مجموعه مقالات معماری منظر

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
باغ ایرانی تمثیلی از بهشت با تاکید بر ارزش های باغ ایرانی دوره صفوینویسنده :دکتر مجتبی انصاری-هادی محمودی نژادچکیدهدر انطباق باتوصیف بهشت در قران معماران مسلمان به ساخت باغ هایی در این جهان فنا پذیر پرداخته اند تا جلوه ای از جاودانگی جهان ابدی باشد.نتیجه این تحقیق نشان میدهد در طول تاریخ این گرایش وجود داشته است تا باغ هایی احداث شود که با این تعابیر برابری کند.بر این اساس در این مقاله تلاش میشود تا در رویکردی توصیفی امکان بررسی و ارزیابی تمثیلی بودن مفهوم باغ ایرانی از بهشت فراهم شود.http://www.4shared.com/rar/kLP9C7XJ/file.html?پسورد:www.iran_eng.com
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
بازشناسي و تحليل جايگاه عناصر موجود در باغ ايراني با تاكيد بر اصول ديني- آيينينویسنده :احسان زماني-محمد رضا ليليانچكيدهامروزه نياز جسمي و ر وحي انسان به برقراري ارتباط با طبيعت ، موجب گرديده كه درهمة جوامع، طبيعت به مثابه ميراث فرهنگي تلقي شود؛ در ميان عناصر موجود درطبيعت، آب و گياه از اهميت بيشتري نسبت به بقيه برخوردارند و همواره سايرعناصر طبيعي را تحت تأثير قرار مي دهند . تركيب هوشمندانه آب و گياه درفضاسازي باغ هاي ايراني نشان مي دهد كه هر سه رويكرد مفهومي، كاركردي وزيباشناختي به خوبي در آن رعايت شده و در واقع رمز پايداري باغ هاي ايراني تبلوراين سه مفهوم در مجموعه واحد باغ است . در واقع چنانچه در طراحي محيط زيستجايگاه اين دو عنصر به درستي انتخاب شود، محيطي پايدار و كارآمد حاصلميگردد. از اين رو در طراحي طبيعت و ساماندهي عناصرآن بايست ي به سه رويكردمذكور توجه ويژه مبذول داشت.هدف اصلي در پژوهش حاضر بيان مباني و مفاهيم ديني – آييني متبلور در ميراثكنوني باغهاي ايران است، كه به نوبه خود تأثيراتي از دوران پيش از اسلام و پس ازآن و همچنين از تفكرات آييني متفاوت در آن جلوهگر شده است؛ لكن چگونگيپيدايش اين تفكرات و ميزان يا تفاوت تأثيرگذاري انديشههاي پيش يا پس از اسلامدر باغ ايراني، مورد نظر پژوهش حاضر نبوده و هر گونه پرسش در علل پيدايش اينتفكرات نيازمند واكاوي در پژوهش هاي ديگر است. در حقيقت پژوهش حاضر بهدنبال آن است كه با ارائه مستندات و مصاديق مختلف ديني آييني و عرفاني، بدينمفهوم تاكيد نمايد كه كانسپت اصلي و ميراث موجود باغهاي ايراني، ريشه درتفكرات ديني و آييني مردمان اين سرزمين دارد.روش تحقيق در اين مقاله از نوع توصيفي - تحليلي و جمع آوري اطلاعات به شيوهكتابخانهاي، به همراه مطالعات ميداني بوده است.نتايج حاصل بيانگر آن است كه باغ ايراني نظامي حكيمانه و كمال گراست كه عناصرطبيعي آب و گياه را به نحوي در خود جاي داده كه نيازهاي ف يزيكياستفادهكنندگان را برآورده مي سازد، و در همان حال نيز به بعد ماوراء الطبيعه ومعنوي آن توجه شده است . همين مسئله باعث بقا و تداوم آن در طول زمان وشاخص شدن آن به صورت مجموعه اي واحد شده است . به كمك بازشناخت اينساختار مي توان در ساختن محيط زي ستي مناسب و هماهنگ با نظم موجود ، بهرهبرداري لازم را به عمل آوردhttp://www.4shared.com/rar/vbxTI0D1/file.html?پسورد:www.iran_eng.com
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
تصویر باغ و عناصر منظر در قران با تاکید بر سوره الرحمننویسنده :محمدرضاپورجعفرچکیدهدر این مقاله ابتدا به پیشینه عناصر باغ اسلامی مانند درختٰاب و..در تمدن های گذشته به اسطوره شناسی این عناصر به مثابه عناصری در ارتباط امری قدسی پرداخته میشود.پس از ان با مطالعه بر روی دیدگاه حکمت اسلامی در مورد عناصر مذکور در قران و نمونه های اسلامی سعی شد تا به مفهوم حکمی بهشت نزدیک شده و سپس با جستجو در متن قران و توجه ویژه به سوره الرحمن،تفاسیر مربوط به این سوره مورد مطالعه قرار گرفت.جمع بندی انکه تصویر باغ در این سوره بر اصول و عناصر منظری خاص تکیه دارد.http://www.4shared.com/rar/Dja-N9Hg/bgh_dar_qoran.html?پسورد:www.iran_eng.com
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
شکل گیری بوستان های شهری در دوره معاصر- گذر از مفهوم باغ به پارک(با محوریت تجارب تهران)نویسنده::مهرداد سلطانیچکیدهاین نوشتار در پی چگونگی راهیابی پارک به عنوان عمده ترین فضای سبز شهری در ساختار شهرهای کشور و نسبت ان با باغ،که مفهومی شناخته شده و عمیق در فرهنگ ایران است،میباشد.در روند بررسی ها مشخص میشود که بوستان های شهری امروز ما زاییده تحولاتی در عرصه زندگی اجتماعی و شیوه باغ سازی است که همگام با سایر جنبه های معماری و شهرسازی همگام شده است اما در مراحل اغازین به دلیل عدم نیاز ساختاری وجود چنین فضاهایی تنها جنبه صوری و تجددگراسیی داشته است.http://www.4shared.com/office/AfFDcygT/shekgiri_bostan_shahrigozar_az.html?
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
مقالات این شماره گلستان هنر مربوط به باغ ایرانیست.فصلنامه گلستان هنر،پاییز87،سال چهارم،شماره11فهرست مطالبغزل باغ ایرانی:محمد بهشتیباغ های شیراز:پیرنیاطرح و طبیعت در باغ فتح اباد تبریز:کبیر صابرتعامل باغ و حیاط های ایرانی رویکردی به طراحی معماری معاصرو...
 

پیوست ها

  • golestan honar11.pdf
    6.4 مگایابت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
مقالات این شماره گلستان هنر مربوط به باغ ایرانیستفصلنامه گلستان هنر،سال چهارم،شماره12فهرست مطالبجهان باغ ایرانی:محمد بهشتیباغ ایرانی:پیرنیاباغ ایرانی واقعیت و خیال:ترجمه داوود طباییباغ های شاهی صفویباغ بین راهی قمگلشن راز باغ ایرانی و بیان شاعرانه عرفانو...
 

پیوست ها

  • golestan honar12.pdf
    6.5 مگایابت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
هنجار باغ ایرانی در ایینه تاریخنویسنده :لطیف ابوالقاسمیمنبع :جلد دوم کنگره تاریخ معماری و شهرسازیچکیدهدر این مقاله به بررسی باغ های ایرانی از زمان اریایی ها تا به حال پرداخته استچیستی و چرایی و دلایل کالبدی و مبانی نظری انسلسله مراتب در گونه های مختلف و تفهیم مفهوم (وحدت در تنوع،تنوع در وحدت)باغ ایرانی در جهت پاسخ به نیازهااز نیاز اقلیمی تا فردی و باغ به غایت خودکفاستاحزای تشکیل دهنده ی باغ و بررسی چندمنظوره بودن عملکردهادر کل به کیفیت و کمیت هاو هنجارهای باغ پرداخته است.پسورد:www.iran_eng.com
 

پیوست ها

  • hajarBgh.l.abolghasemi.rar
    736.3 کیلوبایت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
بررسی وتحلیل ساختار کالبدی باغ ارم شیراز
نویسنده :فهیمه دهقانی،استا راهنما مجتبی انصاری

چکیده

در این مقاله به معرفی باغ ارم شیراز که از جمله باغهای ارزشمند ایران است میپردازیمو نقاط مختلف باغ را از دیدگاه معماری بررسی میکنیم.طبق اسناد میتوان باغ را به دو بخش مجزا تقسیم کرد.بخش اول دربرژیرنده محور تاریخی باغ و بیانگر هندسه موجود در باغ ایرانی است وبخش دوم که در سالهای اخیر ساخته شده متاثر از باغ سازی ژاپنی بوده است.باغ ایرانی و ژاپنی دو الگوی کهن باغسازی هستندو نشات گرفته از دو فرهنگ متفاوت که ماحصل گذر از خومحوری ها درکنار هم قرار گرفتن این دو الگو میباشد.در این مقاله تلاش میشود تا با رویکردی تحلیلی روند تغییرات باغ را مورد ارزیابی قرار دهیم.


http://www.4shared.com/office/69q9znTc/barasi_baghe_eram_-_manzar.html?
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
نظام هندسی حاکم بر باغ سازی پلکانی ایرانی
نویسنده :فریال احمدی
چکیده :
قدم نهادن در باغ های ایرانی ،ما را به اندیشه وا می دارد که چه رمز و رازی در پس ظاهر آراسته ی آن ها نهفته است که بعد از گذشت قرن ها کهنه نمی گردند و همچنان با نگاهی جذاب انسان امروز را به سوی خود دعوت می کنند . آیا این جز پایداری باغ های ایرانی در گذر زمان می تواند باشد ؟
اما آنچه در باغ های ایرانی مبرهن و واضح است ،وجود هندسه انسان سازی است که در کنار طبیعت آنچنان زیبا قرار گرفته است که توانسته فضایی دل انگیز و مطبوع را برای اقلیم گرم و خشک فلات ایران به ارمغان بیاورد . یکی از این اصولی که معماری ایرانی را زنده نگه داشته است ،بهره گیری از تناسبات می باشد .
این نوشتار در ابتدا با بیان و معرفی بخش های مختلف هندسه ی باغ های ایرانی، این بخش ها را در باغ سازی پلکانی ایرانی بررسی می نماید . سپس تناسبات کلی موجود در این هندسه را مورد بررسی قرار می دهد و به تجزیه و تحلیل تناسبات در اجزای باغ تخت شیرازمی پردازد . شایان ذکر است که در این مسیر علاوه بر اسناد موجود ،از توصیفات جهانگردان و تصاویر تهیه شده توسط آن ها ، نیز بهره گرفته شده است .
کلید واژه ها :
هندسه باغ ایرانی - باغ سازی پلکانی - باغ تخت


http://www.4shared.com/office/BV5n4yr6/_______.html?
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
گلستان باغ گلستان (ارگ تاریخی تهران)
نویسنده :
مهندس صدیقه گلشن

انتشار در :
جلد دوم کنگره تاریخ معماری و شهرسازی صفحه 720-758
نشریه صفه شماره21و22 ، تابستان ۱۳۷۵ صفحه 35-65

چکیده
این نوشتار به طور خاص به شناسایی باغ گلستان و عمارت خروجی که بنایی طویل و کم عرض و شفاف در میانه ان است پرداخته وبه بررسی تاریخی ارگ تهران وسیر تحولات ان،
شناسایی تاریخچه فضاهای متنوع درون ارگ ومعرفی تک بناهای ان میپردازد.در انتها چگونگی وکیفیت بنا در مجموعه مورد بحث مقاله است که همواره گلستان باغ دل انگیز گلستان بود.


این فایل قبلا توسط جناب صدیق عزیز" DDDIQ"در باشگاه گذاشته شده است.با تشکر از ایشان
مجله و نشریه های معماری ایرانی


 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
بررسي تطبيقي تأثير ايدههاي معنوي در شکل باغ
مطالعه موردي باغ پاسارگاد از دوره هخامنشي و باغ فين از دوره اسلامي

نویسنده :راضيه لبيب زاده-مهدي حمزه نژاد-محمدعلي خان محمدي

چکیده

براساس انديشه رايج، باغ ايراني در سراسر تاريخ يک هويت ثابت و تداوميافته دارد، ولي بررسيهاي دقيقتر تمايزات کالبدي بارزي را بين نخستين باغهای ايراني )باغ پاسارگاد( و باغهای دوران اسلامي نشان میدهد. به نظر ميرسد اين تفاوتها ريشه در انديشهها و آرمانهای پشتوانه آنها داشته باشد. اين تحقيق درصدد بررسي اين تفاوتها در کالبد و انديشه و نيز تحقيق در مباني متفاوت نظري عامل اين تمايزات کالبدي است. هدف اين تحقيق آن است که نشان دهد باغها پيش از آنکه تجلي اقليم و ادوار تاريخي باشند، جلوه انديشهها و باورهاي آدميان بوده و ساختار کالبدي باغها با تغيير انديشه ديني )آرمانها و باورها( دچار تحولات شگرف شده است. براي دستيابي به هدف فوق، با بهرهگيري از روش پديدارشناسانه )مصداق به مفهوم( تمايزات باغ پاسارگاد با باغهای دوران اسلامي مورد بررسي قرار ميگيرد و تلاش ميشود تا با استناد به انديشههاي فکري دو مکتب پيش و پس از اسلام، ريشه اين تفاوتها تبيين شود. براساس يافتههاي اين تحقيق مهمترن تمايزات کالبدي : 1( سازماندهي تقسيمات در پلان باغ، 2( نمادپردازي حرکت آب و 3( شيببندي ی زمين و مکانيابي کوشک قابل معرفي است. درطراحي باغ اگرچه شرايط زمين بسيار تعيينکننده است، ولي طراحي مسيرهاي آب، جايگاه کوشک و چشماندازها ميتواند کاملاً آگاهانه، نمادين و معناگرا باشد. در سه مقوله فوق عامل معناگرا نقش بارزتري نسبت به عامل زمينهاي دارد. به نظر ميرسد اين تمايزات کاملاً جنبه نمادپردازانه داشته و ريشه در الگوهاي بهشت آرماني در هر مکتب دارند. در اين تحقيق تلاش شد تا بخش قابل ملاحظهاي از اين تفاوتها با بهرهگيري از «توصيف رابطه آرماني انسان با طبيعت» در باورهاي دو مکتب، مورد شناسايي قرار گيرند.

