سوالی که معمولا ذهن یک زمین شناس و یک مهندس اکتشاف را به خود معطوف می کند این موضوع است که:
١) چرا اکثر مخازن نفتی کشورمان در دوره زمانی کرتاسه پدیدار شده اند؟
٢) آیا شرایط خاص و ویژه ای در دوره ی زمانی کرتاسه وجود داشته است؟
کرتاسه دومین دوره از دوران مزوزوئیک است. در این دوره ما شاهد تشکیل سنگ منشا های نفتی نظیر((گدوان ، سرگلو ، گورپی)) بوده ایم.
این امر دلایل مختلفی دارد که سعی بر آن شده تا به صورت مختصر اما کاملا روشن این پدیده شرح داده شود. یکی از شرایطی که نفت برای تشکیل به آن نیاز دارد شرایط احیا ((بی اکسیژنی)) است و چون دوره زمانی کرتاسه با یک واقعه ی بی اکسیژنی عظیم همراه بوده است، نبود اکسیژن باعث محفوظ ماندن مواد آلی در بین رسوبات شده است.
دوره کرتاسه به سه بخش تقسیم می شود :
کرتاسه بالایی
کرتاسه پایینی
در کرتاسه میانی تا فوقانی به علت ذوب یخچال ها، انقباض کره ی زمین و فعالیت های زیاد در برجستگی های میان اقیانوسی، بالا آمدن سطح اقیانوس ها را به طور چشمگیری شاهد بودیم. به که این موضوع همراه با کاهش شدید جریان های اقیانوسی بوده است .از طرف دیگر همیشه یک لایه بندی در آب اقیانوس وجود دارد بدین صورت که آب گرم با چکالی کم در بالا و آب سرد با چگالی بیشتر در پایین قرار می گیرد اما در زمان کرتاسه بر اثر عواملی که در بالا ذکر شد این لایه بندی کاهش یافته و تنها لایه بندی که در اقیانوس زمان کرتاسه وجود داشته، تفکیک شدن آب بر اثر اختلافات شوری بوده است.
تمام عوامل ذکر شده باعث گسترش شرایط بی اکسیژنی تا اعماق اقیانوس های عرض های پایین، روراندگی شدیدو تولید زیاد لایه OM ((لایه با حداقل اکسیژن Oxygen Minimum Layer ))شده است. بنابراین بهترین سنگ منشاء های نفت را در این دوره زمانی داشتیم. در نهایت می توان به این نکته اشاره کرد در دوره هایی که با پیشروی شدید آب دریا را همراه بوده است، مساحت فلات قاره گسترش یافته یعنی مکان مساعد برای تشکیل مواد آلی افزایش یافته است.
٣) چرا امروزه این شرایط وجود ندارد و واقعه بی اکسیژنی تا اعماق رخ نمی دهد؟
در حال حاضر به علت جریان های عظیم اقیانوسی که سرد و پر چگال و از قطبین به سمت عرض های جغرافیایی پایین حرکت می کنندتمامی مناطق عمیق دریا پر اکسیژن می شود بنابراین لایه ی OM تا پایین ادامه پیدا نمی کند.
١) چرا اکثر مخازن نفتی کشورمان در دوره زمانی کرتاسه پدیدار شده اند؟
٢) آیا شرایط خاص و ویژه ای در دوره ی زمانی کرتاسه وجود داشته است؟
کرتاسه دومین دوره از دوران مزوزوئیک است. در این دوره ما شاهد تشکیل سنگ منشا های نفتی نظیر((گدوان ، سرگلو ، گورپی)) بوده ایم.
این امر دلایل مختلفی دارد که سعی بر آن شده تا به صورت مختصر اما کاملا روشن این پدیده شرح داده شود. یکی از شرایطی که نفت برای تشکیل به آن نیاز دارد شرایط احیا ((بی اکسیژنی)) است و چون دوره زمانی کرتاسه با یک واقعه ی بی اکسیژنی عظیم همراه بوده است، نبود اکسیژن باعث محفوظ ماندن مواد آلی در بین رسوبات شده است.
دوره کرتاسه به سه بخش تقسیم می شود :
کرتاسه بالایی
کرتاسه پایینی
در کرتاسه میانی تا فوقانی به علت ذوب یخچال ها، انقباض کره ی زمین و فعالیت های زیاد در برجستگی های میان اقیانوسی، بالا آمدن سطح اقیانوس ها را به طور چشمگیری شاهد بودیم. به که این موضوع همراه با کاهش شدید جریان های اقیانوسی بوده است .از طرف دیگر همیشه یک لایه بندی در آب اقیانوس وجود دارد بدین صورت که آب گرم با چکالی کم در بالا و آب سرد با چگالی بیشتر در پایین قرار می گیرد اما در زمان کرتاسه بر اثر عواملی که در بالا ذکر شد این لایه بندی کاهش یافته و تنها لایه بندی که در اقیانوس زمان کرتاسه وجود داشته، تفکیک شدن آب بر اثر اختلافات شوری بوده است.
تمام عوامل ذکر شده باعث گسترش شرایط بی اکسیژنی تا اعماق اقیانوس های عرض های پایین، روراندگی شدیدو تولید زیاد لایه OM ((لایه با حداقل اکسیژن Oxygen Minimum Layer ))شده است. بنابراین بهترین سنگ منشاء های نفت را در این دوره زمانی داشتیم. در نهایت می توان به این نکته اشاره کرد در دوره هایی که با پیشروی شدید آب دریا را همراه بوده است، مساحت فلات قاره گسترش یافته یعنی مکان مساعد برای تشکیل مواد آلی افزایش یافته است.
٣) چرا امروزه این شرایط وجود ندارد و واقعه بی اکسیژنی تا اعماق رخ نمی دهد؟
در حال حاضر به علت جریان های عظیم اقیانوسی که سرد و پر چگال و از قطبین به سمت عرض های جغرافیایی پایین حرکت می کنندتمامی مناطق عمیق دریا پر اکسیژن می شود بنابراین لایه ی OM تا پایین ادامه پیدا نمی کند.
