آلرژی چیست؟ آیا چیزی در مورد انواع آلرژی پوستی می‌دانید؟ انواع آلرژی در واقع واکنش فصلی یا گاه و بیگاه سیستم ایمنی بدن نسبت به عواملی است که به خودی خود ضرری برای بدن ندارند. معمولاً علائم آلرژی با قرار گرفتن در معرض مواردی عوامل آلرژی‌زا مثل گرد و غبار، کپک، برخی غذاها و میوه‌ها، مو و کرک حیوانات ایجاد می‌شود و موجب تحریک پوست و سیستم تنفسی می‌شوند.
آلرژی چیست؟
آلرژی پاسخ سیستم ایمنی بدن ما به یک ماده خارجی است که درواقع ضرری برای بدن ندارد، اما بدن آن را یک عامل مضر شناسایی می‌کند. این ماده خارجی «آلرژن» نام دارد. آلرژن‌ها ممکن است در غذاهای خاص، گرده گیاهان و یا تماس با حیوانات مختلف یافت شوند.
سیستم ایمنی بدن ما موظف است تا با مبارزه با پاتوژن‌های مضر، سلامت بدن ما را تضمین کند. زمانی که فرد به یک ماده خاص آلرژی داشته باشد، بدن شروع به مبارزه با عامل به ظاهر خطرآفرین می‌کند و از همین رو ماده‌ای به نام «هیستامین» تولید می‌کند و فرد با علائمی مثل التهاب، عطسه و مجموعه علائم متفاوت روبرو خواهد شد.
آلرژی ممکن است در هر بخشی از بدن ظاهر شود. آلرژی گلو، آلرژی معده، آلرژی ریه و آلرژی بینی که سبب بروز علائم متفاوت در فرد می‌شود. درواقع همه چیز درباره آلرژی بسیار ساده است. علائم از زمانی آغاز می‌شود که در اثر تنفس، خوردن یک ماده غذایی آلرژی‌زا و یا تماس با پوست، مواد آلرژی‌زا وارد جریان خون شوند.
در پاسخ به این اتفاق بدن شما پروتئینی به نام «ige» تولید می‌کند و به ذرات مواد انرژی‌زا می‌چسبد. در نتیجه هیستامین و سایر مواد شیمیایی وارد جریان خون می‌شوند و شما متوجه نشانه‌ها و علائم آلرژی پوستی و تنفسی می‌شوید.
علت آلرژی چیست؟
آلرژی ممکن است در هر سنی و برای هر فردی اتفاق بیفتد. گاهی اوقات علائم آلرژی کاملاً یک باره و به صورت ناگهانی بروز می‌کند. متخصصین هنوز نمی‌دانند که چرا برخی افراد به آلرژی مبتلا می‌شوند اما شواهد نشان می‌دهد که آلرژی یک بیماری ارثی است و معمولاً افرادی که سابقه خانوادگی دارند، بیشتر با این مشکل روبرو می‌شوند.
همان طور که گفته شد آلرژی با قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها رخ می‌دهد و در این شرایط بدن شروع به تولید پادتن برای مقابله با عامل آلرژی‌زا می‌کند و از همین رو فرد نشانه‌های آلرژی را تجربه می‌کند.
انواع آلرژی
آلرژی معمولاً به دلیل تحریک سیستم ایمنی بدن رخ می‌دد و ممکن است برای هر فردی اتفاق بیفتد. به طور کلی انواع آلرژی معمولاً بر اساس نوع آلرژن‌ها دسته‌بندی می‌شوند. این آلرژی‌ها معمولاً فصلی، تنفسی، پوستی و غذایی هستند. در ادامه می‌توانید با لیستی از انواع آلرژی آشنا شوید.
- آلرژی به گرده گیاهان
- آلرژی به کپک‌ها
- آلرژی به پروتئین‌های حیوانی
- آلرژی به پر پرندگان
- آلرژی‌های غذایی
- آلرژی به حشرات و نیش آن‌ها
- آلرژی‌های تنفسی
- آلرژی دارویی
- آلرژی به مواد شیمیایی
علائم انواع آلرژی کدامند؟
علامت ها و علائم آلرژی فصلی و تنفسی بستگی به این دارد که شما از چه طریق در معرض عوامل آلرژی‌زا قرار بگیرید: از طریق نفس کشیدن، نیش حشرات، پوست یا مواد غذایی که به آن حساسیت داشته‌اید.