منبع:فصلنامه علمی پژوهشی باغ نظر19
 

پیوست ها

  • 7161331325000.pdf
    3 مگایابت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

DDDIQ

مدیر ارشد
چهارگام مثالي به سوي پرديس هاي ايراني
سبما منصوري​





چکيده:
به راستي چه رازي در کهن الگوي چهارگانه ها نهفته است که ساختار و بنيان پرديس هاي ايراني در تداوم زمان آفاقي و انفسي از آن تاثير ساختاري گرفته است؟ باور انسان ايراني قائل به بهشتي با چهارسطح بوده ،که در هريک از اين سطوح مکاني وجود داشت که روان هايي با خصوصيات ويزه اي امکان حضور در آن را مي توانستند بدست آورند.. انسان ايراني، در اين جهان بيني چهارگانه ،خويشتن خويش را قائل به چهار گام براي رسيدن به بهشت و يا دوزخ مي دانست . در کلام مقدس قرآن نيز به گونه اي ديگر تحت عنوان چهارباغ که دو به دو از آن ياد مي شود، آمده است. در تجارب عرفاي نامدار اسلامي از جمله سهروردي – که به وحدت بخشي بين آموزه هاي اسلامي و باورهاي کهن ايراني رسيد – نيز اين موضوع در راه کسب معرفت و شهود حقيقت و رسيدن به بهشت با آگاهي از چهارگانه ها آشکار شده است. بدين ترتيب باغسازان و معماران اين سرزمين در تمام ادوار زماني ، از جمله دوران اسلامي با باور اين حقيقت که چهارگانه ها در تعين به فضاي ناسوتي و به منظر آوردن جهان ملکوتي اهميت فوق العاده اي داشته ، در ثبت نقش اين حقيقت کوشيده اند. بنابراين چهارگانه ها از کيفيتي مقدس برخوردار بوده اند.. هميشه و همه جا ردپاي آن در پرديس هاي ايراني وجود داشته و از اين مکان اين حقيقت به تمام بدنه معماري ايراني انتقال يافته است. با انتقال اين حقيقت قدسي راز مانايي حقيقت اين کهن الگو را در حضوري ابدي و در وراي زمان و مکان ناسوتي مي توان جستجو کرد.


کليد واژه :
چهارگام، عالم مثالي ، پرديس ايراني، چهارگانه ها، چهارباغ ، باغسازي ، رمز
 

پیوست ها

  • pardis irani.zip
    456.3 کیلوبایت · بازدیدها: 0

Relampago

عضو جدید
کاربر ممتاز
مقدمه:
از آن جا که احداث بام سبز در برنامه ریزی شهری بیشتر شهرهای پیشرفته جهان به صورت یک دستورالعمل اجرایی در ساختمان سازیدرآمده است، لزوم استفاده از انرژی های پاک وتوجه به محیط زیست و ساکنان آن در گستره زمانی نامحدو د ضروری به نظر می رسد. امروزدر آلمان بطور تخمینی 10 % از خانه ها دارای بام سبزند. درشهر توکیو برنامه توکیو 2000 در آوریل 2001 وارد عمل شد ، در این برنامه فضای قابل استفاده ساختمان های جدید با متراژ بیش از 1000 متر مربع باید دارای 20 % فضای سبز باشند. بام سبز در برنامه ریزی شهری شمال آمریکا در جاهایی مثل شیکاگو، پرتلند ، اورگن و تورنتو کانادا موثر بوده و در نظر گرفته می شود. در شیکاگوجایی که 20000 فوت مربع بام سبزدر بالای شهرداری آن قرارگرفته قانون ذخیره سازی انرژی شیکاگو در سال 2002 تصویب شد و مقرر گردید ساختمان سازی جدید باید دارای بام سبز یا بام انعکاسی باشد. درونکوور افزایش جمعیت افزایش ناپایداری در دو زمینه مصرف انرژی و فاضلاب است و متخصصین تشخیص داده اند که تکنولوژی بام سبز به حل این دو موضوع کمک خواهد نمود.
باتوجه به اثرات زیست محیطی وتنوع گونه های جاندار بام سبز موجب تاثیرات مثبت نسبت به محیط می شود. کاهش آلودگی ناشی از فاضلاب واقزایش میزان اکسیژن لازم برای انسان از دیگر اثرات مثبت بام سبز محسوب می شود. ازآن جا که پیشینیان در طول زمان از ویژگیهای این نوع بام بهره جسته اند، استفاده از آن در محیط شهری ضمن جذب سر وصدا وخنک سازی باکاهش مصرف انرژی همراه است. ساکنین بام سبز با تولید مواد غذایی گیاهی با نثبیت خاک یک سیستم پایدار را ایجادمی کند. جستجو وسرمایه گذاری در تکنولوژی بام سبزمهمترین روشی است که به شهر های ما اجازه رشد و توسعه با اطمینان از حفاظت و ادامه حیات بشر و محیط می دهد. به نظر می رسد که زمان آن رسیده است که ایران نیز در مقیاس کلان شهرهایی چون تهران بایستی در این راستا گامی بردارد.

پیشینه بام باغ:
بام سبز هزاران سال پیش در باغ های معلق بابل گزارش شده و پس از آن صدها سال پیش بویژه در اروپا ی غربی بکار می رفته ، اما هنوزنحوه تشکیل آن دراقلیم های محلی به خوبی شناخته شده نیست.

تعریف بام باغ:
بام باغ که بام سبز، بام گیاهی وبام زیستی نیزنامیده می شود، یک سیستم سبک وزن مهندسی سازاست که رشد گیاه را در بام میسر ساخته ودرعین حال ازبام محفاظت می کند.
درحالیکه بام باغ تکیه بر گلدان های سنگین و باغبان دارد، سیستم های باغ سبز مجموعه وسیعی از زندگی گیاهی می باشند. بام سبز نه تنها سطحی است که با رنگ سبز پوشیده شده بلکه یک سطح زنده ازگیاهان رویشی در لایه خاک در بالای بام است. یک لایه خاک کم عمق یا ضخیم همراه باپوشش لایة زیرتر خاک که در بخش مواد به آن اشاره خواهد شد درپوستة بام پخش شده اند .گاه این پوشش همراه با محافظ ریشه ای واغلب با یک لایه زهکشی درزیرآن همراه است و گونه های گیاهان مقاوم در برابر خشکی درآن رشد می یابند.
معمولا سدوم ( گل ناز ) در پوشش گیاهی بام های گسترده انتخاب می گردد. این مسئله موجب شکل دهی حصیر پوشش جالبی از گلها می شود که چشم انداز آن با فصل ها تغییر می یابد . پوشش گیاهی سقف به هیچ وجه پوسته ضد آب آنرا نابود نمی سازد. در واقع این پوشش از صدمات اشعة ماورای بنفش که دائما روی آن می تابد محافظت می کند.
وقتی که دربارة بام سبز صحبت می شود تمایزی بین بام های سبز گسترده و متمرکز وجود دارد یک بام گسترده یک لایة نازک خاک و گیاهان مقاوم خشکی را دارد و اغلب نیاز به کمی نگهداری است و حتی هیچ نوع نگهداری لازم ندارد . تنها محدودیت آن،انتخاب گیاهان است یک بام سبز متمرکز لایة خاک ضخیم تری دارد و شبیه باغ معمولی است با درختان و بوته ها و البته نیاز به نگهداری نظیر یک باغ دارد و فقط باید روی سقف هایی بنا شوند که بتواند بار سنگین را تحمل کنند .
استفاده از پوشش گیاهی روی بام یک اختراع جدید نیست. بام های چمنی یک تکنیک ساختمان سازی متعارف و سنتی در بسیاری از نقاط ا ست. هر چند در دهة اخیر روش های جدیدی به دلیل نیازمندی هایی که امروزه در شهرها داریم توسعه یافته است . تفاوت بین یک بام سبز جدید و یک بام سبز چمنی سنتی قابل توجه است و این مربوط به تفاوت اهداف و مواد بکار رفته و در دسترس می شود . هدف اصلی در گذشته استفاده از چمن به منظور عایق بندی و حذف لایه آب بندی بود که اغلب با پوست درختان غان صورت می گرفت . امروزه اساسا هدف محیطی – اقتصادی و دررابطه با بهبود مدیریت اصلاح فاضلاب سطحی ؛ سلامتی و زیبایی شناسی است .

بام سبز دارای فواید اختصاصی وعمومی بسیار است از آن جمله:

فواید اختصاصی شامل :

1 – فواید اقتصادی: کاهش هزینه های گرمایش و سرمایش و افزایش ارزش دارایی در کانادا یک خانه یک طبقه ای با بام علفی و پوشش خاک 9/3 اینچ مورد مطالعه قرار گرفت و نشان داده شد که بام سبز موجب کاهش 25 % انرژی سرمایش در تابستان شده است .

- حفاظت از پوسته بام: بام سبز می تواند طول عمر پوسته بام رااز طریق حفاظت در مقابل اشعه فوق بنفش ودر پی آن انبساط وانقباض ناشی از نوسانات حرارتی افزایش دهد. بیشتربام ها هر 15 تا 20 سال باید جایگزین شوند بعضی بام های سبز درآلمان تا 40 سال بدون نیاز به هیچ تعویضی عمر کرده اند.

- عایق صوتی : بام پوشیده با خاک وگیاهان می تواند عایق صوتی باشد.
- فضاهای مطبوع و تفریحی: بام سبز فضاهای طبیعی و زیبایی برای تفریح فراهم می سلزد.
- تولید غذا: یک بام سبز با طراحی خوب می تواند دارای گیاهان وسبزیجات رایج درباغ سنتی باشد . یک هتل درونکوور کانادا سبزیجات خود را روی بام سبزپرورش داده وبا این روش درهزینه غذای آشپز خانه خود 30000 دلار در سال صرفه جویی کرده است .

فواید عمومی شامل :
1 – کاهش اثرات جزایر گرمایی شهرها: اصطلاح اثر جزیره گرمایی به اختلاف حرارت بین شهر و حومه آن اتلاق می شود. این اختلاف حتی می تواند تا 10 درجه بین شهر و حومه آن باشد. بام سبز با اثر جزیره گرمایی با افزایش پوشش گیاهی که به چشم انداز شهر اضافه شده مقابله می کند. گیاهان محیط اطراف خود رااز طریق چرخه طبیعی تبخیر - تعرق خنک می سازند.

مراکز شهری
2- حفاظت از فاضلاب: فاضلاب مسئله جدی آلودگی آب است . بام سبز75 % از بارش یک اینچی باران را دریافت می کند . بام سبز بار بیش از حد سیستم های مجاری فاضلاب راآرام می سازد . یک کانال از از پشت بام به مجاری فاضلاب موجب جاری شدن فاضلاب روی پیاده رو می شودکه در بالای خود ذرات خطرناک را حمل می کند . در طی بارش شدید بیشتر شهرها مجازی فاضلاب خود را با مجاری فاضلاب خانگی وصل می کنند و به این ترتیب بار فاضلاب بیشتر می شودکه این عمل موجب افزایش فشار برتاسیسات گندزدایی خواهد بود می شود. عدم ترمیم مجاری فاضلاب آبراه های شهررا بی اثر خواهد کرد .

3 – اصلاح کیفیت آب بام سبز با جذب دی اکسید کربن و تولید اکسیژن موجب تصفیه هوا می شود . فقط 1/5 متر مربع علف سبز نبریده ( زنده ) اکسیژن کافی سالانه یک شخص را فراهم می سازد. یک متر مربع ( 10.76 فوت مربع) از بام سبز علفی می تواند 2/0 کیلوگرم از ذرات معلق هوا را در سال حذف نماید.
4 - ذخیره انرژی: نقش ابزاری دیگر بام سبز توانایی کاهش حرارت اطراف شهرها است دمای کم در ماه های تابستان موجب کاهش تقاضای الکتریسیته می شود. در طی ماه های زمستان بام سبز می تواندعایق مهمی باشد وکاهش تقاضای انرژی گرمایی را فراهم نماید .

انواع بام سبز
بام های باپوشش گیاهی که اکنون دراروپا بطورگسترده برای ذخیره انرژی وکاهش اثرجزایر گرمایی نواحی شهری و بهبود محیط شهری بکار می رود، به طور کلی به سه نوع تقسیم می شود:

1 – بام سبز گسترده: نیاز به 1 تا 5 اینچ ( کمتر از 15 سانتیمتر) عمق خاک و اساسا گیاهان با ریشه های کم عمق دارد و نوعا شبیه چمنزار است این نوع بام باری در حدود 80 تا15 فوت مربع / پوند به بام اضافه می کند. این نوع بام نوعا نیاز به اصلاح ساختارندارد. هزینه بام سبز گسترده درحدود12 دلار برای هرفوت مربع درآمریکااست واین هزینه شامل کلیه مصالح لازم ازعایق بندی رطوبتی بام تا انواع گیاهان لازم خواهد بود .

