انواع تصاویر سه بعدی
به طور کلی دو نوع تصاویر سه بعدی داریم: تصاویر پرسپکتیو و تصاویر اگزنومتریک.
تصاویر پرسپکتیو در واقع همان پرسپکتیو های یک و دو و سه نقطه ای می باشند،اما تصاویر اگزنومتریک مجموعه ای از تصاویر موازی است که خطوط در یال های جانبی همگی تحت یک زاویه رسم می شوند.
تصاوير موازي يا پارالاين (آگزنومتريك):
در اين نوع تصاوير خطوط جسم به گريز نمي روند بلكه با هم موازيند. اين نوع تصاوير ترسيمشان آسان بوده و براي نشان دادن جزئيات در سطوح افقي براي كارهاي گرافيكي بسيار مناسبند.
تصاوير آگزنومتريك يا پارالاين را مي توان به شرح زير نام برد :
1) تصاوير ايزومتريك
2) تصاوير دي متريك
3) تصاوير تري متريك
4) تصاوير ابليك
تصاوير ايزومتريك :
در اين نوع تصاوير محورهاي OX , OY هر كدام با خط افق زاويه 30 درجه مي سازند و ابعاد و اندازه ها به نسبت (1 / 1) رسم مي شود.در تصاوير ايزومتريك ابعاد و اندازه ها در حدود 18 درصد بزرگتر از اندازه واقعي به نظر مي رسند.
تصاوير ديمتريك :
در اين نوع تصاوير يك محور به اندازه 7 درجه و يك محور به اندازه 42 درجه با خط افق زاويه مي سازد. در اين حالت ابعاد و اندازه ها بر روي محور OZ و محوري كه زاويه 7 درجه مي سازد به نسبت (1 / 1) و بر روي محوري كه زاويه 42 درجه مي سازد به نسبت (3 / 2) يا (4 / 3) طول واقعي ترسيم مي شود.
تصاویر تریمتریک :
در تصویر تریمتریک پرسپکتیو از سه زاویه بین محورهای نابرابر تشکیل می شود. بنابراین ، سه زاویه جداگانه مورد نیاز است. و تعدد زیادی در نوع و طرح دارد .
بر این اساس میتوان متناسب با نیاز طرح و ویژگی های مورد توجه طراح از این نوع تصویر استفاده نمود.
تصاوير مجسم موازي مايل يا ابليك :
تصاوير ابليك با توجه به تغيير طول يالهاي جانبي آن به سه نوع تقسيم مي شوند كه عبارتند از :
1) تصاوير كاوالير
2) تصاوير جنرال
3) تصاوير كابينت
تصاوير كاوالير:
در اين تصاوير فقط يك محور با زاويه 45 درجه رسم مي شود در اين پرسپكتيو تمامي طولها به نسبت (1 / 1) ترسيم مي گردد.
تصاوير جنرال :
اين تصاوير مانند پرسپكتيو كاوالير رسم مي گردد با اين تفاوت كه طولها بر روي محوري كه با زوايه 45 درجه رسم شده است به نسبت (3 / 2) تا (4 / 3) ترسيم مي شوند.
تصاوير ابليك را مي توان به شكل ديگري نيز تقسيم بندي كرد.
نما ابليك :
در اين نوع تصاوير با استفاده از نماي جسم پرسپكتيو ترميم مي شود.
پلان ابليك :
در اين نوع تصاوير با استفاده از پلان جسم پرسپكتيو ترسيم مي شود.پلان ابليك بيشتر با زواياي 30 و 60 درجه يا با زواياي 45 و 45 درجه ترسيم مي شوند.
پرسپکتيوها بسته به کاربرد آن انواع مختلفي دارند. به طور کلي مي شود پرسپکتيوها را به دو دسته علمي و واقعي تقسيم کرد.
پرسپکتيوهاي علمي : (دید پرنده)
آنهايي هستند که با استفاده از سه محور که در بيرون صفحه عمود برهم هستند نشان داده مي شوند(تصاویر اگزنومتریک).بعضي از حالت هاي خاص آن در نقاشي و نماهاي دور بخصوص پرسپکتيو از ديد پرنده، استفاده می شود.در اين دستگاهها اشياي نزديک و دور بر خلاف پرسپکتيوهاي واقعي، نسبت اندازه ها تغيير نمي کند و ناظر همه جا حضور دارد.
پرسپکتيوهاي واقعي : (دید ناظر)
که مانند حاصل کار دوربين عکاسي هستند و در واقع يک نظام هندسي است که اندازه ها و فواصل اشياء را به يک نظم وحدت يافته فضايي تبديل مي کند. موقعيت اشياء و اجسام با مقايسه و چگونگي قرار گرفتن آنها در جلو و عقب يکديگر بدست مي آيند.
اندازه ، موضع ، تقارب متوازي ، سايه روشن رنگ و بافت از ويژگيهاي اين پرسپکتيوها هستند.
اين نوع پرسپکتيو بنا بر موقعيت ناظر، اندازه و فاصله ي او تا موضوع انواع مختلفي پيدا مي کند. که همه بر اين پايه استوار هستند که تمام نقاط موازي هم به نقطه اي که روي خط ديد (ارتفاع چشم از زمين) قرار مي گيرد, مي رسند. لذا به تعداد دسته خط هاي موازي با هم نقطه تقارب يا گريز بوجود مي آيد.
شيء جلو بزرگتر و شيء عقب کوچکتر است. نقاط گريز و ناظر در محل خاصي قرار مي گيرند که به پرسپکتيو معني و مفهوم مي دهند. از روي پرسپکتيو مي توان محل ناظر را تعيين کرد.
مهم ترين پرسپکتيوهاي واقعي به ترتيب کثرت کاربرد :
با يک نقطه گريز: معمولاً براي فضاهاي داخلي و مناظر با افق باز، مسيرهاي طولاني از مقابل که به افق برسند و ...
با دو نقطه گريز: معمولاً فضاهاي بيروني يا اشياء بزرگ نزديک ناظر، فضاهاي داخلي و ...
با سه نقطه گريز: معمولاً فضاي شهري با ساختمان هاي مرتفع از پايين و بالا، شهر با ديد پرنده روي آسمانخراش ها
با چند نقطه گريز: چند يک نقطه اي ، چند دو نقطه اي يا سه نقطه اي و ترکيبي از آنها در مجموعه هايي که غيرمنظم يا در جهات مختلف قرار مي گيرند.اين نوع پرسپکتيو واقعي در خلق آثار هنري بخصوص در مقطعي از تاريخ بکار آمده که ادامه دارد.