عزت نفس....

[Sogol1681]

روش‌های مختلفی برای اندیشیدن دربارة «خود» وجود دارند. دو اصطلاح مهم كه بیشتر از بقیه درباره «خود» افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند خودپنداره و عزت نفس هستند.خودپنداره ازدیدگاه، محققق معروف پیوركی (Purkey) به شرح زیر است.
خود پنداره به مجموعه‌ای از یك سیستم پویا، سازماندهی شده (organazed) و پیچیده درباره باورها (beliefs)، نگرش‌‌ها (attitudes) و دیدگاه‌هایی گفته می‌‌شود كه هر فردبه منظور دست‌یابی به یك قالب حقیقی در رابطه با موجودیت شخصی خویش ارایه می‌دهد» از طرف دیگر:
«عزت نفس» معمولاً به احساس ما و چگونگی ارج نهادن به خودمان اطلاق می‌شود.همچنین معنی دیگر خودپنداره ایده‌های عمومی ما درباره خودمان اطلاق است وعزت نفس می‌تواند به معیارهای خاص از اجزای متفاوت خودپنداره درمااطلاق شود.


فرانكن (1994) می‌گوید:

تحقیقات بسیاری وجود دارند كه نشان می‌دهد خودپنداره به عنوان اساس همه رفتارهای برانگیخته شده می‌باشد.

این خودپنداره است كه به «خود»های ممكنه در شخصیت هر فرد اشاره كرده و آنها را شناسایی می‌كند و این «خود»های ممكنه می‌توانند انگیزش‌های لازم برای اعمال رفتارهای مورد نیاز در افرادرا خلق نمایند.

از دیدگاه فرانكن خودپنداره از این طریق به عزت نقس مرتبط می‌‌شود.

افرادی كه دارای عزت نفس خوبی هستند، دارای یك خودپنداره به خوبی متمایز نیز می‌باشند.

زمانی که مردم خودشان را می‌شناسند میتوانند به حداكثر نتایج ممكنه دست یابند چونكه می‌دانند چه كارهایی را می‌توانند انجام دهند و از عدم توانایی خویش در انجام برخی از كارهای دیگر آگاه هستند.

ما از طریق عمل كردن و سپس با مشاهده آنچه كه انجام داده‌ایم و با مشاهده دیدگاههای دیگران درباره علمكرد خود. خودپنداره خویش را گسترش داده و تثبیت می‌نماییم.

ما آنچه را كه انجام داده‌ایم و می‌توانیم انجام دهیم را در مقایسه با انتظارات خود و انتظارات دیگران و مشخصات و كارآیی‌های دیگران مشاهده می‌كنیم (جیمز 1890، بریگام 1986).

معنی این حرف این است كه خودپنداره امری تجریدی نمی‌باشد. بلكه در واكنش وتعامل با محیط و با مشاهده پی‌آمدهای این واكنش پایه‌ریزی می‌شود. این جنبه پویایی خود پنداره امری بسیار مهم است، چرا كه می‌گوید "من می‌توانم تغییر یافته و تطابق پیدا نمایم."

فرانكن می‌گوید:

تحقیقات گسترده‌ای اذعان می‌كنند كه تغییر خودپنداره امری امكان‌پذیر است.....

...... افزایش عزت نفس زمانی رخ می‌دهد كه موقعیت‌ها بر طبق انتظارات فرد حاصل شوند....

نویسنده W.Huitt

منابع:

بریگام. 1986، روانشناسی اجتماعی، بوستون 1986
بیرند 1990، خودپنداره و پیشرفت تحصیلی...

فرانكن 1994، انگیزش اسان

گِیج و برلینر (1992) روانشناسی تعلیم و تربیت......

 

[Sogol1681]

عزت نفس بهتر...

عزت نفس بهتر...

گرایش اساسی به داشتن احساس خوب نسبت به خود و دنیای اطراف چیزی است که همه ما با آن به دنیا می آییم با این حال با گذشت زمان این تمایل طبیعی به طرق مختلف مورد تهدید قرار می گیرد.......
​

---

از عزت نفس به عنوان احساس ارزشمند بودن یاد شده که از مجموع افکار واحساسات ،عواطف وتجربیات خودمان در طول زندگی ناشی می شود واین احساس هم بر اساس آگاهی ها یا برداشت ها ی ما از خودمان است وآن هم به نوبه خود بیشتر ناشی از تجربه های اجتماعی ماست. حدود یکصد سال پیش جامعه شناسی به نام " کولی "چنین نوشت: نگرش ما از خود مانند آینه ای است که ارزیابی های تصوری دیگران نسبت به ما را منعکس می کند.
بنابراین " خودانگاره" که مفهوم عزت نفس را می سازد به نظر می رسد که تحت تاثیر محیط بیرونی شکل می گیرد و ساخته می شود.
گرایش اساسی به داشتن احساس خوب نسبت به خود و دنیای اطراف چیزی است که همه ما با آن به دنیا می آییم با این حال با گذشت زمان این تمایل طبیعی به طرق مختلف مورد تهدید قرار می گیرد.