2 – بام سبز متمرکز: این بام حداقل به 1 فوت عمق خاک نیاز دارد و در واقع ضامن ایجاد یک باغ است که این باغ شامل درختان بوته ها و سایرمناظر تزئینی است . این بام باری حدود پوند 150 – 80را به بام اضافه می کند ونیازبه نگهداری زیاد دارد. به جهت ایمنی ناشی از بار اضافی، ساختمان نیاز به ظرفیت باربری بیشتری دارد .

3 – بام سبز هیبرید ( ترکیبی ) : ترکیبی ازدو بام گسترده و متمرکزاست. دارای فواید دو نوع بام ذکرشده می باشد، اما دارای ظرفیت باربیشتری است. درعین حال سبز شدن درداخل پانلهای گسترده سبک وزنی صورت می گیرد .



طراحی بام سبز:
به محض آنکه به انگیزه هاواهداف می اندیشید، اولین چیزی که به آن نیازمندید توجه به شرایط فیزیکی ساختمان وسایت هنگام احداث بام سبز خواهد بود. اینکه تا چه اندازه پروژه یک ساختمان کاملا جدید و یا مناسب سازی ساختمانی قدیمی جهت احداث باشد. جندین وضعیت برای مشتری در نظر گرفته می شود .

مشخصات فیزیکی بام که بایددر هنگام طراحی بدان نوجه شود :
شیب: شیب 30- 1 درجه برای جلو گیری از فرسایش و رانش خاک مناسب است است وموجب تثبیت خاک خواهد شد. طول بام از پشته تا لبه بام بر روی ( درصد رطوبت خاک ) اثر دارد.آب حاصل دراثر نیروی موئینگی در داخل خاک می ایستداما فقط تا فاصله کوتاهی از خاک رطوبت باقی می ماند . شرایط خشک تر ی در سمت بالای بام وجود دارد.
جهت : جبهه شمالی و جنوبی بام شرایط نور و گرمایی متفاوتی دارند . همچنین اگر بخشی از بام در سایه درختان یا ساختمان های دیگر باشد ، پوشش گیاهی به شکل متفاوتی رشد خواهد کرد . همچنین مکانهایی در بام هست که آب بیشتری مثلا از ساختمان های مجاور دریافت می کند . یا بعضی مکان ها مثلا زیر طره ساختمان مجاور ممکن است آبی دریافت نکنند. در هریک از موارد استفاده از سنگریزه به جای پوشش گیاهی خشک شده زیباتر به نظر می آید، مگر آنکه قصد داشته باشید که با آبیاری آن قسمت را سبز نگهدارید .
باد : بام سبز نسبت به بام های ساخته شده با مواد دیگر در معرض خطر کمتری نسبت به توفان است . تجارب نشان داده که بعد از یک توفان سخت در سوئد بام سبز تازه احداث خسارت کمتری نسبت به سایر بام ها داشته است . در جاهایی که باد زیادی می وزد نیاز به استفاده از شبکه های محافظی است که خوب به بام پیچ شده باشند . پیچ همراه با واشر پلاستیکی غیر از صدمه به لایه آب بندی در داخل خاک مدت زیادی دوام نخواهد داشت .

وزن : قبل از نصب بام سبز باید در مورد میزان بار اضافی که سازه می تواند تحمل کند اطلاع یابید . یک لایه نازک بام سبز وزنی معادل 50کیلوگرم بر مترمربع در زمانی که اشباع از آب باشد دارد ، نمونه های سبکتری نیز موجود است که با استفاده از پشم سنگ است ،یک لایه با آن به جای لایه خاک ، وزنی معادل 35 کیلوگرم بر متر مربع را میتواند تحمل کند . در مقایسه بااین ها ، موزائیک دارای وزنی حدود 37-33 کیلوگرم است . اگر در ناحیه برف پیش بینی میشود وزن برف را نیز باید به آن اضافه کرد .

مصالح:
1 - مواد ضد آب – اگر آب روی سقف بام بماند به ساختمان صدمه نمی زند . لایه ساخته شده از مواد ضد آب تا قبل از آنکه از نظر فیزیکی تخریب شوند می تواند محافظ ساختمان باشد .خاک و پوشش گیاهی از پوسته بام درمقابل تاثیرات اشعه فوق بنفش محافظت می کند . البته پوسته بام باید در وضعیت خوبی قبل از نصب بام سبز باشد.استفاده از یک لایه پوشش قیری از نشت آب جلو گیری خواهد نمود .

2 - تثبیت کننده های ریشه : کشورهای مختلف شیوه هاو قواعد مختلفی برای ساختن بام سبز دارند و بعضی از کشورها هم قاعده ای ندارند . درآلمان یک لایه تثبیت کننده زیر بام کار گذاشته می شود.به این دلیل که ریشه نتواند به لایه آب بندی صدمه زند . تثبیت کننده ریشه به لایه زهکشی نیز کمک میکند . این لایه ممکن است دارای منشا شیمیایی باشد و برای گیاهان مسموم کننده بوده یا از یک لایه نازک مس ساخته شده باشد یا از لاستیکی مصنوعی که درز نداشته باشد .
اگر انگیزه شما از داشتن بام سبزملاحظات اکولوژیکی و معماری پایدار است حتما با پیمانکار مربوطه مشاوره کنید. در سوئد 5 – 2 cm خاک در پوشش گیاهی بامهای گسترده که فقط سدوم و خزه در آن رشد می کنند مناسب تشخیص داده شده و دیگر به تثبیت کننده ریشه نیازی نیست .
از آنجا که سدوم ریشه ضعیفی دارد و خزه ریشه ندارد. اگر لایه ضخیم تر باشد آب بیشتری را در خود نگه می دارد که به رشد علف هرز کمک می کند . تجربه سوئد استفاده از حصیر لاستیکی برای حفاظت از لایه های قیری بام هنگام نصب بام با لایه ضخیم خاک است و از رشد علف هرز جلوگیری می کند.

4 - مواد زهکشی : دلیل اصلی استفاده از لایه زهکشی در زیر لایة خاک جلوگیری از فرسایش است دلیل دوم در رابطه با بام های هموار ، شکل دهی گودال است . پوشش گیاهی سدوم با شرایط خشک سازگارند و در آب شناور خواهند شد و صدمه خواهند دید. . عملکرد دیگر مواد زهکشی ، ذخیره مقداری آب است . این اثر زمانی خیلی مهم می شود که خشک بودن بام باتوجه به اقلیم و شیب بام را هم در نظر داشته باشیم . مطلقا لازم نیست عمل زهکشی با یک لایه مجزا انجام پذیرد . استفاده از یک لایه خاک که به اندازه کافی زهکشی شده باشد تا آب اضافی بتواند از طریق آن بطور موثری زهکشی شود معمول است . این نوع بام سبز، بام سبز یک لایه ای خوانده می شود .مواد زهکشی که در بام سبز بکار می رود شامل مواد طبیعی ، مواد بازیافتی و حصیر های زهکشی مصنوعی می باشد. ساده ترین مواد طبیعی زهکشی ریگ – سنگریزه هستند که منشا طبیعی دارند و خوب کار می کنند. ارزان بودن و در صورت استفاده از مواد و مصالح بومی با هماهنگی با زمین سایت هم موجب فایده اقتصادی و هم با بازگرداندن مسکن بی مهرگانی که پیش از این ساکن آنجا بوده اند در تنوع زیستی مداخله می کند . ازمواد مناسب زهکشی دیگر، در بام سبز می توان به خرده های آجر گدازه های آتشفشانی (لاوا ) و ماده مصنوعی (لکا ) LAVA & LECA اشارهنمود. گدازه های آتشفشانی منشا طبیعی دارند اما لکا و آجر مصنوعی می باشند. و در این روش بعنوان مواد بازیافتی مورد استفاده قرار می گیرند. این مواد با آنکه منشا مختلفی دارند شباهتهای زیادی نیز دارند . آنها متخلخل و توانایی نگهداری آب و مواد مغذی را بیشتر از سنگریزه ها دارند . موادی که بتوانند میزان بیشتری مواد مغذی را نگهدارندکمترین تراوشات منجر به آلودگی را به آبراه ها ی بام سبز دارند. مواد زهکشی متخلخل به نسبت کم وزن ترند و برای بی مهرگان مکان خوبی محسوب می شوند .
تجارب لندن نشان می دهد که حصیر سدوم روی لایه ای از آجر خرد شده ، تنوع زیستی بی مهرگان آن ( حشرات و عنکبوتیان ) در مقایسه با پوشش حصیری پشم سنگ بیشتر است .

پشم سنگ : این ماده از سنگ های معدنی ساخته می شود و اغلب جهت عایق بندی بکار می رود. و یا واسطه رویشی جهت علف تازه است . ریشه های پوشش گیاهی بام می تواند در آن نفوذ کند و اصطکاک بین پشم سنگ و لایه قیری بام موجب می شود که در جا در محل نصب گردد. پشم سنگ می تواند میزان زیادی آب را در خود نگهدارد و در دوره زمانی طولانی تری برای گیاه آزاد سازد . اما هر آب اضافی دیگری زهکشی خواهد شد. بعنوان راه حلی در رابطه با وزن ، سبک وزنی پشم سنگ می تواند آنرا جانشین لایه خاک کند .و گیاهان مستقیما روی آن رشد خواهند کرد و سنگریزه در بالای آن جهت جلوگیری از کنده شدن و ور آمدن حصیر پاشیده می شود. این راه حل در دراز مدت مدت مواد مغذی ر ا برای گیاه نگهداری نمی کند لذا گیاهان باید کود داده شوند. به دلایل محیطی و با توجه به مصرف انرژی لازم است که سنگ تبدیل به پشم سنگ شود .

مواد فوم : این مواد می تواند از بازیافت صندلی ماشین و مشابه آن ساخته شود . این مواد آب را زهکشی می کند اما میزان زیادی آب و مواد مغذی را نمی تواند نگهداری کند .
ورقه پلاستیکی با فنجان ( گودال ریز ): انواع و اقسام ورقه های زهکشی برای بام سبز و جود دارد بعضی ها برای بام سبز گسترده که فقط چند سانتیمتر ضخامت دارند و بعضی ها برای بام سبز متمرکز که دارای لایه ضخیم خاک می باشند. ایده این که آب در این فنجان ها پس از سرریز شدن در سطح بام پخش می گردد ( با پشم سنگ مقایسه شود که در جایی که جاذبه آب را به پایین ترین لبه های بام می کشاند و تاج بام خشکتر خواهد بود . ) به محض آنکه فنجان های پلاستیکی پر شوندهر آب اضافی دیگری از طریق سوراخهایی زهکشی می شود . این مواد زهکشی حتی از نظر اجرایی نیز طراحی شده و از نظر جابجایی و نصب بسیار ساده اند. در رابطه با مضرات آن می توان گفت که آنها خیلی خشکند مواد متخلخل آهسته تر خشک خواهند شد. گیاهان را گرم کرده و شانس تنظیم مصرف آب متناسب با دسترسی به آب کمتر است و راه حل گرانتری هستند بویژه اگر مصرف انرژی تولیدی آن نیز محاسبه گردد. از مضرات دیگر آن که پلاستیک از منابع تجدید ناپذیر است . علاوه بر خصوصیات مشخص مواد زهکشی ، قیمت ، دسترسی ، وزن ، هزینه نصب و غیره پس از انتخاب می تواند متفاوت باشد.

5 - لایه جلوگیری از فرسایش و لایه صافی : بالای لایه زهکشی یک لایه ***** به شکل روکش الیاف به منظور تثبیت عملکرد زهکشی نصب میشود وقتی حصیر سدوم آماده می خرید این لایه ***** موجود میباشد و بوسیله شبکه نایلونی سه بعدی به کنترل فرسایش خاک کمک میکند و لایه زیر را در محل نگه میدارد . استفاده از لایه جلوگیری از فرسایش به جهت شیب بام بستگی دارد . در مورد بام های صاف ممکن است این لایه کنده شود . ( ول شود )

6 - مواد مقاوم در برابر آتش: از هر خاکی نمی توان به عنوان پوشش بام استفاده کرد . خاک شامل زغال سنگ ( تورب ) یا دارای موجودات ارگانیکی ( میکروبی ) قابلیت انقباض را کاهش می دهند و از نظر آتش سوزی هم خطرناکند .

7 - گونه های گیاهی و تثبیت : لازم است که گیاهان مناسب هراقلیمی انتخاب شود ، خواه شرایط آن بصورت دوره ای خیلی خشک ، خیلی گرم، خیلی سرد یاخیلی متغیر باشد . مهمترین مسئله در بام گسترده دامنه مقاومتی پوشش گیاهی آن است . چرا که شرایط خشک در بیشتر اقلیم ها حاکم بر این نوع بام ها است . گیاهان شاداب گیاهانی هستند که در بافت های خود به مدت طولانی آب را ذخیره می کنند از جمله این گیاهان سدوم و تعداد کمی از گیاهان خانواده کراکسولاسیا می باشند. تعداد کمی از گونه های سدوم مناسب برای بام سبز وجود داردکه دارای رنگ های مختلف و الگوهای رشد متفاوتند. در ترکیب با خزه رایج ترین جمعیت گیاهی بکار رفته در بام های گسترده می باشند.در نقاطی از جهان که سدوم به طور طبیعی وجود ندارد توسعه بازا ر بام سبز به مبارزه ای بین گونه های مقاوم متناسب با اقلیم محلی و رستنی های بومی بدل شده است .
تکنولوژی بام سبز بخش مهمی از جامعه پایدار است تولید گونه های خارجی که همان نقش راز نظرزیستی برای زندگی وحشی بومی بعنوان یک گیاه بومی بازی کند مجاز نیست .