علائم آلرژی تنفسی
اگر در اثر تنفس از راه بینی مواد آلرژی‌زا وارد جریان خون شوند در این صورت علائم آلرژی فصلی عبارتند از:
- خارش چشم، اشک چشم
- عطسه و سرفه کردن
- خارش بینی و آبریزش بینی
- احساس خستگی و بیماری
علائم آلرژی پوستی
اگر هم در معرض مواد آلرژی‌زا از طریق پوست قرار بگیرید معمولا دچار این علائم آلرژی پوستی می‌شوید:
- خارش، قرمزی پوست و کهیر زدن
- مواد غذایی آلرژی‌زا هم معمولا سبب سرفه، گرفتگی عضلات شکم، اسهال و حالت تهوع و استفراغ می‌شوند.
علائم آلرژی غذایی
اگر به آلرژی غذایی مبتلا هستید، احتمالاً علائم و نشانه‌های زیر را تجربه می‌کنید:
- استفراغ
- متورم شدن زبان
- احساس سوزن سوزن شدن در دهان
- تورم لب‌ها
- تورم صورت و گلو
- درد معده
- تنگی نفس
- خونریزی مقعدی (در کودکان)
- اسهال
علائم حساسیت به نیش حشرات
نیش برخی حشرات ممکن است موجب ایجاد علائم آلرژی در برخی افراد شود که در ادامه به این علائم اشاره شده است.
- خس خس سینه
- تورم در محل نیش
- افت فشار خون
- خارش پوست
- تنگی نفس
- بی‌قراری
- کهیر و بثورات پوستی
- سرگیجه
- سرفه
علائم حساسیت به دارو
برخی افراد به برخی داروها حساسیت دارند و بدن آن‌ها به برخی مواد موجود در دارو واکنش نشان می‌دهد. در ادامه می‌توانید با علائم آلرژی دارویی آشنا شوید.
- خس خس سینه
- تورم زبان
- تورم لب‌ها و صورت
- قرمز شدن پوست
- خارش بدن
لیست مواد غذایی آلرژی‌زا
به طور کلی برخی از خوراکی‌ها و مواد غذایی بیشتر از سایرین موجب ایجاد آلرژی می‌شوند. در ادامه می‌توانید با مهم‌ترین خوراکی‌های آلرژی‌زا آشنا شوید.
- تخم مرغ
- ماهی
- شیر
- بادام زمینی
- بادام درختی
- خرچنگ
- گندم
- سویا
لیست مواد آلرژی‌زا
به جز مواد غذایی، قرار گرفتن در معرض برخی شرایط و همچنین استفاده از برخی مواد شیمیایی یا اجناسی مثل پارچه می‌تواند موجب ایجاد آلرژی در بدن شود. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین آلرژن‌ها آشنا شوید.
- پوست، مو و بزاق برخی حیوانات خانگی
- کپک و سفیدک
- برخی داروها مثل پنی سلین
- نیش حشرات
- سوسک، مگس و پروانه
- گرده گیاهان
- مواد شیمیایی خانگی
- برخی فلزات مثل نیکل، کبالت، کروم و روی
- لاتکس
روش تشخیص انواع آلرژی
اگر فردی به یک واکنش آلرژیک مبتلا شده باشد، باید از پزشک کمک بگیرد و مطمئن شود که چه ماده‌ای موجب ایجاد علائم واکنش آلرژیک در او می‌شود. نوع علائم؛ تعداد دفعات بروز علائم، سابقه خانوادگی به همراه نتیجه آزمایش‌هایی که با صلاح‌دید پزشک انجام می‌شود به پزشک معالج کمک می‌کند تا مشکل فرد را به خوبی شناسایی کند.
