● فيلودي گوجه فرنگي Tomato Big Bud
اين بيماري در آمريکا،استراليا و ايران وجود دارد. در بوته هاي گوجه فرنگي توليد برگهاي ريز در انتهاي بوته مي کند که زرد مي باشند، برگهاي پائيني لوله شده، ساقه ضخيم مي شود. گلها بجاي آنکه آويزان باشند عمودي روي بوته قرار مي گيرند. کاسبرگها بيش از معمول رشد مي کنند و جسم کيسه مانندي را تشکيل مي دهند و جوانه ها متورم مي شود. گلبرگي ديده نمي شود و تمام اجزاگل سبز رنگ مي شوند. عامل بيماري phytoplasma مي باشد. زنجره چغندر قند N.haematocopes بعنوان ناقل آن در ايران گزارش شده است.
● ويروس موزائک گوجه فرنگي Tomato Mosaic Virus
در کليه مناطق کشت گوجه فرنگي اين ويروس پراکنده است در ايران در استانهاي هرمزگان، بوشهر وقسمتهاي جنوبي ايران مسئله ساز است .
▪ علائم : ايجاد موزائيک که ممکن است شديد يا خفيف باشد در مواردي تؤام با بد شکلي برگ و کم رشدي بوته همراه است. در مواردي لکه ها وخطوط نکروتيک قهوه اي روي ساقه و برگ ايجاد مي شود. معمولا اگر ويروس فوق باCMV ويا PVX همراه باشد اين علائم شديدتر است و در اين حالت به آن double streak گويند . در ميوه نيز ممکن است بدشکلي و لکه هاي قهوه اي در سطح ميوه و يا گوشت آن ايجاد کنند. علاوه بر اين ممکن است قسمتهايي از ميوه سنگي و سفت شود.
عامل بيماري ويروسي ميله اي به ابعاد ۱۸nm - ۳۰۰ است. از لحاظ سرولوژي و خصوصيات ظاهري اين ويروس بسيار شبيه TMV است،اما بر اساس برخي خصوصيات خاص ايندو ويروس از يکديگر متمايز شده اند. انتقال اين ويروس از طريق مکانيکي ميسر است . اين ويروس در گوجه فرنگي بذر زاد مي شود. اين ويروس اگر در خاک خشک باشد مدتها در خاک دوام مي آورد اما در خاک مرطوب سريعا از بين مي رود.
● ويروس موزائيک خيار Cucumber mosaic Virus (CMV)
اين ويروس داراي دامنه ميزبان وسيعي است و در تمام دنيا گسترش دارد . صدها گونه گياهي و تقريباً ۵۰ خانواده بعنوان ميزبان آن گزارش شده اند . تمام کدوئيان به اين ويروس حساس مي باشند . مانند کدو ، هنئوانه ، طالبي ، خربزه ، انواع گياهان زينتي نيز مورد حمله اين ويروس واقع مي شوند.
اين ويروس در فارس ، ياسوج و ممسني در خيار بسيار مهم و خسارت زا است . در کل ايران نقشي درجه دوم در محصولات جاليزي دارا مي باشد .
● مشخصات ويروس:
ويروسي است ايزومتريک به قطر nm ۲۸ در محيط خارج کم ثبات است ، زيرا اجزاء Protein پوششي ويروس به هم نچسبيده و به راحتي آنزيمهاي ريبونوکلوئاز قادرند نوکلئيک اسيد را تجزيه کنند . ژنوم آن RNA تک رشته اي و سه قسمتي است . انتقال مکانيکي آن به راحتي امکان پذير است . انتقال طبيعي آن با شته مانند :شته سبز هلو و شته سبز پنبه صورت مي گيرد. رابطه ويروس با شته به صورت ناپاياست . اين ويروس در کدوئيان بذر زاد نمي شود .
▪ پايداري : پايداري اين ويروس در علفهاي هرز بسيار مهم است. در بدن شته ناقل نمي تواند پايداري کند زيرا رابطه آن با ويروس ناپاياست. گياهاني مانند چغندرقند که در فصل زمستان در مزرعه هستند مي توانند ويروس را انتقال دهند.