کاشت گونه های گیاهی با دو روش اجرا میگردد:

1 – استفاده از حصیرهای از پیش آماده
2 – احداث بام سبز بوسیله کاشت جوانه و نشا

جزییات بام سبز:
بام سبزجهت استفاده دردرازمدت پیش بینی می شود، در واقع بام سبزدارای دو برابر طول عمر در مقایسه با بامهای متعارف و مرسوم است. در رابطه با جزییات بام سبز، همانطور که درتصاویر زیر نشان داده شده است: یک لایه لاستیکی یا پلاستیکی روی بام سنتی پهن می شود در زیر و روی این لایه لاستیکی مواد عایق بندی نظیر پرلیت وجود داردو دربالای لایه عایق بندی یک لایه زهکشی اضافه می گردد. بسته به شیب بام نهایتا یک لایه نازک خاک مخلوط اضافه می شود و روی آن پوشش گیاهی مقاوم در برابر خشکی می کارند.

در این تصاویر جزییات بام سبز از پایین به بالا به ترتیب عبارت است از:
1– دیواره رطوبتی: (محافظ رطوبتی ) : کف بایک بتونه قیری پوشیده شده وسپس 4 میلیمتر پلی استیرین بصورت نمد با مشعل هوای داغ در محل نصب می شود .
2 – عایق بندی: ایزولاسیون پلی استیرین تزریقی که با ازمون ضخامت آن تعیین می شود پهن می گردد.
3 – پوسته بام : یک لایه پوشش ضد آب که با هوای داغ به لبه های بام خوب جوش خورده ، به پیرامون بام بسته می شود . این محصول لاستیکی دربازار موجوداست که دارای حافظه برگشت پذیری است واغلب به فرم اصلی خود برمی گردد و موجب صدمات بعدی خواهد بود. یک ماده پولیمری ازمحصولات شرکت موجود است که با پشم شیشه پوشیده شده وفرایند غلطک زنی را خوب تحمل می کند و فاقد حافظه برگشت پذیری است و حرکت ساختاری بدون هیچ نوع صدمه ای به بام را دارد .
4 – محافظ زهکشی : 50 – 35 میلیمتر پلی اتیلین ( مواد بازیافتی در دسترس ) همراه با پشم شیشه روی آن. بام باغچه نیزدارای ساختاری مشابه است اما 1 - لایه محافظ زهکشی و 2 – بعضی از مواد آن متفاوت است
5 – محیط کشت رویشی : واسطه رویشی 80 میلیمتری از مواد پوششی دانه دانه ( گرانول ) رویشی بام را برای دریافت پوشش سدوم زمانی که جوانه سدوم روی آن پاشیده می شود و یا حصیر سدوم روی آن پهن می گردد آماده می سازد .
6 – لایه کاشت : معمولا لایه این خاک نازک کمتر از 15 سانتیمتر عمق دارد . گیاهان طبیعی که نیاز به مراقبت کمتر آبیاری کمتر دارند مانند چمن بوته و گونه های خزه برای کاشت مناسب می باشد . پوسته بام که امروزه بکار میرود از 40 سال پیش مرسوم بوده و هنوز اجرا می شود . این بامهامشابه همان بامها در تمام دنیا با موفقیت نصب گردیده و در شرایط آب و هوایی سخت آزمایش شده اند.

آبیاری و سیستم های آبیاری بام سبز
آبياري مصنوعی باغ از دو روش ممکن است تامين شود: روش دستي و روش اتوماتيک . روش اتوماتیک هم به دو صورت آنالوگ و دیجیتال انجام میشود که ممکن است یک ایستگاهه یا چند ایستگاهه باشد.در هر دو روش رطوبت لازم براي خاک و ريشه ها تامين ميشود .آب باران نيز براي تامين کردن آب مورد نياز استفاده ميشود .به هر طريقي که آبياري انجام شود ، آب مازاد بر رطوبت خاک از طريق لايه هاي تصفيه کننده آب و لايه زهکش ذخيره ميشود و تا دوره اي نسبتا طولاني آنرا از آبياري مجدد بي نياز مي سازد . از سوي ديگر هر گونه آب اضافي بر روي لايه ضد رطوبت ريخته و از طريق شيب بام به بيرون انتقال مي يابد .آب باران اضافي ميتواند پس از تصفيه شدن در مخازني ذخيره گردد و براي مثال در سيستم فلاش تانک سرويس ها آب آنها را تامين نمايد .لايه عايق بام ساخته شده از پلي پروپيلن فشرده از انتقال هر گونه رطوبت به سقف جلوگيري مي کند

 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

فرهيخته

عضو جدید
کاربر ممتاز
در بخش بيروني غرفه چين درنمايشگاه امسال ونيز،اين باغ طراحي شده بود. طرحي كه با انگيزه تفسير هنرسنتي باغباني چيني وفضاي حاكم درعصرحاضر و با رعایت متدهاي مدرن امروزي اجراشد. اين طرح درمحوطه بيروني ساختمان قديمي آرسنال با بيش از 1300 ميلۀ اكرليك با ارتفاع متفاوت برروي زمين چمن محوطه درفرمهاي منظمي قراردارد.كه از دور به شكل ابري مي ماند كه برفراز زمين درحال حركت مي باشد.اين اشكال يك فضاي مسخ كننده را براي كساني كه بين ميله ها حركت مي كنند ،ايجاد مي كند. اين فضا بيشترازنقاشي و خطاطي چيني الهام گرفته كه با لطافت ملموسش آدم را به عالم خيال مي برد.اين اشكال بيشتربا ايجاد يك افق نامعلوم ودوري جستن از راستاي مستقيم شبيه يك فرم طبيعي ازسطح زمين مي باشد. خود كلمه yi هم معني يك ايده يا يك خيال را مي دهد،چيزي كه فراترازواقعيت باشد. به زبان مدرن وانتزاعي ايجاد فضاهاي تيره دركار،كششي را بين دوقسمت تيره و روشن خلق کرده است که احساس بوجود آمده ازآن يك ماهيت خاص رابراي باغ ايجاد می کند. تمامي اينها برآمده ازتمدن قديمي چيني است،چراكه حالت عرفاني وآرامش را درآن به وضوح مي بينيم. بنابراين با توجه به اينكه فرهنگ وتمدن چين داراي ديدگاه هاي بسيارغني مي باشد،مي توان ازاين تجربيات وسيع درتفكرنوين معماري امروزسود جست.

منابع:اتود

inhabitat.com

تصاویر در فایل ضمیمه :
 

پیوست ها

  • picture.zip
    609.8 کیلوبایت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
قیاس باغ ژاپنی و ایرانی

باغ ایرانی و ژاپنی از الگوهاي اصلی باغ سازي در جهان بوده و با ویژگی هاي سرزمینی و فرهنگ مردم آنها پیوند محکمیداشته اند. ایران و ژاپن داراي فرهنگها و آداب و رسوم متفاوتی هستند اما در هر دو تمدن احترام و جایگاه ویژه اي براي طبیعت
از گذشته هاي دور دیده می شود. تفاوتهایی در نحوه استفاده و بکارگیري عناصر مختلف وجود دارد، که بیشترین استفاده ازآنها را در باغهاي هر سرزمین می بینیم. در این مقاله، با بررسی تطبیقی این دو گونه باغ می خواهیم بدانیم ویژگی ها و عناصر
اصلیشان چه بوده و چگونه در آنها حضور یافته اند. مواردي که در این دو باغ بررسی و مقایسه می کنیم، اینها هستند: ساختار وعناصر اصلی، محصوریت، ساختمان هاي درون باغ، مسیرها، آب، گیاهان، و فرهنگ و زندگی. با مقایسۀ آنها ملاحظه شد که
همۀ این موارد نقشی اساسی در ساخت این باغ ها داشته، اما نحوة کاربردشان داراي تفاوت هایی بوده است. آنچه که توجه راجلب می نماید اینست که در هر دو الگوي باغ زندگی اي متناسب با فرهنگ آن سرزمین جریان داشته که با شناخت آن
می توان انسانی را که در طول تاریخ در آنجا زیسته است، درست تر شناخت.
باغ ها از مظاهر فرهنگی و تاریخی ملت ها هستند و انسان ها با ساخت آنها به نوعی با طبیعت ارتباط برقرار می کرده اند. برخیصاحب نظران از سه الگوي اصلیِ باغ در جهان نام می برند: الگوي باغ چینی و ژاپنی در کشورهاي حوزة نفوذ فرهنگی چینیمانند تایلند و کره و فیلیپین؛ الگوي باغ ایرانی، که نمونه هایش را در قلمرو و حوزة نفوذ فرهنگ ایرانی، از هند تا اسپانیا،می توان دید؛ و الگوي باغ شمال مدیترانه اي، که در اروپا و قلمرو فرهنگ اروپایی رواج دارد. باغ هاي جهان از حدود هزارة
نخست پیش از میلاد تا اواخر قرن نوزدهم میلادي بر اساس یکی از سه الگوي یاد شده، ساخته شده است. البته الگوهايخردتر و محدودتر نیز در زیر هر یک از سه الگوي اصلی وجود دارد. نکتۀ دیگر آن که در اینجا منظور ما از باغ، باغ هاي میوه و
کشت زارها نیست، هر چند که در این گونه باغ ها درختان میوه نیز وجود داشته اند.






برگرفته از مقاله ای از ملیحه تقی پور/مجله ممعاری و ساختمان

در صورت نیاز به پیش نیاز (باغ ژاپنی )به این تاپیک مراجعه شود
باغ ژاپنی
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
ساختار و عناصر اصلی


بخش عمده اي از سرزمین ایران نیمه خشک است و دسترسی به آب براي پدید آمدن زیستگاه ها در آن نقشی حیاتی دارد.کلمۀ بهشت 3 در زبان انگلیسی برگرفته از » . ایرانیان در این محیط، باغ هایی ساخته اند که بازنمایی بهشت روي زمین بوده است
براي توصیف باغ هاي امپراتوري ایران اقتباس « پارادیسو » در فارسی قدیم است. یونانی ها این کلمه را به صورت « پردیس » کلمۀاستفاده می شد. در زبان فارسی امروز، « بهشت » و « باغ هاي بهشت » کردند و در ترجمه هاي یونانی انجیل، از این کلمه براي(33- خوانساري و دیگران، 1383 ، ص 32 ) .« به کار می رود « فردوس » نسخۀ عربیِ این کلمه یعنیقدمت نخستین باغ هاي ایرانی به دورة هخامنشی می رسد که آثار آن در پاسارگاد و شوش به چشم می خورد. از دورة ساسانینیز نمونه هایی در فیروزآباد، قصرشیرین، و تیسفون پیدا شده است. کاشت درختان و پاکیزه نگاه داشتن آب هم در آیینزردشتی و هم در اسلام محترم بوده و آن را توصیه کرده اند. در دوران اسلامی نیز باغ هاي فراوانی در ایران ساخته شده است واین شیوة باغ سازي از شرق تا هندوستان و از غرب تا اسپانیا اثرگذار بوده است. مشهورترین باغ هاي این دوران باغ هاي تیموريِ( سمرقند، باغ هاي صفوي اصفهان، و باغ هاي قاجاري شیراز و تهران بوده اند.