معمولاً برای تشخیص انواع آلرژی از آزمایش خون و تست‌ها پوست استفاده می‌شود. به یاد داشته باشید که اگر یکی از والدین به آلرژی مبتلا باشد، به احتمال ۵۰ درصد کودک نیز آلرژی دارد. در مورد پدران و مادرانی که هر دو آلرژی دارند نیز درصد ابتلای فرزند به آلرژی ۷۵ درصد خواهد بود.
۱۸ روش خانگی درمان علائم آلرژی
۱- فرش‌ها را جمع کنید
نشستن و راه رفتن روی فرش ممکن است خیلی دلپذیر و خوشایند باشد اما مشکل اینجاست که کرک‌ها و گرد و غباری که روی فرش می‌نشینند یکی از عوامل اصلی آلرژی محسوب می‌شوند. بهترین کار این است که برای درمان علائم آلرژی کف خانه را با کفپوش‌هایی مثل سرامیک، پارکت یا لمینت بپوشانید تا بتوانید در زمان بروز علائم آلرژی فرش‌ها را جمع کنید.
این در حالی است که متخصصان آلرژی بر این باورند کسانی که مستعد آلرژی هستند حتی بهتر است در منزل یا دست کم در اتاق خواب پرده نصب نکنند. پارچه‌های پرده‌ای مستعد جذب گرد و غبار و ذرات خاک هستند.
۲- حیوانات خانگی را به اتاق خواب راه ندهید
یک راه درمان آلرژی این است که حیوانات خانگی را به اتاق خواب راه ندهید. حتی اگر یکی از اعضای خانواده نسبت به مو و کرک حیوان خانگی حساسیت هر چند خفیف داشته باشد بهتر است به هیچ‌وجه حیوان خانگی را به اتاق خواب راه ندهید. پروتئین موجود در بزاق حیوانی مثل گربه چسبناک است و معمولا از دهان گربه راه می‌افتد و هر جا ممکن است بریزد.
۳- ملحفه‌ها را با آب گرم بشورید
مواد آلرژی‌زا با آب داغ از بین می‌روند درست مثل میکروب‌ها. به گفته انجمن بیماری‌های کودکان آمریکا بهترین درجه آب برای از بین بردن میکروب‌ها و مواد آلرژی‌زا ۵۶ درجه سانتی‌گراد است. بهتر است ملحفه‌ها و روبالشی‌ها را هفته‌ای یک بار یا هر دو هفته یک بار بشورید.
۴- لباس، ملحفه و روبالشی‌های شسته شده را در هوای آزاد خشک نکنید
گرده‌های گیاهان به راحتی به الیاف پارچه می‌چسبند. بنابراین بهتر است برای درمان علائم آلرژی فصلی و آلرژی پوستی لباس، ملحفه و روبالشی‌های شسته شده را در هوای آزاد برای خشک شدن پهن نکنید.
۵- مراقب وزن بالش‌تان باشید
شاید از خودتان بپرسید وزن بالش چه ربطی به علائم آلرژی و حساسیت پوستی دارد. در حقیقت ذرات کوچک میکروسکوپی به نام «مایت» در گرد و غبار وجود دارند که از جمله عوامل اصلی آلرژی هستند. معمولا هر شش ماه یک بار بالش شما سنگین می‌شود و وزن بیشتری می‌گیرد و این مسئله به خاطر نفوذ مایت‌ها در بالش است.
هر هفته بالش‌ها را بتکانید یا جاروبرقی بکشید. در بازار کاورهای مخصوص ضد مایت برای بالش و تشک موجود است که بهتر است ماهی یک بار هم عوض شوند. از سوی دیگر «ساس رختخوابی» هم موجودات ریز آلرژی‌زا هستند.
اگر مستعد آلرژی هستید برای درمان آلرژی و پیشگیری از واکنش آلرژیک لوازم اتاق خواب از پرده و قالیچه گرفته تا بالش و تشک را همیشه تمیز و شسته شده نگه دارید. می‌توانید از بالش‌های با الیاف ضد آلرژی مثل الیاف میکروژل استفاده کنید و بالش پَر را حذف کنید.
۶- لباس بیرون را سریع عوض کنید
به محض ورود به خانه لباس‌هایی که بیرون و در محل کار پوشیده پوشید را حتما عوض کنید. لباس‌هایی که خارج از منزل می‌پوشید پر از ذرات ریز گرد و غبار هستند. اگر مستعد آلرژی هستید بهتر است هر روز یک لباس تمیز و شسته شده بپوشید.
۷- شب قبل از خواب دوش بگیرید
دوش گرفتن قبل از خواب شب یک روش مناسب برای درمان علائم آلرژی است. با این کار ذرات ریز گرده‌های معلق در هوا و غبار و خاک را از روی بدن و موهای‌تان می‌شورید و آن‌ها را با خودتان به رختخواب نمی‌برید.
۸- دکوراسیون خانه را خلوت کنید
درست است که دکوراسیون خانه بدون پرده و فرش کامل نیست اما اگر مستعد آلرژی هستید مجبورید که از خیر وسیله‌های اضافی بگذرید و اغلب قسمت‌های خانه را برهنه و خالی از فرش و پرده نگه دارید. ذرات گرد و غبار علاقه زیادی به چسبیدن به قاب عکس و لوازم دکوری و بوفه دارند و بهتر است تا حد امکان از این وسایل صرفنظر کنید.
۹- بالش‌ها را در کمد بگذارید
بالش‌ها را هر روز صبح در کمد بگذارید تا در معرض هوای آزاد نباشند. عروسک‌های کرکی و پارچه‌ای هم از عوامل تشدید آلرژی هستند. در واقع یکی از راه‌های درمان آلرژی و پیشگیری از عطسه و آبریزش بینی استفاده از بالش‌های پنبه‌ای و استاندارد است چون اغلب افراد به بالش پر به خصوص پر طبیعی ماکیان حساسیت دارند.
۱۰- فضای خانه را خشک نگه دارید
رطوبت، مستعد جذب گرد و غبار و ذرات ریز معلق در هواست که علائم آلرژی فصلی و تنفسی را تشدید می‌کنند. دلیل این امر این است که محیط مرطوب مستعد کپک و قارچ است. بهتر است تا حد امکان فضای خانه را خشک نگه دارید و از رطوبت پیشگیری کنید. فضایی مثل حمام را سعی کنید با استفاده از دستگاه تهویه هوا خشک و عاری از رطوبت نگه دارید. قارچ و کپک چسبیده به در و دیوار حمام از عوامل تشدید آلرژی است.
۱۱- دستگاه تصفیه هوا با فیلتر هپا
اگر مستعد آلرژی هستید و به خصوص به دنبال راهی برای درمان آلرژی و حساسیت در کودکان می‌گردید یک دستگاه تصفیه هوا با فیلتر «هپا» باید در منزل نصب کنید ( فیلترهای هپا قادرند برخی از باکتری‌ها و ویروس‌های با قطر کمتر از ۰/۳ میکرون و باسیل‌ها و کلوستریدیاها را جذب کنند).
علاوه بر این بهتر است دستگاه جاروبرقی شما هم مجهز به فیلتر هپا باشد و از دستمال‌های میکروفیبر برای پاک کردن ذرات گرد و غبار استفاده کنید. در برخی از مواقع هم نیاز به استفاده از بخارشو به منظور پاکسازی منزل از ذرات آلرژی زا وجود دارد. در بسیاری موارد هم نیاز است که سطح رطوبت را با رطوبت‌زدا‌ها پایین آورد تا قارچ و کپک‌های میکروسکوپی کمتر رشد کنند.
۱۲- بعد از باران بیرون بروید
اگر دچار انواع آلرژی فصلی و تنفسی هستید بهترین زمان برای بیرون رفتن بعد از بارش باران است. باران ذرات گرد و غبار را از سطح زمین و وسایلی مثل اتومبیل می‌شوید و همه چیز مثل یک لوح تمیز می‌شود.
