نيترات از تركيباتي است كه در تمام آب ها وجود داشته و حتي به عنوان تركيبي ميكروب كش در صنعت استفاده مي شود. نيترات ها در صنعت آبكاري، قلمزني و ريخته گري فلزات و در كشاورزي در ساخت كودهاي شيميايي به كار مي روند. باكتري هاي درون دستگاه گوارش كه به عنوان ساكنين دائمي آن مي باشند نيترات را به نيتريت بدل كرده كه عامل اكسيدكننده قوي مي باشد. در واقع هم نيترات و هم نيتريت مي تواند آسيب رسان باشد.
نيترات چه آسيبی به بدن می رساند
گلبول هاي قرمز حاوي پروتئيني هستند به نام هموگلوبين كه داراي 4 مولكول آهن است. آهن موجود در اين پروتئين داراي ظرفيت 2 مي باشد. زماني كه نيترات و نيتريت با اين آهن ها تماس پيدا مي كند آنها را به آهن 3 ظرفيتي بدل مي كند كه توانايي خود را براي انتقال اكسيژن از دست داده و به نام مت هموگلوبين ناميده مي شود. در حالت عادي افراد داراي 2ـ1 درصد مت هموگلوبين هستند. در اثر تماس با آب آلوده به نيترات درصد اين نوع از هموگلوبين غيرطبيعي افزايش يافته و با افزايش آن علائمي براي فرد ايجاد مي شود. تشكيل مت هموگلوبين مي تواند در هر سني رخ دهد ولي به دليل آنكه مكانيسم كاهش و مقابله با آن در سنين نوزادي و در جنين در اواخر دوران بارداري تكامل نيافته است اين محدوده ها بيشتر در معرض آسيب هستند؛ به همين دليل سبزيجات حاوي نيتروژن همچون اسفناج يا آب چاه كه محتوي سطح بالايي از نيترات باشد نبايد در اين افراد استفاده گردد. همچنين در مادران باردار به دليل خطر موجود براي جنين بايد از مصرف آب يا غذاهاي حاوي نيترات بالا اجتناب كرد.
در افرادي كه كم خوني ندارند سطوح مت هموگلوبين كمتر از 20 درصد ايجاد سياهي در لب و زبان مي كند، با اين حال معمولا بيماران بي علامت هستند. سطوح بيش از 20 درصد با سردرد، اضطراب، تنگي نفس و افزايش در ضربان قلب همراه است و با سطوح 50ـ40 درصد علائم مغزي مانند گيجي و خواب آلودگي و بهم خوردن وضيعت اسيد و باز خون بروز مي كند. در سطوح بالاي 70 درصد حالت كما، تشنج، افت فشارخون، ضرباهنگ غيرطبيعي قلب و مرگ رخ مي دهد. بنابراين، بايد در تمام بيماراني كه دچار سياهي لب ها و زبان مي شوند به اين مسموميت شك كرد. تجويز اكسيژن سياهي لب ها و زبان را بهبود نمي دهد بلكه نكته متمايزكننده در اين مسموميت از افرادي است كه كمبود اكسيژن دارند. خون بيماران داراي رنگ قهوه اي شكلاتي است كه زماني كه با خون فردي طبيعي قياس شود بخوبي قابل تشخيص است.
افراد با شك به اين مسموميت را بايد به اورژانس رساند تا درمان مناسب براي آنها سريعا شروع شود.
نيترات چه آسيبی به بدن می رساند
گلبول هاي قرمز حاوي پروتئيني هستند به نام هموگلوبين كه داراي 4 مولكول آهن است. آهن موجود در اين پروتئين داراي ظرفيت 2 مي باشد. زماني كه نيترات و نيتريت با اين آهن ها تماس پيدا مي كند آنها را به آهن 3 ظرفيتي بدل مي كند كه توانايي خود را براي انتقال اكسيژن از دست داده و به نام مت هموگلوبين ناميده مي شود. در حالت عادي افراد داراي 2ـ1 درصد مت هموگلوبين هستند. در اثر تماس با آب آلوده به نيترات درصد اين نوع از هموگلوبين غيرطبيعي افزايش يافته و با افزايش آن علائمي براي فرد ايجاد مي شود. تشكيل مت هموگلوبين مي تواند در هر سني رخ دهد ولي به دليل آنكه مكانيسم كاهش و مقابله با آن در سنين نوزادي و در جنين در اواخر دوران بارداري تكامل نيافته است اين محدوده ها بيشتر در معرض آسيب هستند؛ به همين دليل سبزيجات حاوي نيتروژن همچون اسفناج يا آب چاه كه محتوي سطح بالايي از نيترات باشد نبايد در اين افراد استفاده گردد. همچنين در مادران باردار به دليل خطر موجود براي جنين بايد از مصرف آب يا غذاهاي حاوي نيترات بالا اجتناب كرد.
در افرادي كه كم خوني ندارند سطوح مت هموگلوبين كمتر از 20 درصد ايجاد سياهي در لب و زبان مي كند، با اين حال معمولا بيماران بي علامت هستند. سطوح بيش از 20 درصد با سردرد، اضطراب، تنگي نفس و افزايش در ضربان قلب همراه است و با سطوح 50ـ40 درصد علائم مغزي مانند گيجي و خواب آلودگي و بهم خوردن وضيعت اسيد و باز خون بروز مي كند. در سطوح بالاي 70 درصد حالت كما، تشنج، افت فشارخون، ضرباهنگ غيرطبيعي قلب و مرگ رخ مي دهد. بنابراين، بايد در تمام بيماراني كه دچار سياهي لب ها و زبان مي شوند به اين مسموميت شك كرد. تجويز اكسيژن سياهي لب ها و زبان را بهبود نمي دهد بلكه نكته متمايزكننده در اين مسموميت از افرادي است كه كمبود اكسيژن دارند. خون بيماران داراي رنگ قهوه اي شكلاتي است كه زماني كه با خون فردي طبيعي قياس شود بخوبي قابل تشخيص است.
افراد با شك به اين مسموميت را بايد به اورژانس رساند تا درمان مناسب براي آنها سريعا شروع شود.