بازسازی تصویر باغ پاسارگاد


باغ ایرانی معمولاً شکل هندسی منظمی داشته که با حصاري از محیط پیرامون جدا می شده است. عناصر اصلی سازندة آنباغچه هاي کرت بندي شده، جوي ها و حوض هاي آب، مسیرها و محورها، و یک یا چند بنا بوده است. بازنماییِ تصویر باغ ایرانیدر فرش، کاشی، و نگارگري ایرانی نیز دیده می شود.
قدمت باغ هاي ژاپنی به بیش از پانزده قرن پیش می رسد و در کنار خانه هاي شخصی، معابد، و قلعه هاي قدیمی دیده می شود.این باغ ها تأثیرات فراوانی از باغ هاي چینی گرفته اند. باغ هاي چینی نیز خود تحت تأثیر آیین هاي بودائیسم و دائوئیسم بوده اند.
روحانی، 1371 ، ص 71 ) در هر دو این باغ ها تلاش شده است ) «. مبلغان مذهب بودائیسم این سبک باغ سازي را به ژاپن بردند »که با طبیعت و محیط اطراف همسازيِ بسیاري پدید آید و شکل کلیِ باغ بازنمایی طبیعت در مقیاس کوچک تر باشد

در ژاپن چند شیوة باغ سازي وجود داشته است که گاهی به صورت ترکیبی با یکدیگر به کار می رفته اند، زیرا هدف و ساختاراست که به زبان ژاپنی به آن « باغ هاي خشک » یا « باغ هاي شنی » کلی آنها یکسان است. یکی از مشهورترینشان5 می گویند. این باغ ها در کنار معابد مراقبۀ ذهن ساخته می شود. این آیین ترکیبی است از آیین هاي بودائیسم و « کارِسانسویی »
دائوئیسم با آیین هاي بومی ژاپن که بر نسبی و تغییرپذیر بودنِ پدیده ها تأکید دارد. این باغ تشکیل شده است از سطحی از مشهور است که می کوشد یک باغ کوچک را « تسوکیاما » شن هاي شیاردار و صخره هایی در میانشان. (تصویر 3) نوع دیگر به است که براي مراسم چاي ساخته می شوند که « چانیوا » با طبیعت پیرامون ترکیب کند و آن را وسیع تر نشان دهد. شیوة دیگر
که بیشتر به منظور « کائیو شیکی » در آنها، در کنار دیگر عناصر باغ، یک خانۀ چايوجود دارد. باغ هایی نیز هستند به نامتفریح و گشت و گذار ساخته می شوند. بیننده هنگام پرسه زنی در آنها با مناظر طبیعی و مصنوع متوالی مواجه می شود


تصویر باغ شنی


عناصر متدوال باغ هاي ژاپنی اینها هستند: آب به صورت واقعی یا نمادین. صخره ها یا سنگ ها به صورت زمینه یا ترکیب هايگوناگون. یک کوشک یا خانۀ چاي. فانوس معمولاً از جنس سنگ. پلی به جزیره یا سنگ هاي پلکانی. حصاري از پرچین، نرده،یا دیواري سنتی

ساختار باغ ژاپنی

 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
محصوریت
باغ هاي ایران معمولاً مستطیل شکل هستند و دور آن دیوار کشیده شده است. این دیوارها را از آجر و یا سنگ ساختهباغ هاي ایرانی، برخلاف باغ هاي اروپایی، با مناظر اطرافشان » . می ساخته و گاهی در آن تاق نما و تزئیناتی به کار می برده اندهماهنگی ندارند. چرا که باغ همان طور که هست، دیده می شود و نه در ارتباط با آن چه هست. باغ، بیرون از دیوار بلندش،
ممکن است بر کوه هاي خشک و صحراي گسترده، سایه افکند. اگر باغ درون شهر باشد، که در اکثر موارد هم این گونه است،( خوانساري و دیگران، همان، ص 14 و 19 ) «. این دیوارها به صورت سپري در برابر غبار و همهمه و شلوغی گذرگاه هاستباغ هاي ژاپنی هم مانند باغ هاي چینی محصور هستند و گاهی هم در شکل راست گوشه، اما طراحی باغ ژاپنی به گونه ایست، که
بر خلاف باغ چینی، حضور حصار درك نمی شود، به همین علت غالباً بزرگ تر از آنچه هستند به چشم می آیند. در باغ هاينگاه بیننده به سوي کوه هاي اطراف هدایت می شود، بدین صورت به نظر می رسد که کوه ها بخشی از زمین باغ « تسوکیاما »گاهی حصار را از دیوارهاي با مصالح بنایی می ساخته و گاهی نیز از نرده و پرچین (Japanese Garden, p هستند. استفاده می کرده اند.

باغ شهزاده ماهان و اطرافش


ساختمان هاي درون باغ


باغ هاي ایرانی بیشتر اوقات داراي کوشکی بود که در محور اصلی و در مرکز یا بالاي آن قرار می گرفت
طرح آنها برونگرا و داراي ایوان ها و پنجره هاي متعدد رو به باغ است. گاهی کوشک داراي حیاطی خصوصی تر در پشت خود هستند، مانند باغ ارم. در بسیاري از باغ ها
ساختمانی را در بخش ورودي می ساختند که به آن عمارت سردر می گویند. گاهی این بنا مفصل و دو طبقه بوده و به کوشکاصلی دید داشته است، از جملۀ آنها می توان به عمارت سردر باغ شاهزادة ماهان اشاره کرد.

باغ جهان نمای شیراز



در برخی باغ ها بنایی ویژة مراسم چاي ساخته می شده است که به آن خانۀ چاي می گویند. خانه هاي چاي دو دسته اند:
آلاچیقی گشوده در فضاي باز و ساختمانی بسته. مراسم چاي فرصتی است براي صحبت هاي روزمره و آرامش درونی و نوشیدندست جمعی چاي. گاهی درون باغ ها کوشک یا خانۀ چاي اشرافی دیده می شود که ساختاري منظم تر و متقارن تر داشته و رو بهطبیعت و دریاچه قرار می گرفته است. از جملۀ آنها می توان از ویلا کاتسورا در کیوتو نام برد. به طور کلی این بناها حضوريپیدا و پنهان در باغ داشته و مصالح ساخت آنان طبیعی و پرداخت نشده است.

ویلا کاتسورا توکیو/ارتباط کوشک با باغ ژاپنی


مسیرها


این باغ ها را، از نظر طرح، می توان به دو » . در باغ ایرانی مسیرها و محورهاي مستقیم نقشی اساسی در تشکیل ساختار آن دارنددسته تقسیم کرد:
یکی باغ هایی که دو محور موازي اصلی دارند و خیابان ها و کوچه باغ هاي فرعی جا به جاي این دو محور را بازاویۀ نود درجه قطع می کنند، مانند باغ دولت آباد و دلگشا.
دیگري باغ هایی که دو، سه، یا چهار محور مضاعف و موازي دارند کهکوشک ها در امتداد محور در این باغ هاي ژاپنی مسیرهاي عبور پر پیچ و خم است و از ساخت محورهاي مستقیم پرهیز می شود. راه هاي منتهی به خانۀچاي نیز به همین صورت هستند و گاهی هنگام اتصال به بنا به صورت سنگ هاي پلکانی می شوند. سطح پیاده روها از سنگ. تیشه اي یا قلوه سنگ و در برخی نقاط ناهموار است

فانوس ها ذر باغ ژاپنی


آب
آب عنصري حیاتی در باغ ایرانی است و به علت کم باران بودنِ بیشترِ سرزمین ایران تهیه و نگهداري آب امري بسیار مهم است.
قنات ها مهم ترین تأمین کنندة آب باغ ها بوده و گاهی از نقاطی دوردست آب را به آنجا می رسانده اند. این آب در جدول ها وجوي هاي منظم قرار گرفته و با گذر از نهر اصلی به نهرها و جوي هاي فرعی می ریخت.
این روش آبیاري در طرح باغ تأثیرآب نما به جوي هایی گفته می شده که عمقشان حدود سی و عرضشان حدود هشتاد سانتی متر » . مستقیم و اساسی داشته است
بوده و براي منظره دادن به آب ساخته می شده اند. آب نماها داراي فواره هایی نیز بوده اند. کف آب نماها یا هرجا که آب فرومی ریخت، تخته سنگی با تراش سینه کبکی می گذاشتند، که موج آب را بیشتر جلوه گر سازد. (پیرنیا، 1380 ، ص 289 ) در مقابلکوشک اصلی باغ ها معمولاً استخر یا حوض بزرگی به شکل مربع یا مستطیل به چشم می خورد. گاهی این حوض ها شکل چندضلعی منتظم، از شش تا دوازده ضلعی را به خود می گرفتند. از دورة قاجار شکل هاي بیگانه اي مانند بیضی و صلیبی درایرانیان تیرگی و انعکاس آب در استخرهاي بزرگ را می پسندیدند.

تصویر باغ 8بهشت اصفهان



آب در باغ ژاپنی به صورت بخشی از محیط طبیعی ظاهر می شوند و جوي هاي منحنی و نامنظم حضوري آرام را می آفرینند.
کف این جوي ها ، که آب را از آبشار به آبگیرها می رسانند، از سنگ هاي گرد کوچک و بزرگ پوشیده است. برکه یا آبگیر
ازکف برکه را معمولاً تیره رنگ می کنند تا سطحی منعکس کننده داشته باشد و عمیق جلوه کند مهم ترین عناصر باغ ژاپنی است اطراف آن را از سنگ هاي رودخانه اي و تخته سنگ و گیاهان مناسب می پوشاننددر کنار جوي ها و آبگیرها قرار می دهند. در باغ هاي شنی آب به صورت انتزاعی در شن هاي شیاردار بازنمایی شده و سنگ هاي
میانشان نماد جزیره هاي درون آبگیرها است. در بیشترِ باغ هاي بزرگ روي جوي ها و رودها، پل می سازند که جنسشان از سنگو یا چوب است.



گیاهان


در فاصلۀ میان مسیرها در باغ ایرانی، درخت و گل و گیاه کاشته می شود. برخی منابع طرحی را که باغ به چهار بخش تقسیمشده و هر بخش پوشیده از گیاهان است، چهارباغ نامیده اند. در هر قسمت از باغ درختانی با فایده هاي مختلف می کاشتند.
بعضی درختان براي ایجاد سایه بوده است، مانند سرو و کاج و نارون و غیر. درختان میوه دار توت، سیب، گلابی، آلو و غیره »بودند. درختانِ یاد شده هرکدام محل خاص خود را داشتند. در کنار دو جوي خیابان هاي سراسري، سرو و کاج و شمشادمی نشاندند. پیرامون استخر را با درختان نارون، افرا، بید، و ارغوان می پوشاندند و در حاشیۀ خیابان هاي فرعی معمولاً توت برگیجاي می گرفت. در میان کرت، بوته هاي بلند که چشم انداز ساختمان باغ را بپوشاند، کاشته نمی شد. گل ها نیز نقش خاصی در
باغ ها داشتند، اما از همۀ انواع آن استفاده نمی شد. چند نوع گل، به علت خاصیتشان بیشتر کاشته می شدند مانند گل سرخ یامحمدي براي گلاب دهی، گل آتشی و گل زرد براي کاشت در پاي درختان، گل سفید و گل روغنی براي گل دهی در همۀ فصول سال. از گل هاي فصلی نیز در جلو کوشک و قسمت گلستان باغ استفاده می شد

نظام کاشت گیاهان در باغ ایرانی


ژاپنی ها در باغ هایشان تونالیتۀ سبز را ترجیح می دهند، اما از درختان گل دار و بوته ها نیز استفاده می کنند. برخی گیاهان مانندافراي قندي 13 و بوتۀ آتشی 14 به باغ رنگ هاي فصلی می دهند. برخی درختان کاربرد نمادین نیز داشتند؛ کاج نماد عمر طولانیبه طور کلی درختانِ به کار رفته و پایداري است و آلوي شکوفه دار تکرار و اراده را نشان می دهد.
سوزنی برگ ها مانند کاج و سرو، درختان خزان پذیر مانند صنوبر، بلوط. درختان » : در باغ ژاپنی به چند دسته تقسیم می شونددائمی پهن برگ مانند انجیر و شاه درخت. درختان گل دار مانند هلو و بادام. درختچه ها نیز مانند درختان فرم باز و آزاد دارند وهرگز هرس نمی شوند، مانند تمشک زینتی و آزالیا. گل هاي فصلی را به صورت پراکنده و با شکل طبیعی می کارند و به صورت حاشیه سازي به کار نمی برند



گیاهان در باغ ژاپنی


.
.
.


 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
فرهنگ و زندگی


اگر به زندگی در باغ ایرانی توجه کنیم، درمی یابیم که باغ ایرانی را نه براي بهره بردن از میوه یا سایۀ درختان، حتی نه فقطبراي بهره بردن از زیبایی، که براي تفریح و تفرج ساخته اند(بهشتی)عناصر باغ ایرانی افزون بر فواید ) «. براي بهره بردن از زیبایی، که براي تفریح و تفرج ساخته اندآب در باغ، هم عمر فانی است و هم آسمان باقی. یادگار دوست » . گوناگونی که دارند و نشان جلوه هاي هستی روي زمین انداست بر زمین. گوهر نور است بر خاك تیره. کار درخت از میوه دادن فراتر می رود. سرو آزاد نماد باغ ایرانی است؛ نشان آزادگیو آزادي از بار. درختان چتردار بر سر رهگذران سایۀ رحمت می گسترند و گل ها مشام جسم و جان آنان را به عطر خود زنده. هم در پیش از اسلام و هم پس از آن، احترام به درخت و آب اهمیت زیادي داشته است - می کنند.

