برای از بین بردن فلسها و جلوگیری از کوتاه شدن پارچه هنگام شستشو روش های شیمییایی مختلف وجود دارد :
کلرینه کردن مرطوب
چهار روش اساسی برای کلرینه کردن مرطوب پشم وجود دارد :
کلرینه کردن خشک
در این روش از گاز کلر برای ضد نمدی کردن پشم استفاده میشود..ابتدا پشم را شسته و به صورت نخ یا فیتیله به روی لوله های مشبک با کشش کم و به صورت حلقه های متقاطع و باز به طور یکنواخت میپیچند زیرا در غیر این صورت کانال هایی در میان لایه های پشم به وجود می آید که گاز کلر از آنها عبور می کند و در نتیجه کلرینه کردن به طور یکنواخت انجام نمی شود.
هالوژنه کردن
علاوه بر کلر از فلوئور و برم نیز می توانب رای از بین بردن فلس های پشم استفاده کرد و نتایج بهتر هم کسب کرد ولی بعلت گرانی و سمیت بالا مورد استفاده واقع نمی شود.
اکسیداسیون
علاوه بر کلر بعنوان یک اکسید کننده قوی از سایر اکسید کننده ها هم میتوان استفاده کرد . استفاده از پرمنگنات پتاسیم در حضور سولفات منگنز در محیط اسید سولفوریک.
ترکیب پشم با محلول قلیایی
قلیایی ضعیف : این نوع قلیایی روی باندهای دی سولفیدی اثر میگذارد اما نسبتا بی ضرر است و خاصیت ضد نمدی به پشم میدهد.
قلیایی متوسط : این نوع قلیایی سبب وارد شدن خسارت به پشم میشود و باندهای پلی پپتیدی را مورد تاثیر قرار میدهد.
قلیایی قوی : این نوع قلیایی مثل سود با غلظت بیشتر از 15% خسارت چندانی به پشم وارد نمیکند و حتی غلظت 38 % پشم را حل نمیکند.اساس این روش حل شدن و ژل شدن فلسهای سطحی پشم و دگرگونی در سطح لیف میباشد.(برای خودم هم سواله که چرا قلیایی متوسط آسیب میرسونه اما قلیایی قوی آسیب نمیرسونه ؟!!!)
در این روش برای اینکه به پشم آسیب نرسد پشم باید به صورت خشک (حداکثر با 8%رطوبت بازیافتی ) مورد عمل قرار گیرد.
ثانیا محلول سود را به جای آب در الکل تهیه میکنند به دو دلیل ،که اگر سوال بود پاسخگو هستم.
(تکمیل کالای نساجی جلد سوم جزوه درسی دکتر شمس دانشگاه گیلان)
- کلرینه کردن مرطوب
- کلرینه کردن خشک
- هالوژنه کردن
- اکسیداسیون
- استفاده از سود و قلیایی های دیگر
- روش های آنزیمی
کلرینه کردن مرطوب
چهار روش اساسی برای کلرینه کردن مرطوب پشم وجود دارد :
- با استفاده از محلول اسیدی شده با هیپوکلریت سدیم و یا پودر سفید گری در pH بین1-4 : ابتدا پشم را در محلولی که حاوی 2.85 - 5.70 کلر آزاد نسبت به وزن پشم است عمل میکنیم .شرایط و زمان بستگی به نوع پشم دارد.پس از کلرینه کردن 20دقیقه در محلول بی سولفیت سدیم و اسید سولفوریک برای برطرف شدن کلر اضافی میماند و سپس شستشو با صاون و قلیایی.
- با استفاده از اسید هیپو کلرو : PH بیشتر از 5.5 است .مدت عمل 30 دقیقه در دمای 20 درجه سلسیوس. حجم حمام 20 تا 30 برابر وزن کالا.غلظت هیپو کلرو بر اساس 1 تا 3 % جذب کلر توسط پشم .پس از کلرینه کردن عملیات شست و شو و کلر گیری با بی سولفیت سدیم.
- با استفاده از محلول هیپوکلریت با یک ماده احیا کننده :یکی از بهترین روش های کلرینه کردن پشم .از یک اسید احیاکننده مانند اسید فرمیک برای آزاد کردن عامل فعال کلرینه کننده (هیپوکلریت سدیم یا کلسیم) استفاده میشود . سطح الیاف پشم بدون تغییر رنگ و یا تجزیه مولکولی خاصیت نمدی خود را از دست میدهند.پشم خام حاوی روغن های ریسندگی یا شسته شده را در دمای 5-10 درجه سلسیوس با محلول هیپوکلریت سدیم یا کلسیم عمل میکنند.PH بین 3-4.مقدار کلر موجود نسبت به وزن کالا 2%.
- با استفاد ه از کلر آمین ها و کلر آمیدها : یکی از مطلوب ترین روش ها.زیر دست نرم و میزان کاهش وزن در اثر کلرینه شدن خیلی کم است.عملیات بطور یکنواخت انجام میشود.کلر آمین ها و کلر آمیدها با پشم ترکیب شده ولی آن را تخریب نمیکنند.
کلرینه کردن خشک
در این روش از گاز کلر برای ضد نمدی کردن پشم استفاده میشود..ابتدا پشم را شسته و به صورت نخ یا فیتیله به روی لوله های مشبک با کشش کم و به صورت حلقه های متقاطع و باز به طور یکنواخت میپیچند زیرا در غیر این صورت کانال هایی در میان لایه های پشم به وجود می آید که گاز کلر از آنها عبور می کند و در نتیجه کلرینه کردن به طور یکنواخت انجام نمی شود.
هالوژنه کردن
علاوه بر کلر از فلوئور و برم نیز می توانب رای از بین بردن فلس های پشم استفاده کرد و نتایج بهتر هم کسب کرد ولی بعلت گرانی و سمیت بالا مورد استفاده واقع نمی شود.
اکسیداسیون
علاوه بر کلر بعنوان یک اکسید کننده قوی از سایر اکسید کننده ها هم میتوان استفاده کرد . استفاده از پرمنگنات پتاسیم در حضور سولفات منگنز در محیط اسید سولفوریک.
ترکیب پشم با محلول قلیایی
قلیایی ضعیف : این نوع قلیایی روی باندهای دی سولفیدی اثر میگذارد اما نسبتا بی ضرر است و خاصیت ضد نمدی به پشم میدهد.
قلیایی متوسط : این نوع قلیایی سبب وارد شدن خسارت به پشم میشود و باندهای پلی پپتیدی را مورد تاثیر قرار میدهد.
قلیایی قوی : این نوع قلیایی مثل سود با غلظت بیشتر از 15% خسارت چندانی به پشم وارد نمیکند و حتی غلظت 38 % پشم را حل نمیکند.اساس این روش حل شدن و ژل شدن فلسهای سطحی پشم و دگرگونی در سطح لیف میباشد.(برای خودم هم سواله که چرا قلیایی متوسط آسیب میرسونه اما قلیایی قوی آسیب نمیرسونه ؟!!!)
در این روش برای اینکه به پشم آسیب نرسد پشم باید به صورت خشک (حداکثر با 8%رطوبت بازیافتی ) مورد عمل قرار گیرد.
ثانیا محلول سود را به جای آب در الکل تهیه میکنند به دو دلیل ،که اگر سوال بود پاسخگو هستم.
(تکمیل کالای نساجی جلد سوم جزوه درسی دکتر شمس دانشگاه گیلان)
آخرین ویرایش: