"Pejman"
دستیار مدیر مهندسی کشاورزی گیاهان دارویی
هپاتيک‌ها از آن دسته گياهان دارويي به شمار مي‌روند که به طرق مختلف به کار کبد کمک مي‌کنند.ازجنبه‌ي سنتي، تصور بر اين است که اين گياهان سببتنظيم، تقويت و دربعضي موارد افزايش جريان صفرامي‌گردند. از دورنماي وسيع رويکرد کل نگر نسبت به سلامتي، هپاتيک‌ها از آن جهت ارزش بسيار دارند که کبد در کارکرد بدن نقش و تأثير بنيادين دارد.
درمورد نحوه‌ي کار هپاتيک‌ها نيز هيچ‌نکته‌يي روشن نيست. گياهان تلخ و گياهان صفرابر نيز همچون هپاتيک‌ها تأثير مي‌کنند ولي تعداد زيادي از داروهاي گياهي ديگر نيز که داراي اثر اختصاصي بر کبد نيستند نيز همين تأثير را دارند. هپاتيک‌ها گل سرسبد داروهاي گياهي به شمار مي‌روند بدون آنکه مکانيسم تأثيرشان مشخص باشد. فقدان اطلاعات بيوشيميايي درباره‌ي روش تأثير اين گياهان،مانع از تأثير گياه در بدن نمي‌شود(جدول 1 و 2).
گياهان هپاتيک
بومادران
غافث
صبرزرد
کرفس(تخم)
ترب وحشي
افسنطين
نيل وحشي
زرشک
قنطوريون
کلون گلابرا
درخت
زردچوبه
آرتيشو
يام وحشي
واهو
رازيانه
شاه‌تره
بلسکي
جنتيانا
مهرطلايي
زوفا
راسن
زنبق آبي
دم شير قلبي
لپتاندراي ويرجينيا
ماهونيا
بادرنجبويه
شبدر باتلاقي
بولدو
آش انگور
کاسکارا
ترشک شيرين مجعد
خارمريمي
گل قاصد
فاخره
گرايش به دستگاه‌هاي بدن
قلب و عروق. ارزش هپاتيک‌ها در اين دستگاه به علت بهبود عمومي کارکرد بدن است. تنها وقتي هپاتيک داراي اثر مدر باشد مي‌توان ادعا کرد که بر دستگاه قلب و عروق مؤثر است.
دستگاه تنفس.بعضي از گياهان هپاتيک داراي خاصيت ضد ميکربي و ضد نزله هستند و براي دستگاه تنفس مفيد مي‌باشند. همچنين تونيک‌هاي غشاي مخاطي مانند اوپاتوريوم پرفولياتوم، مهرطلايي، اکليل کوهي، مريم گلي و نيل وحشي براي اين دستگاه مؤثر مي‌باشند.
دستگاه گوارش.در مورد گياهان هپاتيک مؤثر در اين دستگاه نيز فهرستي بلند وجود دارد و شامل است بر غافث، کلون گلابرا، زرشک، لپتاندراي ويرجينيا، زنبق آبي، بولدو،جوز ارمد، ريشه‌ي گل قاصد، درخت منگوله‌دار(پوست تنه)، جنتيانا، شمشاد ارغواني و يام وحشي.
دستگاه ادرار. هپاتيک‌ها در اين دستگاه فايده‌ي غير مستقيم دارند. به هر حال، ريشه‌ي گل قاصد تاحدي داراي اثر مدر است ولي تأثير آن نسبت به برگ اين گياه کمتر است. اوپاتوريوم پرفولياتوم ممکن است درحالات تبدار به عنوان يک ديورتيک(مدر) قوي وارد عمل شود.
دستگاه توليد مثل.گياهان هپاتيک مانند مهرطلايي و زرشک داراي تأثير شديد بر ماهيچه‌هاي رحم هستند. اکليل کوهي براي اين دستگاه تونيک و قاعده آور است و بسياري از گياهان تلخ سبب تحريک رحم يا فعاليت قاعدگي مي‌گردند.
عضلات واستخوان‌ها.هپاتيک‌ها با تقويتو پشتيباني عمومي از فعاليت متابوليک بدن به اين دستگاه کمک مي‌کنند.
دستگاه اعصاب.از آنجا که هپاتيک‌ها به طور کلي حامي متابوليسم هستند، در دستگاه عصبي داراي«عارضه‌ي جانبي» شاداب کنندگي مي‌باشند. استفاده از اين گياهان دردرمان ناتواني وافسردگي مناسب است.