آداب و رسوم زندگی و آیین هاي ژاپنی تأثیر فراوانی در کیفیت باغ ژاپنی داشته اند. در باغ هاي چین و ژاپن تأثیر بودائیسم. سبب شده است که باغ جایی براي خلوت نشینی، تفکر جمعی در طبیعت، و بازگشت به درون باشددر آیین ذن نهایت هستی تهی و ناهستی است. در معماري ژاپنی نیز اکثر فضاها خالی هستند که اشاره به همین مطلب (p1دارد. عدم قطعیت و نسبی دانستن پدیده ها سبب شده است که ساختمان ها در محیط حضوري پیدا و پنهان داشته باشند یعنیمیان بودن و نبودن. (اعتضادي، 1379 ، ص 108 ) باغ هاي شنی نیز اشاره به تهی دارند و حضور آنها در کنار درختان اشاره بهمراسم چاي نیز هم مراسمی (Japanese Garden Design Principles, p تضادي است که در عالم هستی وجود دارد. است اجتماعی و هم آیینی. کوشک ها و خانه هاي چاي رو به دریاچه یا آبگیر هستند. آب صاف نیز نشانۀ تهی است، براي مراقبهرو به روي آن می نشینند و انعکاس طبیعت را در آن مشاهده می کنند. در آیین ذن احترام به طبیعت بسیار مهم انگاشته شدهاست و مسیر پر پیچ و خم رسیدن به بنا نیز اشاره به طریقت زندگی دارد

جمع بندي


باغ ایرانی از باغ ژاپنی قدمت بیشتري دارد و الگویی اصلی به شمار می رود که تأثیرش را بر معماري جهان اسلام، از هند تااسپانیا، گذاشته است. باغ ژاپنی متأثر از باغ چینی است که با آیین هاي ژاپنی ترکیب شده است. این باغ ها شکل هایی مختلف،اما هدف و ساختاري یکسان دارند و گاهی با یکدیگر ترکیب می شوند.هر دو این باغ ها داراي عناصر اصلیِ آب، گیاه، کوشک، ومسیرها هستند، اما کاربرد این اجزا در آنها تفاوت هایی دارد.
باغ ایرانی بسیار هندسی و داراي حصاري مشخص است که باغ را کاملاً از محیط اطراف جدا می کند، اما باغ ژاپنی، با این کهمحصور است، در آن کوشش شده است حضور حصار چندان احساس نشود و باغ با مناظر طبیعیِ پیرامون پیوند بخورد.کوشک در باغ ایرانی در محور اصلیِ باغ قرار گرفته و به خوبی نمایان است. همچنین افزون بر ساختمان اصلی، گاهی بناهايدیگري را نیز در باغ می ساختند. باغ ژاپنی داراي خانۀ چاي یا کوشکی بزرگ یا کوچک است که تلاش کرده اند که بنا در باغحضوري پیدا و پنهان داشته باشد. در هر دو این باغ ها، ساختمان اصلی رو به باغ یا آبگیر و حوض بوده است.در باغ ایرانی مسیرها بسیار منظم و به شکل محورهاي موازي یا عمود بر هم است و با هندسۀ شبکۀ آب و گیاهان ارتباطیتنگاتنگ دارد، اما در باغ ژاپنی مسیرها نه مستقیم، بلکه به صورت پر پیچ و خم است و در طول مسیر عناصري چون فانوس و
پل به چشم می خورد.
آب در باغ ایرانی نقشی تعیین کننده دارد و ساختار باغ و مسیرها بر اساس آن شکل می گیرند، زیرا چگونگی توزیع و مصرفآن بسیار حیاتی است. حضور آب در این باغ ها به صورت جوي، آب نما و حوض بزرگ جلو کوشک است. جوي هاي آب در باغژاپنی حرکتی نامنظم دارند و در انتها به برکه یا دریاچه اي ختم می شوند. در هر دو گونۀ باغ، سازندگان ترجیح می دهند آببرکه یا حوض عمیق جلوه کند. افزون بر این در باغ هاي شنی ژاپن، آب صورتی انتزاعی دارد.
در هر دو الگوي باغ درختانِ همیشه سبز، خزان پذیر، میوه، و گل ها، با تفاوت هایی، وجود دارند. همچنین در هر دو، درختانشکل طبیعی خود را دارند، اما در باغ ایرانی کاشت درختان داراي نظام هندسی منظمی است هماهنگ با مسیرهاي دسترسی وآب، در حالی که در باغ ژاپنی چنین نیست.


باغ ایرانی باغ تفرج بوده و در آن زندگی موقت و دائمی خصوصی شماري از انسان ها جریان داشته است. باغ ژاپنی باغی استبراي جدایی از زندگیِ روزمره و بازگشت به خویشتن و پیوستن به طبیعت. این باغ پیوند زیادي با آیین هاي معنوي خاور دورداشته و افراد به صورت فردي یا جمعی در آن حاضر می شدند. باغ ایرانی خود را محیط اطراف جدا می کند و به واقع فرد وارددنیایی دیگر به نام جهان باغ ایرانی می شود. در اینجا گیاهان و آب، علاوه بر حضوري مادي، ظهوري نمادین دارند. باغ ژاپنیمی کوشد خود را شبیه و هماهنگ با طبیعت نشان دهند و در واقع سازندگانِ آن می کوشند طبیعت مقدس را در مقیاسیکوچک تر بازنمایی کنند. در پایان این که از آنجا که ساخته هاي انسان آیینۀ فرهنگ اوست، با شناخت باغ ایرانی و ژاپنیمی توان شناختی درست تر از این دو تمدن تاریخی به دست آورد.
 

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
قیاس باغ ایرانی وباغ ژاپنی از منظر دیگر


.
.




.
.




.
.

/////////

.
.


.
.




.
.






.
.




پ ن:منبع عکس ها از نواندیشان
ادامه دارد...
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
.
.
.
.
.
001.jpg
 

پیوست ها

  • Gheraate%20Manzar.pdf
    532.6 کیلوبایت · بازدیدها: 0

arch.mi

عضو جدید
کاربر ممتاز
باغ‌های ایرانی و حیاط‌ها
نویسنده:
مهوش عالمی

راهی به طراحی معماری معاصر
ترجمه: مهوش عالمی و سارا کریمی

یکی از ویژگی‌های فرآیند طراحی در معماری ایرانی ترکیب اجزای مختلف است. شواهد موجود درباره‌ی عمارات دوره‌ی صفوی – چه درون باغ، چه حاوی آن- نشان می‌دهند که از تالار مقابل عمارت، برای دادن بار عام استفاده می‌شده است. این عنصر معماری که فضای ایوان یا شاه نشین را به طرف باغ گسترش می‌داد، فضای بیشتری را برای مهمان‌ها فراهم می‌کرد. اینکه تالار صفوی مدلش چه بوده موضوعی است که هنوز باید بررسی شود.

نکته‌ی قابل توجه اینکه صفویان تالارهایشان را با نیم نگاهی به تخت جمشید ساختند؛ چنانچه در شیرهای افسانه‌ای دور حوض تالار چهل ستون می‌توان دید. باید توجه کرد که ستون‌های تخت جمشید سنگی بودند؛ درحالی‌که در تالار صفوی ستون‌ها از چوب، باریکتر و پوشیده از آینه کاری هستند و حال و هوای دیگری دارند.

بنابراین نمونه‌ی اصلی [1] تالار از نو بازبینی شده تا به سلیقه و احتیاجات دوره‌ی صفوی پاسخ دهد. به نظر می‌رسد این عناصر پس از صفویه محو می‌شوند، آن‌چنان‌که در ایوان‌های زندیه و قاجاریهبیشتر مواقع دوستون نمایان می‌شود. برخی عناصر باروک اروپایی نیز در معماری قاجاری دیده می‌شوند. این تغییرات در طراحی عمارات در دوره‌های مختلف نشان می‌دهد که عمارات باغ‌ها در تداوم با مفاهیم معماری هخامنشی بوده است. به این ترتیب نمونه‌ی اصلی همواره بازبینی می‌شود و انعکاسی است از بستر فرهنگی زمان خود.

آیا شاهنامه فردوسی که در دوره‌ی صفوی دوباره احیا شد تنها برای تثبیت قدرت صفویه بود؟ آیا ریشه‌های دین باستانی آنچنان عمیق بودند که نیازی به احیای مفهوم جنگ بین خوب و بد از طریق روایت داستان‌های جدال میان قهرمانان و شاهان داشتند؟ اینکه شاهان مسلمان نوروز را جشن گرفته و بار عام می‌دادند و همچنان کوروش برایشان میوه‌های بهاری را پیشکش می‌آوردند؛ تنها به خاطر نوکردن اسطوره‌ی امپراطوری باستانی ایران بود؟

یا شاید تداوم معانی همچنان که کربن می‌گوید نتیجه تداوم تامل بر نقش «فرشته زمین»[2] از سهرودی در قرن دوازدهم تا صدرالدین شیرازی در قرن هفدهم بود؟ آیا این تشابهات معانی دلیل ریسمان تداوم میان پردیس قبل از اسلام و باغ‌های شاهی پس از آن است؟ یا اینکه تداوم شکل مراسم نوروز، خالی از مفاهیم باستانی بوده است؟ برای پاسخگویی به این پرسش‌ها نیاز به پژوهش‌های بیشتری است. آنچه واضح است این است که نمونه‌ی اصلی همواره بازتفسیر شده تا بتواند جوابگوی بستر فرهنگی نوین شود. از این رو بستر فرهنگی نویی که باغ در آن طرح می‌شود قوانین طراحی‌اش را تعیین می‌کند.

برای مثال به موضوع تالار که در دو موقعیت فرهنگی مختلف از آن برای طراحی عمارت در باغ استفاده شده است می‌پردازیم:


تصویر شماره یک- طرح باغ در رم: بورگتوفلامینیو

باید باغی در رم، شاید خیلی دور از اصفهان صفوی، طراحی می‌کردیم؛ جایی احتیاج داشتیم که آنقدر رفیع باشد تابتوان از نقطه‌دیدهای مختلف منظره‌ی تپه‌ای پوشیده از کاج‌های چتری خاص رمرا در کنار زمین تماشا کرد.

می‌بایست در سایه نشست،زیراکهدر این نقطه‌ی باغ درختی وجود نداشت و فقط با سنگ‌های مختلف فرش شده بود. متشکل از خطوط سنگی که می‌توانست با نگاه دنبال شود و به خاطرات خیابان «فلامینیا» بپیوندد. جلوی آن فضا حوض آبی به یاد «کَنوپو»[3] در ویلای امپراطور «هادرین»[4] طرح شده بود.صورت تالار چهل‌ستون تجلی یافت زیرا که با آن صورت ذهنی تطابق داشت. ستون‌های باریک و بلند آن همان فضای رفیع را ایجاد می‌کرد و سقف داربست چوبی آن سایه‌ی لازم را ایجاد می‌کرد و سَبُک بود. شاهان در آن بار عام نمی‌داند، بلکه جای خوشی در سایه برای رومیان فراهم می‌آورد.

تناسبات همان بود اما روابط فرق کرده‌ بودند. تالار دیگر به محور باغ صفوی نگاه نمی‌کرد، بلکه چکیده‌ی مناظر مختلف رومی را در برمی‌گرفت. تالار تجرید شده در شکل‌هایش و محروم شده از زمینه و مفاهیمش، جزئی از یکسری خاطرات با روابط چندگانه شده بود. گستره‌ی بازش رو به چهارسو از سطح سنگ فرش با حوض «کنوپو» تا رواق سالن موسیقی، تا تئاتری که با شخصیت‌های الهام گرفته از «دِکیریکو »[5] اجباراً به منظره‌ای تحسین‌بر‌انگیز تپه‌یکناریمی‌رسید.

مثال بالا دیدگاهی را نشان می‌دهد که در آن جزئی منفرد از باغ ایرانی در یک بستر فرهنگی کاملا متفاوت با قوانین و معانی خودش، نقل قول و بازتفسیر شده است. حال بیاییم یک روش بیشتر تیپولوژیک را بررسی کنیم. حیاط در انواع مختلف ساختمان ایرانی قلب آن و جایی که به آن رجوع می‌کنیم را تشکیل می‌دهد. مسجد، مدرسه، کاروانسرا و خانه فضاهای بسته‌ای حول یک حیاط‌اند که مقدار آسمان لازم برای زندگی را می‌بُرد. در آنجا وحدت و نظم معمارانه بدست می‌آید. ترکیب طرح، از داخل حیاط به سوی بیرون گسترش می‌یابد. در خانه ایوان واسطه‌ی گذر میان آسمان و اتاق است؛ اسامی اتاق‌ها مانند پنج‌دری و سه‌دری شمار درهایی که به سوی حیاط باز می‌شود را بیان می‌کنند و به وضوح نشان می‌دهند که حیاط نقطه عطف است.

خانه سنتی ایرانی برای خانواده‌ی گسترده، حول حیاط‌های مربوط به هم شکل می‌گرفته است. این مدل از سال‌های 1930 به بعد جای خود را به خانه‌های چندواحدی داده که شکل و روابط شهری آن فرق دارد. خیابان اهمیت بیشتری یافته و منتج به بافت شهری کاملاً متفاوتی از لحاظ شکل‌گیری[6] شده است. اگر خانه در قطعه شمالی خیابان قرار است طراحی شود، اول یک حیاط در جنوب دارد و بعد هم ساختمان واقع می‌شود؛ و اگر قطعه در جنوب خیابان باشد این طرح برعکس می‌شود و ساختمان در طرف خیابان است و حیاط بعد از آن. ولی این حیاط‌ها همان نقش سنتی را ندارند. زیرا این سازماندهی شکلی، نتیجه قوانین شهرسازی است که به سختی اجازه می‌دهند که خانه‌ حول یک حیاط باشد.


تصویر شماره دو- پلان مجموعه مسکونی ولنجک


تصویر شماره سه- برش عمودی نقشه ولنجک


تصویر شماره چهار- کوچه ورودی از خیابان


تصویر شماره پنج- ورودی پلکان اصلی از حیاط مرکزی


تصویر شماره پنج- ورودی پلکان اصلی از حیاط مرکزی

در دو طرح خانه‌های چندواحدی در ایران من سعی کردم به مدل حیاط بازگشته و علی‌رغم توجه به قوانین شهرسازی آن را به قلب طرح تبدیل کنم.یک مجموعه‌ی ده واحدی در ولنجک حول حیاطی طراحی کردم. این حیاط با افزودن حیاط‌های جانبی و در سطوح مختلف پرداخته شده و بوسیله کوچه‌ای باریک از خیابان دسترسی دارد. این گوناگونی در موضوع حیاط‌ از آنجا امکان‌پذیر بود که با مدل به عنوان یک عنصر تثبیت شده برخورد نکردم. بعضی خصوصیات مدل ماندگار شدند و به بنا حال و هوای خانه سنتی را دادند. هرچند واضح است که آپارتمان‌ها براساس طرحی تا حدی متفاوت از مدل تاریخی‌اند.


