور صرفاً به جهت ترغيب كاربران سرورهاي ويندوز و لينوكس به روي آوردن به طرف سيستمعامل جديد 64 بيتي سولاريس 10 است.
مارك مك كلين، معاون فروش نرمافزار در سان، معتقد است: سيستم جديد قيمتگذاري محصولات سان، بسياري از طرفداران لينوكس ردهت و حتي فدورا را به خود جلب خواهد كرد. اگر چه فدوراي 3 يك سيستم مجوز استفاده چند لايه به نام Kick-the-tires دارد كه كاربران را تشويق به خريدن يك نسخه و استفاده از چند نسخه رايگان ميكند، اما آقاي مك كلين معتقد است كه سان با ارايه يك نسخه رايگان در ابتداي كار نهتنها مشتريان ردهت بلكه مشتريان لينوكس HP و حتي سولاريس نسخه 9 خودش را هم به شدت تحتتأثير قرار ميدهد. اين كار باعث ميشود تا كاربران ابتدا سرويسهاي مختلف موجود در سولاريس 10 را آزمايش كرده و سپس هر طور كه ميپسندند اقدام به خريد آنها نمايند. مايكل دُرچ تحليلگر و مشاور مسايل IT معتقد است كه مديران سيستمهاي Enterprise به هيچ عنوان نبايد به سادگي از كنار سولاريس 10 بگذرند زيرا در صورتي كه شركت سان در اظهاراتي كه در مورد اين سيستمعامل ميكند، صادق باشد، فضاي جديدي با ارايه آن در حوزه سيستمعاملهاي قدرتمند ايجاد خواهد شد و بهخصوص با اين سيستم قيمتگذاري جديد خيلي چيزها تحتتأثير قرار خواهند گرفت.
جان لوياسونو، معاون اجرايي سان معتقد است اين شركت در طراحي و ساخت اين نسخه سيستمعامل كه هزينهاي در حدود نيمميليارد دلار و ارزش كاري بيش از سههزار مهندس را دربرداشته است، اهداف كوتاهمدت و بلندمدت ويژهاي را دنبال ميكند. كارايي غيرقابل تصور، امنيت غيرقابل رقابت و كاربرد فراوان از جمله اين اهداف هستند. مكانيسم بهينهيافته TCP stack موجود در سولاريس 10، افزايش 20 درصدي سرعت انتقال دهها گيگابايت اطلاعات را از طريق شبكه اترنت فراهم آورده است. يا مثلاً ابزار DTrace به بهترين وسيله مديران سيستم يا حتي برنامهنويسان براي مانيتورينگ سيستم تبديل شده است. بدينوسيله ميتوان كليه عمليات ورودي - خروجي در حال اجرا را مشاهده كرد. بسياري از خطاهاي رخ داده در ماژولهاي كرنل كه پيش از اين فرصت زيادي جهت كشف آنها زمان مصرف ميشد، اكنون در عرض چند دقيقه قابل رديابي هستند. در زمينه سيستم N1 Grid، در نسخههاي قبل، اين فناوري قادر بود چند محيط مجازي جدا از هم سولاريس را بر روي يك دستگاه كامپيوتر شبيهسازي كند. به واسطه اين قابليت، در واقع كاربر احساس ميكرد كه داراي چند سيستمعامل سولاريس بر روي يك كامپيوتر است و مثلاً با يكي از آنها شروع به نصب برنامه ميكرد و با ديگري به اينترنت متصل ميشد و غيره. اما اكنون اين مسأله به چيزي غير از وجود چند دسكتاپ مختلف براي كاربر تبديل شده است. اكنون شما با تكنولوژي N1 Grid Container قادر خواهيد بود براي اين محيطهاي جديد آدرسهاي IP جداگانه و يا فايل سيستم مجزا در نظر بگيريد. شايد بسياري از متخصصان، تكنولوژي جديد سولاريس را همتراز ماشينهاي مجازي WMWare كه همين كار را قادر است انجام دهد بدانند. اما نكته مهم اين است كه اصولاً محيطهاي شبيهسازي شده با WMWare بسيار كندتر و با كارايي كمتري نسبت به فناوري جديد سولاريس هستند. در سولاريس شما ميتوانيد مثلاً 3 محيط مختلف را در عرض پانزده دقيقه ايجاد كرده و با سرعت عالي به گشتوگذار و كار در هر يك از آنها بپردازيد. ضمن اينكه نياز به هيچ برنامه واسطي هم نداريد و خود سيستمعامل اين سرويس را به بهترين شكل و بالاترين سطح مديريت در اختيارتان قرار ميدهد.