در این خصوص پژوهشگران متغیرهای زیادی را بررسی نموده اند که به پاره ای از آن ها پرداخته می شود:



الف : شیوه پرورش:
کیفیت روابط در دوران کودکی اهمیت اساسی دارد زیرا در این زمان است که بذرهای عزت نفس کاشته می شود ،تصور می شود که مادر از این لحاظ نقش محوری ایفا می کند اگر مادر با فرزند رابطه سالم داشته باشد کودک خواهد توانست در مورد خود و توانایی برقراری روابط شخصی و صمیمی در بزرگسالی احساس مثبت داشته باشد و عکس این موضوع صادق است ، شکست در ایجاد همبستگی عاطفی به مادر می تواند به اضطراب دایمی ناشی از بی توجهی یا طرد منجر شود .


ب: بدرفتاری جسمی : "هر که بیشتر محبت می کند بیشتر کتک می زند ! " جمله ا ی است که گاه برای توجیه بد رفتاری جسمانی با بچه ها به کار می رود ، اینگونه بد رفتاری جسمانی به مرور زمان در قربانیان احساس درماندگی ایجاد می کند. آثار بدرفتاری جسمی در دوران کودکی نیز خود را در سرتا سر زندگی قربانی نشان می دهد ،باورهای منفی درباره خود که از بدرفتاری جسمی دوران کودکی ناشی می شود عزت نفس را پایین می آورد قربانیان این گونه بدرفتاری ها اغلب باور دارند که "بی ارزش یا بد "هستند ونسبت به دیگران احساس حقارت می کنند.

ج : رضایت از ظاهر جسمانی: امروزه در جوامع به " خوش ظاهر بودن "در هر سنی اهمیت ویژه ای داده می شود ،باور بر این است که خود انگاره ی جسمانی یکی از اولین سنگ بنا ها ی عزت نفس در کودکان است کسانیکه جذاب به حساب می آیند بیشتر از آن هایی که ظاهر خوشایندی ندارند مورد توجه قرار می گیرند و سرانجام با ورود به بزرگسالی برداشت او از ظاهرش اهمیت می یابد.


د : رویداد های جاری زندگی: عزت نفس یک فرد هرچقدر هم محکم وقوی باشد زندگی همواره موقعیت هایی پیش می اورد که ارزشگذاری مثبت فرد از خودش را به خطر می اندازد .تحقیر شدن یا مورد توهین قرار گرفتن از طرف دیگران ، رد شدن درخواست کار یا پذیرفته نشدن در دانشگاه ،بیماری یا اخراج شدن از کار و... همه می توانند بر نگرش مثبتی که فرد از خود دارد آثار مخربی بر جای بگذارد.

ه : مهارت های زندگی: مهارت هایی همچون خودآگاهی ، توانایی حل مسئله ، مسئولیت پذیری ، تصمیم گیری ، مثبت اندیشی ، توانایی مقابله با هیجانات ، تفکر انتقادی ، همدلی ، تقویت روابط بین فردی ، تفکر خلاق و ...... مهارت هایی هستند که می توانند عوامل زیر بنایی ایجاد یک شخصیت پایدار و سلامت روان قلمداد شوند . این مهارت ها همچون مجراهای حیاتی موجب شکوفایی انسانی سالم و البته با اعتماد به نفس می شوند.

اولین گام مهم در بهبود عزت نفس،شروع مبارزه با پیامدهای منفی ندای درونی منتقد است.
​

[h=2]سه گام جهت رسیدن به عزت نفس بهتر : پیش از آنکه شروع به بهبود عزت نفس خود نمائید ،ابتدا،به توانایی تغییر آن اعتقاد داشته باشید . لزوما هر تغییری سریع و آسان رخ نمی‌دهد، اما می‌تواند اتفاق بیفتد. شما ضعیف نیستید! به محض پذیرش و یا حداقل توجه به جمله مذکور ،می‌توان گام‌های سه‌گانه را برای تغییر عزت نفس برداشت:[/h] گام 1: سرپوش گذاردن بر انتقاد درونی
گام 2: تمرین پرورش خود
گام 3 : تقاضای کمک از دیگران

گام اول: سرپوش گذاردن بر انتقاد درونی : اولین گام مهم در بهبود عزت نفس،شروع مبارزه با پیامدهای منفی ندای درونی منتقد است . در جدول زیر چند مثال شاخص از ندای درونی انتقادگر و راه " سر پوش گذاردن " بر آن آورده شده است :
ندای انتقاد کننده درونی به طرز غیر عادلانه‌ای نا خوشایند است.