تصویر شماره هفت-پلان ساختمان پونک


تصویر شماره هشت- پلکان اصلی ساختمان پونک


تصویر شماره نه- حیاط مرکزی ساختمان پونک



تصویر شماره ده- کوچه بین حیاط مرکزی و باغ

با این حال من فکر می‌کنم پروژه‌ی پونک اهمیت حیاط را بیشتر آشکار می‌کند. اینجا چهار واحد دور یک حیاط کش داده شده‌اند و در شرق و غرب حیاط فقط دو قسمت باریک هست. این واحدها می‌توانستند به صورت متراکم‌تری یکی در شمال و یکی در جنوب حیاط با همان کاربری‌ها ساخته شوند. اما این طرح را رد کردم و نقشه کش‌داده شده هر واحد را ترجیح دادم؛ زیرا بیشتر به جوهر حیاط به عنوان قلب طرح نزدیک بود. دو قسمت خانه برای شب و روز، با پلی با پنجره‌های رو به حیاط، به هم مربوط می‌شوند. این فضا جایی است که لذت و ارزش فضایی ناشی از وجود عنصر اصلی، یعنی حیاط، بهتر از هر جای دیگر در آن حس می‌شود.

به این ترتیب آشکار می‌شود که مدل‌های تاریخی می‌توانند منبع مهمی برای طراحی امروزی نیز باشند. به شرط اینکه با موقعیت‌های متفاوت وفق پیدا کرده و خون جدیدی ناشی از مقتضیات زندگی امروز و تاثیرات فرهنگی مختلف در آن جریان پیدا کند. در محیط غنی و هیجان‌انگیزی که برای شهرهایمان لازم است، به انعکاس صدای گذشتگان و همچنین نسیمی که از دوردست تاریخ شگفت‌انگیزمان برمی‌خیزد هم احتیاج داریم.

پانوشت:
[1] Archetype
[2] Angle of earth
[3] Canopo
[4] Hadrian
[5] De Chirico
[6] Morphological aspects

 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

soodabe

عضو جدید
عنوان مقاله : بررسي تطبيقي راهكارهاي دستيابي به آسايش، آرامش و تفكر در باغ های سنتی ایران و ژاپن

نويسنده(گان):
فاطمه مهدي زاده سراج، عاطفه نيكوگفتار
چکيده:
تحقيقات انجام يافته در مورد باغ هاي تاريخي به طور عمده شامل نحوه شكل گيري، نوع عناصر به كاررفته و نحوه چيدمان و ساختار فضايي آنها است در حالي كه، اين مقاله قصد دارد تا علاوه بر موارد فوق به تاثيرگذاري عناصر و اجزاء و كالبد بر كاربر نيز بپردازد. ساخت مايه هاي دست بشر به منظور برآورده كردن نيازهاي مادي و معنوي وي بوده و طراح و سازنده با اشراف براين موضوع دست به خلق فضايي مي زده تا بتواند نيازهاي فطري انسان، به مانند دست يابي به آرامش، را برآورده سازد. در اين ميان، باغ سازي شرقي باغ را فضايي مقدس مي داند و نه صرفاً زيبا و در اين رهگذار به مفاهيم بينشي در طراحي خود توجه مي كند. اين مقاله بر آن است تا دو نمونه از باغ هاي ايراني و ژاپني، با سابقه اي كهن و تكامل يافته طي قرون متمادي را به گونه اي تطبيقي همراه با نتيجه گيري منطقي به مقايسه بنشيند و با بيان اشتراكات و افتراقات آنها، شيوه هاي متفاوت طراحي جهت خلق مفهوم واحد را در انطباق با شرايط محيطي و فرهنگي متنوع به مكاشفه بپردازد. نتايج حاكي از آن است كه موثرترين راه حصول آرامش در فضا از ترجمان كالبدي اعتقادات مذهبي مردمان حاصل شده اگرچه در فرهنگ ها و اقليم هاي گوناگون به گونه اي متفاوت نمود يافته است.
 

پیوست ها

  • 44213901703.pdf
    880.2 کیلوبایت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
سیر تغییر مفهوم پارک های شهری از قرن 15 به امروز در غرب

دکتر هما بهبهانی

بررسی و مطالعه در مورد چگونگی پیدایش پارک و تبدیل ان به فضاهای گردشی و تفریحی سالم برای عموم مردم مستلزم نگرشی به گذشته و بررسی مفهوم پارک در طی چهار دوره به ترتیب زیر است:
1.باغ های رنسانسی قرن 15 تا قرن 17 در ایتالیا و فرانسه
2.مفهوم پارک در قرن 18
3.مفهوم پارک در قرن19
4.مفهوم پارک در قرن20
 

پیوست ها

  • behbahani_0.pdf
    2.1 مگایابت · بازدیدها: 0

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
باغ ایرانی
متن سخنرانی اقای یعقوب دانش دوست
مجله اثر شماره 18 و 19
 

پیوست ها

  • baghir.yaghobdost.pdf
    5.4 مگایابت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
باغ ایرانی(سایه پردیس جاوید بر زمین خاک)
نویسنده :هلیا دارابی
 

پیوست ها

  • باغ_ایرانی_(سایه_ی_پردیس_جاوید_بر_زمین_خاک).pdf
    1.4 مگایابت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

فرهيخته

عضو جدید
کاربر ممتاز
" بررسي و بازشناسي صفه فرهاد تراش در بيستون "
نمونه ای ساسانی از معماری منظر

دکتر سید امیر منصوری - دکتر بهرام آجورلو

چکیده:

فرهاد تراش صفحه تراشيده عظيمي در سينه كوه بيستون است كه مي توان آن را با كتيبه داريوش بزرگ هخامنشي در كوه بيستون مقايسه كرد. به واسطه همين شباهت، شرق شناساني چون جكسن، تامپسون، اردمان و هرتسفلد اين صفحه سنگي را نقش برجسته - كتيبه اي ناتمام از عهد هخامنشي معرفي كرده اند. در دهه 1960م يك هيات باستان شناسي آلماني به سرپرستي هاينز لوشاي و ولفرام كلايس آثار باستاني زير دهكده بيستون را كاوش كرده و در نتيجه بقاياي معماري منسوب به عهد ساساني از زير خاك پديدار شد كه آن را يك كاخ معرفي كردند. با اين حال باستان شناسان آلماني نتوانستند رابطه اين بقاياي معماري را با صفه فرهاد تراش توضيح دهند. فقط بعدها والتر سالزمان پيشنهاد كرد كه شايد صفحه فرهاد تراش نيز اثري ساساني بوده و قصد داشته اند آثاري مشابه طاق بستان كرمانشاه در آنجا حجاري كنند.

در اين مقاله، نتايج تحقيقات هيئت معماري - باستان شناسي دانشگاه تهران در بررسي و مطالعه ناحيه بيستون و آثار فرهاد تراش در تابستان 1381 هـ.ش. منعكس شده است. بنابر نتايج اين تحقيقات، ناحيه بيستون – كنگاور - كرمانشاه براي ييلاق سلاطين ساساني داراي اهميت بسيار بوده و آثار معماري يافته از زير دهكده بيستون در اصل بقاياي يك سيستم آب نما و دسكره و شكارگاه سلطنتي از عهد ساساني است كه همراه با صفه فرهاد تراش در مجموع يكي از نمونه هاي بديع معماري منظر در عهد ساساني را شكل مي داده است كه ديگر نمونه هاي آن در كنگاور و طاق بستان مشاهده مي شود.
............
 

پیوست ها

  • memrai sasani.pdf
    752.3 کیلوبایت · بازدیدها: 0

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد در یزد در اواخر دوره افشاریه و درسال ۱۱۶۰ ه.ق توسط محمد تقی خان معروف به (خان بزرگ) که وی سرسلسله خاندان خوانین یزد بود احداث گردید. مرحوم محمدتقی خان ابتدا قناتی به طول ۶۵ کیلومتررا احداث نمود و آب را از مهریز به یزد و محل کنونی باغ دولت آباد رساند و سپس مجموعه حکومتی (دارالحکومه) خو د را بنا کرد.






این باغ با مساحتی درحدود ۷۰/۰۰۰ مترمربع شامل ساختمان ها، حوض ها و آبنماهای بسیاری بوده که در فضای بین آنها باغهای با درختان انار و انگور و… باگل های فراوانی زینت بخش محیطبوده اند.این باغ به دو قسمت کلی اندرونی و بیرونی (جلوخان) تقسیم می شود.







باغ دولت آباد در یزد در اواخر دوره افشاریه و درسال ۱۱۶۰ ه.ق توسط محمد تقی خان معروف به (خان بزرگ) که وی سرسلسله خاندان خوانین یزد بود احداث گردید. مرحوم محمدتقی خان ابتدا قناتی به طول ۶۵ کیلومتررا احداث نمود و آب را از مهریز به یزد و محل کنونی باغ دولت آباد رساند و سپس مجموعه حکومتی (دارالحکومه) خو د را بنا کرد.این باغ با مساحتی درحدود ۷۰/۰۰۰ مترمربع شامل ساختمان ها، حوض ها و آبنماهای بسیاری بوده که در فضای بین آنها باغهای با درختان انار و انگور و… باگل های فراوانی زینت بخش محیط بوده اند.




سازنده باغ دولت آباد در وقفنامه اش نوشته است خدا لعنت کند آن کسی را که قبل از بیرون آمدن آب از این باغ، حتی به اندازه سیراب کردن گنجشکی از آن استفاده کند. محصول اینجا وقف بارگاه مولا در نجف است. متاسفانه بعدها قنات را از بالا بستند و نگذاشتند به شهر بیاید و برای تامین آب باغ، از چاه آب می کشیدند و حوضهایش را پر می کردند؛ که دیگر این باغ هرگز آن صفا و زیبایی گذشته را باز نیافت.






از مصالح شاخصی که در بناهای این باغ بکار رفته سنگ مرمر است که تماماً از شهر مراغه آورده شده است. در این امر جای تعجب است زیرا سنگ مرمر یزد خود مرغوب بوده و همیشه شهرت داشته است. عمارت های باغ عبارت انداز عمارت بیرونی که در طرف شرق واقع و دارای حوضخانه و بادگیر بلندی است، عمارت واقع در جهت غربی اندرونی و عمارت سردرکه همان ایوان خانه بوده است. بادگیر باغ دولت آباد که به شکل منشوری ساخته شده است با ارتفاع ۳۳ متر و ۸۰ سانتیمتر مرتفع ترین بادگیری است که تا به حال در ایران شناخته شده است.






این باغ به دو قسمت کلی اندرونی و بیرونی (جلو خان) تقسیم می شود.
بخش اندرونی شامل: ساختمان های هشتی(بادگیر تابستانه) بهشت آئین (زمستانه) حرمخانه(حرمسرا) مطبخ (آشپزخانه) اتاقهای خدمه، اصطبل های تابستانه و زمستانه، درشکه خانه و یک برج دیده بانی و آب انبار خصوصی است.بخش اندرونی محل سکونت حاکم بوده است.
بخش بیرونی (جلوخان) شامل: ساختمان های تالارآئینه، تهرانی، ساختمان سردر اصلی، دو بازارچه، دو برج دیدبانی، آب انبار عمومی ودیوانخانه است.

ویژگی های مهم این باغ ساختمان هشتی با بادگیری به ارتفاع ۳۴ متراز کف ساختمان است. که مرتفع ترین بادگیر خشتی جهان می باشد. دراین ساختمان ها با تلفیق باد و آب که درحوضهای داخل ساختمان درجریان است هوای خنک به قسمت شاه نشین و تالارها انتقال پیدا می کند. به همین دلیل به این بنا، ساختمان تابستانه نیز گفته می شود. ازدیگر ویژگی های این باغ قناتی به طول ۶۵ کیلومتر و آب نمای داخل باغ به طول ۲۰۶ متر و عرض۶ متر، و درختان سرو وکاج بلند دراطراف آب نما، باغچه های انار و انگور را می توان نام برد.