۱۳- در زمان گرده افشانی گیاهان از منزل خارج نشوید
اگر مستعد آلرژی هستید بهتر است در زمان گرده افشانی گل و گیاه بیرون نروید. زمان اصلی گرده افشانی گیاهان اوایل صبح و اواخر شب است. این در حالی است که گرده افشانی از گونه‌ای به گونه دیگر متفاوت است. در برخی گیاهان گرده افشانی در ساعات اولیه صبح انجام می‌گیرد.
۱۴- ماسک بزنید
استفاده از ماسک برای افراد مستعد آلرژی به خصوص در زمان بروز علائم آلرژی فصلی یک راه‌حل مفید است. شاید ماسک یک ایده چندان چاره‌ساز به نظر نرسد اما جلوی ورود گرد و غبار و ذرات ریز موجود در هوا را به دهان و بینی می‌گیرد. استفاده از عینک هم جلو ورود ذرات به چشم را به خصوص در روزهایی که طوفان و گرد و خاک در منطقه شما جریان دارد می‌گیرد.
استفاده از کلاه لبه‌دار هم یک ایده مناسب برای پوشاندن چشم‌ها در برابر ذرات ریز موجود در هواست.
۱۵- در و پنجره‌ها را ببندید
در ساعات اوج ترافیک باز کردن در و پنجره بسیار مضر است به خصوص اگر در فضای خارج از منزل گل و گیاه داشته باشید، یا در روستا و حومه شهر زندگی می‌کنید این مسئله برای شما مضرتر است. بهتر است در و پنجره را بسته نگه دارید.
۱۶- از کولر آبی استفاده نکنید
آلودگی هوا، گرد و خاک و ذرات معلق در هوا می‌توانند به سادگی روی پوشال‌های کولر آبی سوار و با آب مخلوط شوند. از آن‌جایی که محیط داخلی کولر، محیطی مرطوب است، بنابراین فضایی مناسب برای رشد قارچ‌ها محسوب می‌شود که ممکن است از طریق کولرهای آبی به فضای داخلی منزل منتقل شوند و برای افرادی که نسبت به آن‌ها حساسیت دارند، مشکلات تنفسی ایجاد کنند.
این در حالی است که استفاده از پنکه، چنین مشکلاتی را ایجاد نمی‌کند. البته ناگفته نماند که پنکه تنها می‌تواند هوای موجود در خانه را جابجا کند و به همین دلیل، خنکای مطلوب و موردنیاز، به‌خصوص در روزهای گرم را فراهم نمی‌کند.
چیلرها و کولرهای گازی برای افراد مستعد آلرژی گزینه بهتری است. از آن‌جایی که میزان رطوبت موجود در این دستگاه‌ها بسیار کم است، تنها مشکل مطرح شده در مورد آن‌ها هم همان مشکلات مربوط به روزهای ابتدایی راه‌اندازی‌شان است تا کمترین گرد و غبار وارد منزل شود. پایین بودن میزان رطوبت این دستگاه‌ها سبب می‌شود تا مستعد قارچ و کپک نباشند.
۱۷- از قطره چشمی استفاده کنید
یکی از راه‌های زدودن گرد و غبار از چشم استفاده از قطره چشمی Saline است. به خصوص اگر در چشم خود احساس سوزش، خارش و قرمزی می‌کنید بهتر است زیر نظر پزشک از این قطره استفاده کنید.
۱۸- تست آلرژی انجام دهید
بهترین روش برای درمان و مدیریت علائم آلرژی فصلی این است که بدانید به چه چیزی حساسیت دارید. بهترین کار این است که یک تست پوست انجام دهید. تست پوست شامل امتحان موارد آلرژی‌زا روی سطح پوست شماست تا پزشک متوجه شود که دچار قرمزی، خارش یا سایر نشانه‌های حساسیت روی پوست می‌شوید یا خیر.
درمان دارویی انواع آلرژی
معمولاً داروها با در نظر گرفتن نشانه‌های آلرژی توسط پزشک تجویز می‌شود. در برخی از مواقع نیز لازم است فرد از آمپول تزریقی ضد آلرژی برای درمان استفاده کند. در ادامه به رایج‌ترین داروهای مورد استفاده برای درمان آلرژی اشاره شده است.