پوست. مصرف داخلي داروهاي هپاتيک غالباً به پاکسازي بدن کمک کرده و به اين ترتيب مشکلات جلدي را ازبين مي‌برد. نمونه‌ي گياهان مفيد در اين مورد عبارتند از زنبق آبي، گل قاصد، شاه‌تره، مهرطلايي، ماهونيا و ترشک شيرين مجعد. در بعضي شرايط مي‌توان ازمهرطلايي به صورت استفاده‌ي خارجي کمک گرفت.
درمورد نحوه‌ي کار هپاتيک‌ها نيز هيچ‌نکته‌يي روشن نيست. گياهان تلخ و گياهان صفرابر نيز همچون هپاتيک‌ها تأثير مي‌کنند ولي تعداد زيادي از داروهاي گياهي ديگر نيز که داراي اثر اختصاصي بر کبد نيستند نيز همين تأثير را دارند. هپاتيک‌ها گل سرسبد داروهاي گياهي به شمار مي‌روند بدون آنکه مکانيسم تأثيرشان مشخص باشد. فقدان اطلاعات بيوشيميايي درباره‌ي روش تأثير اين گياهان،مانع از تأثير گياه در بدن نمي‌شود(جدول 1 و 2).
گياهان هپاتيک
بومادران
غافث
صبرزرد
کرفس(تخم)
ترب وحشي
افسنطين
نيل وحشي
زرشک
قنطوريون
کلون گلابرا
درخت
زردچوبه
آرتيشو
يام وحشي
واهو
رازيانه
شاه‌تره
بلسکي
جنتيانا
مهرطلايي
زوفا
راسن
زنبق آبي
دم شير قلبي
لپتاندراي ويرجينيا
ماهونيا
بادرنجبويه
شبدر باتلاقي
بولدو
آش انگور
کاسکارا
ترشک شيرين مجعد
خارمريمي
گل قاصد
فاخره
گرايش به دستگاه‌هاي بدن
قلب و عروق. ارزش هپاتيک‌ها در اين دستگاه به علت بهبود عمومي کارکرد بدن است. تنها وقتي هپاتيک داراي اثر مدر باشد مي‌توان ادعا کرد که بر دستگاه قلب و عروق مؤثر است.
دستگاه تنفس.بعضي از گياهان هپاتيک داراي خاصيت ضد ميکربي و ضد نزله هستند و براي دستگاه تنفس مفيد مي‌باشند. همچنين تونيک‌هاي غشاي مخاطي مانند اوپاتوريوم پرفولياتوم، مهرطلايي، اکليل کوهي، مريم گلي و نيل وحشي براي اين دستگاه مؤثر مي‌باشند.
دستگاه گوارش.در مورد گياهان هپاتيک مؤثر در اين دستگاه نيز فهرستي بلند وجود دارد و شامل است بر غافث، کلون گلابرا، زرشک، لپتاندراي ويرجينيا، زنبق آبي، بولدو،جوز ارمد، ريشه‌ي گل قاصد، درخت منگوله‌دار(پوست تنه)، جنتيانا، شمشاد ارغواني و يام وحشي.
دستگاه ادرار. هپاتيک‌ها در اين دستگاه فايده‌ي غير مستقيم دارند. به هر حال، ريشه‌ي گل قاصد تاحدي داراي اثر مدر است ولي تأثير آن نسبت به برگ اين گياه کمتر است. اوپاتوريوم پرفولياتوم ممکن است درحالات تبدار به عنوان يک ديورتيک(مدر) قوي وارد عمل شود.
دستگاه توليد مثل.گياهان هپاتيک مانند مهرطلايي و زرشک داراي تأثير شديد بر ماهيچه‌هاي رحم هستند. اکليل کوهي براي اين دستگاه تونيک و قاعده آور است و بسياري از گياهان تلخ سبب تحريک رحم يا فعاليت قاعدگي مي‌گردند.
عضلات واستخوان‌ها.هپاتيک‌ها با تقويتو پشتيباني عمومي از فعاليت متابوليک بدن به اين دستگاه کمک مي‌کنند.
دستگاه اعصاب.از آنجا که هپاتيک‌ها به طور کلي حامي متابوليسم هستند، در دستگاه عصبي داراي«عارضه‌ي جانبي» شاداب کنندگي مي‌باشند. استفاده از اين گياهان دردرمان ناتواني وافسردگي مناسب است.
پوست. مصرف داخلي داروهاي هپاتيک غالباً به پاکسازي بدن کمک کرده و به اين ترتيب مشکلات جلدي را ازبين مي‌برد. نمونه‌ي گياهان مفيد در اين مورد عبارتند از زنبق آبي، گل قاصد، شاه‌تره، مهرطلايي، ماهونيا و ترشک شيرين مجعد. در بعضي شرايط مي‌توان ازمهرطلايي به صورت استفاده‌ي خارجي کمک گرفت.