مردم اظهار داشتند که نحوة ارائه مطلب من به دلشان نشست ، در حالیکه به خوبی که باید می بود، نبود. نمی توانم باور کنم مردم متوجه جابجایی مطالب به هنگام آن ارائه آن نشده باشند . من انسان ریاکاری هستم.


تعمیم غیر واقع گرانه: در امتحانم ، نمره رد ، گرفتم . من در این کلاس هیچ چیز نمی‌فهمم . آدم کودنی هستم . چه کسی را گول می‌زنم ؟ نباید به این کلاس می‌رفتم . من احمقم و در دانشکده جایی ندارم .


پاسخگویی شما

اطمینان دهنده باشید: خوب واقعا کارم را دوست دارم ! شاید کامل نبود اما من روی آن مطلب خیلی خوب کار کرده بودم و کارم را خوب انجام دادم . به خودم افتخار می‌کنم . این یک موفقیت بزرگ بود.


صریح باشید: من، تنها در همین امتحان ، ضعیف کار کردم ، در صورتی که همه تکالیف منزل را خوب انجام داده‌ام . در این درس نکته‌ای وجود دارد که کمتر از چیزی که می‌پنداشتیم ، درکش کرده‌ام ولی می توانم روی جزوه‌ها و مواد درسی کار کنم چرا که من دردرس‌های دیگری نیز که به همین دشواری بوده اند ! خوب بوده‌ام .

​

گام دوم : تمرین پرورش خود: سرپوش گذاردن بر ندای درونی انتقادگر ، اولین قدم مهم است، اما کافی نیست. از آنجایی که بخشی از عزت نفس ما، به رفتاری که دیگران در گذشته با ما داشته اند مربوط می شود، دومین قدم به سوی عزت نفس سالم ،آن است که با خودتان به عنوان یک فرد ارزشمند رفتار کنید.

با پرورش و اهمیت دادن به خود به شیو ه‌ای نشان دهید، که ارزشمند، با کفایت، لایق و دوست داشتنی هستید و این چنین با تجارب یا پیامهای منفی گذشته مبارزه کنید.


پرورش خود از بخش های گوناگونی تشکیل می شود:



- مراقبت های اولیه را نسبت به خود اعمال نمائید.
به مقدار کافی بخوابید ،غذاهای سالم بخورید، مرتب ورزش کنید ،در رعایت بهداشت کوشا باشید والی الاخر .
- برای خودتان برنامه های تفریحی وآرامش دهنده ترتیب دهید .می توانید به سینما بروید ،خواب نیمروزی داشته باشید، گلکاری و باغبانی کنید، با هر چیزی که برایتان لذابخش است ، به خود آرامش دهید.



خود را برای موفقیت هایتان تشویق کنید.
به طور مثال شما می توانید به خاطر نمره خوبی که گرفته اید ،یک شب به خود مرخصی دهید و جشنی برپا دارید. وقت خود را با یک دوست بگذرانید.
و به خاطر تماس تلفنی که برایتان بسیار مشکل بوده ولی انجام داده اید ، خود را تحسین کنید.توانایی‌ها و کامیابی‌ها خویش را به خود یادآوری کنید .
یک روش آن است که فهرستی از چیزهایی که برای خود دوست دارید،تهیه کنید، یا یک پرونده " موفقیت " برای خود ترتیب دهید که نامه های مثبت ، تشویق نامه‌ها ، مدارک یا تقدیر نامه‌ها را در آن نگهداری کنید.
موفقیت‌هایی را که سبب افتخار شما هستند، نشانه‌هایی که همیشه در معرض دیدتان باشد،یاد آور شوید.
- هنگامی که مطابق با انتظاراتتان عمل نکرده‌اید خود را ببخشید چنانچه به پرورش خود عادت نداشته باشید، این عمل به نظر سخت و دشوار می‌نماید.

گام سوم : از دیگران یاری بخواهید: غالبا ،یاری طلبیدن از دیگران ، مهمترین و نیز دشوارترین قدم به سوی تقویت عزت نفس است .

افرادی که دارای عزت نفس پائین هستند،به دلیل احساس عدم لیاقت نمی توانند از دیگران طلب کمک نمایند . اما از آنجایی که ، عزت نفس پایین ، غالبا حاصل نحوه برخوردی است که دیگران در گذشته با شما داشته‌اند ، جهت مبارزه با پیامدهای انتقادی، که خود حاصل از تجارب منفی گذشته‌اند، نیازمند کمک دیگران خواهید بود.


در اینجا چند روش جهت کمک طلبیدن از دیگران آورده شده است :
- از دوستان طلب حمایت کنید.
- از دوستانتان بپرسید از چه ویژگی شما خوششان می آید یا فکر می کنند شما در آن مورد دارای قوت هستید.
· از کسی که به شما اهمیت می دهد، بخواهید که برای مدت کوتاهی به شما گوش فرا دهد، بدون آنکه سعی داشته باشد چیزی را " اصلاح "کند.



منبع: سایت روانیار