- آنتی هیستامین‌ها
- داروهای ضد احتقان
- کوتیکواستروئیدها
- ایمونوتراپی
روش‌های جلوگیری از آلرژی
هر چند که برای جلوگیری از ابتلا به آلرژی راهکار خاصی وجود ندارد و این بیماری معمولاً به صورت ژنتیکی و یک باره بروز می‌کند. اما رعایت کردن برخی نکات نسبتاً ساده می‌تواند از بروز علائم آلرژی در بزرگسالان و کودکان جلوگیری کند.
- عدم قرار گرفتن در برابر ماده آلرژی‌زا
- عدم مصرف ماده خوراکی آلرژی‌زا
- اجتناب از تماس با گرده گل‌ها و گرد و غبار
- عدم قرار گرفتن در معرض هوای سرد
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض باد کولر
- شستشوی مرتب لوازم مورد استفاده حداقل هفته‌ای یک بار
- استفاده از مکمل‌های ویتامین c و امگا ۳
- عدم نگهداری از حیوانات خانگی در خانه
- عدم تماس با ماده آلرژی‌زا در صورت بروز انواع حساسیت پوستی
عوارض آلرژی
شدت آلرژی می‌تواند روی عوارضی که بر بدن دارد، تأثیر بگذارد. مسلماً هر چقدر آلرژی شدیدتر باشد، عوارض آن نیز بیشتر است. برخی افراد با شروع علائم آلرژی دچار کهیر، خارش، تنگی نفس، خس خس سینه، گرفتگی صدا، سوزش و خارش پوست می‌شوند. در صورتی که واکنش آلرژیک شدید باشد، لازم است فرد حتماً از پزشک کمک بگیرد.
رژیم غذایی برای درمان آلرژی
تا به اینجای مقاله دانستید که آلرژی چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد. اما آیا می‌دانید فردی که به آلرژی مبتلا شده است باید از چه رژیم غذایی پیروی کند؟ بعد از تشخیص آلرژی و زمانی که مشخص شد که به آلرژی مبتلا هستید، باید سعی کنید تا از عوامل آلرژی‌زا دوری کنید و با تغییر سبک زندگی مشکلاتی که بر سر راهتان وجود دارد را کاهش دهید. یکی از مهم‌ترین کارهایی که باید برای کاهش علائم آلرژی انجام دهید، رعایت یک رژیم غذایی مناسب است.
- سعی کنید از سبزیجات و میوه‌های تازه مثل پیاز، فلفل ، انواع توت و جعفری استفاده کنید. این سبزیجات حاوی ماده‌ای به نام کوئرستین هستند و به کاهش ترشح هیستامین در بدن کمک می‌کنند.
- ویتامین سی و میوه‌های حاوی ویتامین سی مثل کیوی مصرف کنید.
- آناناس حاوی آنزیمی به نام بروملین است که موجب کاهش علائم آلرژی می‌شود.
- ماهی‌های حاوی امگا ۳ بخورید. مصرف این ماهی‌ها به کاهش التهاب کمک زیادی می‌کند.
- غذاهای حاوی پروبیوتیک مصرف کنید.
- عسل از بدن شما در برابر حساسیت‌های فصلی محافظت می‌کند.
سوالات متداول
آلرژی چیست؟
زمانی که در اثر تنفس، خوردن یک ماده غذایی آلرژی‌زا و یا تماس با پوست حساسیت شما مواد آلرژی‌زا وارد جریان خون شوند، آلرژی ایجاد می‌شود. در این شرایط بدن شما پروتئینی به نام ige تولید می‌کند و به ذرات مواد انرژی‌زا می‌چسبد. در نتیجه هیستامین و سایر مواد شیمیایی وارد جریان خون می‌شوند و شما متوجه نشانه‌ها و علائم آلرژی پوستی و تنفسی می‌شوید.
علائم انواع آلرژی کدامند؟
از مهم‌ترین علائم حساسیت و آلرژی می‌توان به خارش چشم، اشک چشم، عطسه و سرفه کردن، خارش بینی و آبریزش بینی، احساس خستگی و سرگیجه اشاره کرد.