دولت آباد از نقطه نظر گونه شناسی عملکردی ، باغ”سکونتگاهی- حکومتی” می باشد. به نحوی که باغ بیرونی محل انجام تشریفات حکومتی ، مراسم ورزشی و اداره امور شهر بوده است و باغ اندرونی،بخش خصوصی و اقامتگاهی مجموعه به شمار می رفته است. «درباغ های سکونتگاهی- حکومتی عرصه اندرونی را از سایر عرصه ها کاملاً متمایز می کردند و حتی دربان یا حاجبی را برای نظارت بر آن تعیین می کردند.»(حیدرنتاج ۱۳۸۵)
از دیدگاه گونه شناسی کالبدی ، دولت آباد از نوع “باغ-حیاط” به شمار می رود زیرا ساختمان ها و عمارات آن در اطراف باغ قرار می گیرد. (مانند نارنجستان قوام و باغ هفت تنان در شیراز)






یکی از خصوصیات مهم باغ ایرانی ، نظم دقیق و هندسی در نحوه کاشتن درختان است و برای این منظور هر بخش از باغ که به مربع یا مستطیل است به مربع های کوچک تقسیم و در هر راس این شبکه مربعی یک درخت که عمر طولانی تر دارد کاشته می شد و سپس این مربع ها به مربع های کوچک تر تقسیم و در هر راس آن درختان با عمر متوسط و به همین ترتیب درختان با عمر کوتاه در رأس های مربع های میان آنها کاشته می شد.(انصاری, باغ ایرانی)






هندسه باغ یک هندسه ی منظم است که سطح باغ را به دو بخش مستطیلی شکل عمود بر هم (باغ بیرونی و باغ اندرونی) تفکیک کرده است. محور تقارن مستطیل بزرگتر ، محور اصلی باغ اندرونی است که آبنمای بزرگ باغ به ابعاد ۱۹۴ در ۱۲ متر بر این محور منطبق می باشد. در واقع این محور، همان محوری است که عمارت سردر را به عمارت هشتی متصل می کند. «معمار باغ با کاشت درخت در دو جانب محور اصلی ، علاوه بر این که سبب تمرکز دید بسوی عمارت های اصلی باغ می شود ، موجب عدم محدودیت دید از سوی هر یک از عمارات بسمت منظر باغ نیز می گردد و بر اتصال بصری بین دو عمارت تاکید می کند».(باغ ایرانی حکمت کهن منظر جدید ۱۳۸۳) «وجود چشم انداز اصلی به شکل مستقیم و کشیده در محور طولی باغ روبروی کوشک و کاشتن درختان بلند در دو طرف آن نقشی اساسی در ایجاد پرسپکتیوی دارد که باغ را طولانی تر جلوه گر می سازد». (انصاری, باغ ایرانی)




آبنما که دقیقا بر محور تقارن باغ اندرونی منطبق می باشد سطح باغ را به دو کرت مستطیلی متقارن تقسیم می کند. «در باغ اندرونی قسمت عمده باغ کرت بندی شده است. تناسبات کرت بندی ها از تناسبات دو باغ مستطیل شکل تبعیت می کند.» (باغ ایرانی حکمت کهن منظر جدید ۱۳۸۳)
محورتقارن مستطیل کوچکتر که همان باغ بهشت آیین می باشد بر محور اصلی باغ عمود می باشد. مستطیل باغ بهشت آیین توسط یک حوض مستصیلی بزرگ که عمود بر محور تقارن مستطیل است به دو قسمت مربع شکل تقسیم می شودکه در واقع کرت های اصلی باغ بهشت آیین همین مربع ها می باشند.






مرحوم محمدتقی خان در اواخر عمرخود مجموعه باغ دولت آباد، قنات دولت آباد و بخشی از ارضی مشروب به این قنات را وقف چهارده معصوم نمود و بخشی از اراضی مزبور را نیز وقف اولاد وی نموده است و هم اکنون کل مجموعه باغ دولت آباد توسط یکی ازنوادگانش به عنوان متولی اداره می گردد.

منبع : اطلس معماری اطلسی
 
آخرین ویرایش:

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
باغ چهل ستون اصفهان

باغ چهل ستون اصفهان

چهل‌ستون از بناهای تاریخی استان اصفهان در ایران است. باغ چهلستون که بالغ بر ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، در دوره شاه عباس یکم احداث آن آغاز شد و در وسط آن عمارتی ساخته شده بود. در سلطنت شاه عباس دوم،ساختمان تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شده‌است و تالار آینه، تالار ۱۸ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوانهای طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقفها افزوده شده‌است.



کاخ چهلستون از نخستین بناهایی است که در آن تزئین وسیع، آینه‌کاری، نقاشیهای بزرگ دیواری و ستونهای چوبی، با سرستونهای مقرنس به کار رفته است. تمام دیوارها با آینه‌های قدی و شیشه‌ها و نقاشیهای رنگی و زیبا تزئین شده بوده و همه درها و پنجره‌ها از نوع منبت و خاتم بوده است. مهارت و استادی ایرانیان در طرح این کاخ به خوبی مشاهده میشود که درآن فضای خارج از عمارت با فضای داخل آن، چنان مربوط و هماهنگ است که نمی توان تشخیص داد کجا یکی پایان مییابد و دیگری آغاز میگردد.




ایوان اصلی و چشمگیر کوشک با ستونهای متعدد که از ویژگیهای بنا محسوب میگردند، موجب تسمیه بنا به کاخ چهلستون گردید. در ایران تعدد و کثرت را بیشتر با عدد چهل بیان میکنند و به طور تصادفی چون تعداد ستونهای تالار، بیست عدد و انعکاس عمارت و ستونها هم در استخر مقابل آن به خوبی مشهود است، این کاخ با انعکاس آن در آب مفهوم «چهل ستون» پیدا می کند. هریک از ستون های بیست گانه تالار ازیک تنه درخت چنار تشکیل شده و بر روی آنها لایه نازکی از تخته رنگ شده وجود دارد که سابقاً با آینه و شیشه‌های رنگی پوشیده شده بود.





استخر مقابل عمارت به طول ۱۱۰ متر و عرض ۱۶ متر هم‌اکنون نیز طراوت و زیبایی خاصی به این کاخ می دهد. درگذشته جهش آب درحوض وسط تالار از دهان شیرهایی که درچهار گوشه حوض قرار داشتند و فواره‌های سنگی که نقطه به نقطه در جوی کوچک اطراف عمارت قرار داشتند، صفای مخصوصی به این عمارت می‌داده است. تناسبات استخر مقابل کاخ برای دیدن تصویر کاخ در آب و تیرگی کف استخر به منظور هرچه عمیق‌ تر نشان دادن آن طراحی گشته‌اند. چهارقطعه پایه ستون‌هایی که به صورت مجسمه‌های شیر و انسان در چهار گوشه استخر قرار دارند و دو تخته سنگ حجاری شده به شکل چهار شیر که در دو باغچه طرفین خیابان ورودی این عمارت قرار دارد و از تزئینات درون باغ محسوب می گردند، در اصل متعلق به این کاخ نیست و تنها آثار برجای مانده از قصرهای زمان صفویه به نام “سرپوشیده” و ” آینه‌خانه” هستند که امروز دیگر وجود ندارند.




از ایوان چهلستون سه در به تالار پذیرایی که تمام عرض کوشک را اشغال کرده، راه دارد. دیوارهای بالا را سه تابلو رنگ روغنی بزرگ زینت داده و به تماشاگران کمک می کند تا زندگی پر غوغا و با نشاط قرن هفدهم را در نظر مجسم سازند. یکی از این تابلوها شاه عباس را هنگام پذیرایی از خان ازبک نشان میدهد. شاه و خان هردو در یک شاه نشین نشسته‌اند. نقاشی های پایین دیوار این تالار پذیرایی، همانند عالی‌قاپو مناظری از تفریحات ییلاقی و روستایی را نشان می دهد. همانند بنای چهلستون، باغ آن نیز دستخوش تغییراتی بوده است که ازمهمترین آنها می توان به احداث خیابان سپه بر سمت شمالی باغ ، و تغییر ورودی باغ از ضلع شرقی به ضلع شمالی و ایجاد جلوخان نیمدایره شکل امروزی از دوره پهلوی اشاره نمود.





درجبهه جنوبی باغ نیز دخالت هایی در عرصه باغ به چشم می‌خورد که شکل کلی باغ را تحت تأثیر خود قرار داده است. درهمین زمینه می‌توان به دیوارهای از بین رفته اطراف باغ نیز اشاره کرد که نقش آن درتغییر فضای داخل باغ به میزان زیادی احساس می گردد. اگراز سر در ورودی اصلی به سمت داخل باغ حرکت کنیم، منظره کاخ و تصویر درون آب سوی حرکت را مورد تاکید قرار می دهد. محور اصلی نیز جهت حرکت را به کمک ردیف درختان دو سوی استخر کشیده میانی، به خوبی مشخص می‌ نماید، بدین ترتیب که فضایی ممتد و جهت دار به سمت کوشک اصلی ایجاد می کند و همچنین استخر آب بر مطلوبیت فضایی این محور می‌افزاید.





از سوی دیگر ایوان چهلستون رابطه بصری بین بیرون و اندرون کوشک را برقرار می‌سازد و حد فاصل آنهاست. باغ چهلستون تقریباً مسطح و دارای شیب بسیار کمی است که به هدایت آب در جوی ها و کرت کمک می نماید. این باغ با مساحتی بیش از ۶۷۰۰۰ متر مربع به شکل مربع مستطیل با طول و عرض تقریباً برابر است که متأسفانه در اثر تصرفاتی که صورت پذیرفته، شکل اصلی آن تغییر یافته و بخش هایی از آن در سمت جنوبی جدا گشته‌اند. باغ به کمک یک محور اصلی طولی درجهت شرقی – غربی که استخر آب کشیده را در میان دارد و یک محور عرضی بدون جوی آب به چهار قسمت اصلی تقسیم گشته است. این محور عرضی با گذر از ایوان ستوندار در سوی دیگر نیز تداوم یافته است. ایوان به عنوان فضایی میانی، پیوند میان فضای باز و فضای بسته را مورد تأکید قرار میدهد. محور طولی دیگر که از سمت شمالی کوشک می‌گذرد دارای جویی در میان است که آب جوی شاهی بدان وارد می شده است. آبراهه‌ای از بلوک های سنگ ‌قواره در پیرامون کوشک میانی قرار دارد و داخل حوض های کوچکی می گردد. جزئیات این آبراهه‌ها، یادآور نمونه‌های موجود در پاسارگاد است و سنتی مداوم از زمان هخامنشیان را به نمایش میگذارد. کوشک اصلی – کاخ چهلستون – یک ‌سوم بالایی باغ جای گرفته است. سایر کرت ‌بندی ها و تقسیم‌بندی های باغ از تناسبات قائمه پیروی کرده و باغ متقارن است. باغ چهلستون به عنوان فضای درباری و محلی برای پذیرایی رسمی از میهمانان خارجی شکل گرفته است.
از آنجایی‌ که نقاشی های با ارزش بر دیوار تالار اصلی از زمان صفویه بر جای مانده‌اند، امروزه تالار اصلی خود به عنوان موزه مورد بهره برداری قرار گرفته است.




قسمت‌های جالب و دیدنی
۱. سقف باشکوه نقاشی تالار ۱۸ ستون و سقف آئینه کاری تالار آئینه و مدخل آئینه کاری تالار جلوس شاه عباس دوم.
۲. ستونهای عظیم تالارهای ۱۸ ستون و تالار آینه که هر یک از آنها تنه یک درخت چنار است.
۳.شیرهای سنگی چهارگوشه حوض مرکزی تالار و ازاره‌های مرمری منقش اطراف که معرف صنعت حجاری در عهد صفویه است.
۴.تزیینات عالی طلا کاری سالن پادشاهی و اتاقهای طرفین تالار آئینه و تابلوهای بزرگ نقاشی تالار پادشاهی که شاهان صفوی را به شرح زیر نشان می‌دهد:
دیوارنگاره‌ای در چهلستون
شاه عباس یکم در پذیرایی از «ولی محمدخان» فرمانروای ترکستان
شاه اسماعیل یکم در جنگ چالدران
شاه تهماسب یکم در پذیرایی از «همایون» پادشاه هندوستان
شاه اسماعیل یکم در جنگ با «شیبک خان ازبک»
شاه عباس دوم در پذیرایی از «ندر محمد خان» امیر ترکستان
۵. یک تابلوی بزرگ از جنگ کرنال که در سلطنت نادرشاه افشار افزوده شده‌است.
۶. تصویری از شاه عباس اول با تاج مخصوص و مینیاتورهای دیگری در اتاق گنجینه کاخ چهلستون که در سالهای ۱۳۳۴ و ۱۳۳۵ خورشیدی از زیر گچ خارج شده‌است.
۷. آثار پراکنده‌ای از دوران صفویه مانند سردر «مسجد قطبیه» و سردرهای «زاویه درب کوشک» آثاری از «مسجد درب جوباره» یا «پیر پینه‌دوز» و «مسجد آقاسی» که بر دیوارهای ضلع غربی و جنوبی باغ نصب شده‌است.





سال ساختمان کاخ چهلستون به موجب اشعاری که در جبهه تالار از زیر گچ خارج شده، مصراع: «مبارک‌ترین بناهای دنیا» می‌باشد که به حساب حروف ابجد سال ۱۰۵۷ هجری قمری (مصادف با ۱۰۲۶ هجری خورشیدی و ۱۶۴۷ میلادی) می‌شود، یعنی پنجمین سال سلطنت شاه عباس دوم.
سنگ شیرها و مجسمه‌های سنگی اطراف حوض و داخل باغچه‌ها تنها آثاری است که از دو قصر باشکوه دیگر صفویه یعنی آئینه خانه و عمارت سرپوشیده باقی مانده و به این محل منتقل شده‌است.



اگرچه انعکاس ستونهای بیست گانه تالارهای چهلستون در حوض مقابل عمارت، مفهوم چهلستون را بیان می‌کند ولی در حقیقت عدد چهل در ایران کثرت و تعدد را می‌رساند و وجه تسمیه عمارت مزبور به چهلستون به علت تعدد ستونهای این کاخ می‌باشد.
در ابتدا ستونها با پوششی از آئینه کاری‌های زیبا تزیین شده بوده که در زمان حکومت ظل السلطان قاجار در اصفهان این آئینه کاری‌ها تخریب شده‌است و روی نقاشی‌های صفوی با گچ پوشانده شده‌است.





منبع : اطلس معماری اطلسی
 
آخرین ویرایش:
Similar threads
Thread starter عنوان تالار پاسخ ها تاریخ
maxer مبانی معماری منظر معماری منظر 30
roya_arch معرفی پروژه های شاخص معماری منظر معماری منظر 162

Similar threads

بالا