اين بيماري در آمريکا،استراليا و ايران وجود دارد. در بوته هاي گوجه فرنگي توليد برگهاي ريز در انتهاي بوته مي کند که زرد مي باشند، برگهاي پائيني لوله شده، ساقه ضخيم مي شود. گلها بجاي آنکه آويزان باشند عمودي روي بوته قرار مي گيرند. کاسبرگها بيش از معمول رشد مي کنند و جسم کيسه مانندي را تشکيل مي دهند و جوانه ها متورم مي شود. گلبرگي ديده نمي شود و تمام اجزاگل سبز رنگ مي شوند. عامل بيماري phytoplasma مي باشد. زنجره چغندر قند N.haematocopes بعنوان ناقل آن در ايران گزارش شده است.
● ويروس موزائک گوجه فرنگي Tomato Mosaic Virus
در کليه مناطق کشت گوجه فرنگي اين ويروس پراکنده است در ايران در استانهاي هرمزگان، بوشهر وقسمتهاي جنوبي ايران مسئله ساز است .
▪ علائم : ايجاد موزائيک که ممکن است شديد يا خفيف باشد در مواردي تؤام با بد شکلي برگ و کم رشدي بوته همراه است. در مواردي لکه ها وخطوط نکروتيک قهوه اي روي ساقه و برگ ايجاد مي شود. معمولا اگر ويروس فوق باCMV ويا PVX همراه باشد اين علائم شديدتر است و در اين حالت به آن double streak گويند . در ميوه نيز ممکن است بدشکلي و لکه هاي قهوه اي در سطح ميوه و يا گوشت آن ايجاد کنند. علاوه بر اين ممکن است قسمتهايي از ميوه سنگي و سفت شود.
عامل بيماري ويروسي ميله اي به ابعاد ۱۸nm - ۳۰۰ است. از لحاظ سرولوژي و خصوصيات ظاهري اين ويروس بسيار شبيه TMV است،اما بر اساس برخي خصوصيات خاص ايندو ويروس از يکديگر متمايز شده اند. انتقال اين ويروس از طريق مکانيکي ميسر است . اين ويروس در گوجه فرنگي بذر زاد مي شود. اين ويروس اگر در خاک خشک باشد مدتها در خاک دوام مي آورد اما در خاک مرطوب سريعا از بين مي رود.
● ويروس موزائيک خيار Cucumber mosaic Virus (CMV)
اين ويروس داراي دامنه ميزبان وسيعي است و در تمام دنيا گسترش دارد . صدها گونه گياهي و تقريباً ۵۰ خانواده بعنوان ميزبان آن گزارش شده اند . تمام کدوئيان به اين ويروس حساس مي باشند . مانند کدو ، هنئوانه ، طالبي ، خربزه ، انواع گياهان زينتي نيز مورد حمله اين ويروس واقع مي شوند.
اين ويروس در فارس ، ياسوج و ممسني در خيار بسيار مهم و خسارت زا است . در کل ايران نقشي درجه دوم در محصولات جاليزي دارا مي باشد .
● مشخصات ويروس:
ويروسي است ايزومتريک به قطر nm ۲۸ در محيط خارج کم ثبات است ، زيرا اجزاء Protein پوششي ويروس به هم نچسبيده و به راحتي آنزيمهاي ريبونوکلوئاز قادرند نوکلئيک اسيد را تجزيه کنند . ژنوم آن RNA تک رشته اي و سه قسمتي است . انتقال مکانيکي آن به راحتي امکان پذير است . انتقال طبيعي آن با شته مانند :شته سبز هلو و شته سبز پنبه صورت مي گيرد. رابطه ويروس با شته به صورت ناپاياست . اين ويروس در کدوئيان بذر زاد نمي شود .
▪ پايداري : پايداري اين ويروس در علفهاي هرز بسيار مهم است. در بدن شته ناقل نمي تواند پايداري کند زيرا رابطه آن با ويروس ناپاياست. گياهاني مانند چغندرقند که در فصل زمستان در مزرعه هستند مي توانند ويروس را انتقال دهند.