تيره : Berberidaceae
تيره : Berberidaceae
تيره : Berberidaceae
گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از:
نام فارسي: زرشك آبي
نام علمي : Berberis integerrima نام محلي: زرشك
نام فرانسه: Vinette commune نام انگليسي: Pipperidge
نام آلماني: Berberitze
مشخصات گياهشناسي:
درختچهاي خاردار به ارتفاع m 3- 1 و داراي شاخههاي شكننده است. ارتفاع بعضي از نمونههاي آن در محيط هاي مساعد به m 6 نيز ميرسد. چوب آن زرد رنگ بوده به طوريكه اگر شاخههاي آن شكسته شود اين رنگ به خوبي ظاهر ميگردد. شاخههاي بلند اين درخت تيغ فراوان داشته و شاخههاي جوان و كوتاه آن داراي برگچهايي به وضع متناوب يا تقريباً فراهم است. كناره برگ آن , دندانههاي منتهي به خارهاي ريز و نازك دارد. گلهاي آن كه در ارديبهشت و خرداد ظاهر ميشود به رنگ زرد و زيبا و مجتمع به صورت خوشهاي, آويخته است. ميوه آن كوچك, قرمز رنگ بيضي و به طول mm 10-7 و عرض mm 4-3 با طعم ترش ملايم و در داخل آن دو دانه كوچك و كشيده دارد. بر روي ميوه برجستگي كوچكي ديده ميشود.
اندام مورد استفاده:
از ريشه, پوست ساقه, پوست نانوي ريشه و ساقه, برگ, ميوه
خواص دارويی:
ريشه و پوست ساقه زرشك از داروهاي تلخ به شمار آمده, اثر مقوي, صفرا برو مسهلي به مقادير زياد دارد. پوسته ثانوي ريشه و ساقه زرشك كه هر دو از مقويهاي تلخ به شمار ميآيد. اثر تصفيه كننده خون, ضد عفوني كننده, كمي مسهلي دارد. ريشه آن اثر مدر دارد. پوست ريشه و ساقه زرشك در بي نظميهاي عمل دستگاه گوارش كه منشا كبدي و كليوي داشته باشد, در سو هاضمههاي مزمن كه با بي اشتهايي همراه باشد, امتلا معده يبوست. قولنجهاي كبدي و كليوي, زردي, يرقان, تبهاي صفراوي, نقرس, رماتيسم, تبهاي عفوني تيفوئيد و خونريزيهايي كه در فواصل قاعدگي رخ ميدهد ميكاهد. همچنين در رفع و رم فلحال ناشي از مالاريا موثر است. برگ زرشك در ديسا نتويهاي مزمن, آب آوردن انساج و در اسكوربيت ( جويدن برگ) ميشود. ميوه آن در تبهاي عفوني, تيفوس, ديسانتري مورد استفاده قرار ميگيرد.
رويشگاه: اين گياه در ارتفاعات استان به صورت پراكنده ديده ميشود و عموماً در شهرستانهاي دليجان در منطقه خاوه و اردهال و همچنين در شهرستان تفرش در ارتفاعات خرازان, قره جاقيه و بابكلو اين شهرستان به صورت تك پايههاي ديده ميشود. شکل شماره 10 نشان دهنده پراكنش اين گيا ه در سطح استان مرکزی می باشد.