بهطور كلي ادعاي جديد سان مبني بر افزايش سرعت نسخه ويژه SPARC در سولاريس 10 و همچنين سريعتر بودن نسخه ويژه X86 آن نسبت به كليه لينوكسهاي سرور مسألهاي است كه با گذشت زمان و نظر كارشناسان و كاربران مشخص خواهد شد. اما در اين موضوع كه سولاريس 10 را ميتوان يك نقطه عطف در فعاليتهاي شركت سان دانست، چه به لحاظ ارايه يك نسخه رايگان، چه به لحاظ ارايه سورسكد سيستمعامل و چه بهخاطر بهبودهاي شگفتانگيز در كارايي، امنيت و سادگي استفاده. ضمن اينكه اصولاً شركت سان به دليل ارايه پلتفرم كامل سختافزاري و نرمافزاري مختص خودش هميشه زبانزد جامعه IT بوده و احتمالاً اينبار نيز سعي در توليد سختافزارهاي ويژهاي خواهد نمود كه در تعامل با سولاريس 10، قدرتي غيرقابل رقابت را در ميان سرورهاي Enterprise و حتي سرورهاي شبكههاي كوچكتر، به دست آورد. در شمارههاي آينده سعي خواهيم كرد از سيستمعامل جديد سان، گفتنيهاي بيشتري داشته باشيم.
همه پروژههای متنباز یکسان نیستند
بله OpenSolaris شرکت Sun Microsystemیک پروژه متنباز واقعی است و زیاد شبیه پروژه متنباز لینوکس نمیباشد.شباهت آنها چیست؟ هر دوی آنها یک نگارش از عدهط را تولید خواهند کرد که کد منابع آنها به صورت رایگان در دسترس ما خواهد بود. همچنین از لحاظ مسائل حقوقی ٿنآوری اطلاعات نیز شباهتهای بسیاری وجود دارد.
در اینجا این مسائل مطرح میشود که: اوپن سولاریس و لینوکس از کجا آمدهاند؟ چگونه مجوزگرٿتهاند؟چگونه میتوان از کد آنها استٿاده کرد؟ جواب این سوالات در این دو پروژه با یکدیگر تٿاوت دارند و در بسیاری از موارد کاملا متٿاوت از یکدیگر هستند. بله این موضوع ممکن است برای ٿنآوری اطلاعات مساله ساز باشد.
حاصل این تٿاوتها رقابت میباشد و این موضوعی است که ما از آن بهرهمند میشویم. این رقابت بین دو محصول مشابه نیست بلکه ما بین دو راه مختلٿ استٿاده از متنباز میباشد.
لینوکس توسط لینوس توروالدز و یک گروه بزرگ از برنامهنویسان سرتاسر دنیا بوجود آمده است. اوپن سولاریس را یک ٿروشنده مهم نرماٿزاری که از ٿرآیندهای سنتی توسعه نرماٿزاری استٿاده میکند تولید کرده است.
لینوکس دارای یک پایه رشد کرده و توسعه یاٿته برای نصب میباشد. اوپن سولاریس رسما چیزی ندارد. به هرحال سان، سولاریس را تولید کرده است مشتریان شروع خوبی برای خرید آن داشتهاند.
لینوکس پروانه تائید شده و اعتبار ٿروش بسیاری از طریق سرمایهگذاری های بیلیون دلاری شرکتهایی مانند ایبیام، ردهت و ناول، بدست آورده است در حالی که از اوپن سولاریس ٿقط یک شرکت پشتیبانی میکند و اسکات مکنیلی (Scott McNealy) برای آن کنٿرانس مطبوعاتی ترتیب داده است.
با وجود این تٿاوتها هر دوی آنها در حال رقابت در بین برنامهنویسان میباشند برای اینکه توسط آنها توسعه داده شوند و بوسیله این برنامه نویسان شروع به در آمدزایی کنند.
جالبترین مساله مربوط به قسمت سخت تولید نرماٿزار یعنی مجوزگیری میشود. لینوکس از مجوز مشهور متنباز GPL استٿاده میکند که در آن کدها به صورت محکم به مجوز GPL مربوط میشوند و برای انتشار دوباره باید تحت کدهای GPL باشند. این راه باعث میشود که همه چیز متنباز باقی بماند.
در مورد اوپن سولاریس باید بگوئیم که سان از مجوز متنباز خودش استٿاده میکند، که توزیع مجوزهای تولید معمولی (CDDL) میباشد. (همچنین CDDL برای مجوزگیری مرورگرهای وب متنباز ٿایرٿاکس و موزیلا شکل گرٿته است.) خصوصیت برجسته CDDL این است که اجازه میدهد کدهای تحت این مجوز به توزیعهای دیگر متنباز یا حتی مجوزهای مالکانه تبدیل شوند.
مجوز شرکت سان بصورت آشکار دارای مجوزهای انحصاری میباشد. گٿته میشود که 1670 امتیازنامه دارد که با کدهای اوپن سولاریس کار میکنندو این موضوع محدودیت بیشتری نسبت به ایبیام دارد که شامل 500 امتیازنامه دارد که با هر کد متنبازی قابل استٿاده است.
این خصوصیات CDDL باعث جدایی آن از استیل لینوکسی متنباز شده است و توزیع نرماٿزارهایی که با لینوکس آمیخته شدهاند غیر ممکن میباشد چون مجوزهای آنها کاملا با یکدیگر متٿاوتند و اصلا همساز نیستند.
مساله مطلوبی که اتٿاق میاٿتد این است که: ضمانت میشود پروژه اوپن سولاریس از لینوکس بوجود نیامده است و مهم نیست که محصول نهایی آنها چقدر به یکدیگر شبیه باشند.