دال بتنی دوطرفه مجوّف با قالب¬های مکعبی ماندگار (یوبوت)

[shery777]

دال بتنی دوطرفه مجوّف با قالب­های مکعبی ماندگار (یوبوت)​

حسام محمدی – کارشناس ارشد مهندسی عمران گرایش زلزله​

مهندس محاسب شرکت توسعه عمران نوبن​

​

سیستم­های سقف دال­ بتنی در حال حاضر بهترین انتخاب برای استفاده در ساختمان­های بتنی می­باشند؛ چرا که علاوه بر استحکام و سختی، از صلبیت بالایی نسبت به سایر سازوکارهای سقف برخوردار می­باشند. با این وجود، مشکل اصلی در بکارگیری این نوع سقف­ها، وزن بالای آنها بوده که اهمیت این مسئله در نواحی با لرزه­خیزی بالا، دوچندان می­گردد. امواج زمین­لرزه بصورت شتاب، به جرم ساختمان­ها وارد می­شوند. بنابراین هرچقدر جرم ساختمان­ها کمتر باشد، بار لرزه­ای کمتری به آنها اعمال می­شود. ایران در جهان، از کشورهای با لرزه­خیزی بالا محسوب می­گردد و بنابر اصل بیان شده، دست­اندرکاران صنعت ساختمان، ناگزیر از روی­آوری به سبک­سازی می­باشند؛ همچنان که در سال­های اخیر پیشرفت­های خوبی در این زمینه صورت گرفته است.​

یکی از فناوری نوین به منظور سبک­سازی سقف­ها، استفاده از قالب­های مکعبی توخالی ماندگار در دال­های بتنی و یا به اختصار، "سقف یوبوت" می­باشد. این فناوری بر پایه ایجاد فضاهای توخالی در دال­های بتنی بوده که سبب حذف بتن غیرضروری در مقطع سقف­ شده و بنابراین به سبک­سازی دال­های بتنی می­انجامد. دال­ بتنی ایجاد شده در این سیستم، اصطلاحأ دال بتنی مجوّف (توخالی) نامیده می­شود.​

قالب­ها از جنس پلی­پروپیلن و بصورت دوبل می­باشند که در زیر قالب زیرین، چهار عدد پایه تعبیه شده است. این پایه ها علاوه بر بوجود آوردن فضایی جهت ایجاد لایه زیرین دال بتنی، نقش سوپاپ­های اطمینان را در هنگام آتش­سوزی به منظور جلوگیری از انفجار، ایفا می­کنند. ذکر این نکته ضروری است که مطابق با الزامات جدید مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، استفاده از این نوع سقف تنها منوط به بسته بودن کامل آنها از هر طرف می­باشد. قالب­ها از مواد درجه یک بازیافتی ساخته شده که از این منظر، به حفظ و کاهش آلودگی­های محیط زیست توجه شده است.​

مراحل اجرای سقف یوبوت به این شرح است:​

1. کل سطح زیرین سقف، با اجرای شمع­بندی، قالب­بندی می­گردد.​
2. شبکه آرماتوری پایین بسته می­شود.​
3. قالب­ (بلوک) های ماندگار یوبوت بر اساس نقشه­های اجرایی، بر روی شبکه آرماتوری پایین در کنار یکدیگر چیده می­شوند. هر قالب توسط بندهای تعبیه شده، به قالب­های اطراف خود متصل می­گردد.​
4. شبکه آرماتوری بالا، بسته شده و آرماتورهای برشی بصورت سنجاقی در محل­های تعیین شده قرار داده می­شوند.​
5. بتن ریزی انجام می­شود.​
6. پس از گذشت مدت زمان مشخص، قالب­های زیرین برداشته می­شوند.​

​

باید به این مسئله اشاره نمود که فواصل میان قالب­ها، تیرچه­های متعامد با مقطع I شکل را ایجاد کرده و همین مسئله سبب ایجاد دالی که در هر دو جهت توسط تیرچه­ها به یکدیگر بافته شده می­گردد که این به ایجاد سقفی با استحکام، سختی و صلبیت بالا می­انجامد. صلبیت دیافراگم طبقات در بحث مقاومت در برابر نیروهای زمین­لرزه از نقش بسیار مهمی برخوردار است. ​

در این سیستم سقف، نیازی به تعبیه میلگردهای افت و حرارت بصورت جدا از آرماتورهای سازه­ای نمی­باشد. سازوکار قالب­بندی بسیار مطمئن بوده به گونه­ای که هیچگونه خطرات جانی برای نیروهای اجرایی به بار نخواهد آورد. ​

با توجه به مسئله سبک­سازی و همچنین افزایش استحکام و سختی، فاصله دهانه­ها در این نوع سقف، با در نظر گرفتن ضخامت سقف متعارف، تا 18 متر افزایش یافته که این به معنای حذف ستون­های اضافی داخلی و برطرف کردن مشکلات طراحی معماری و پارکینگ می­باشد. حذف ستون­های اضافی، کاهش هزینه­های کارفرما را در پی خواهد داشت. همچنین، در این سقف، ستون­ها می­توانند بصورت نامنظم جاگذاری شوند.​

این سیستم سقف، با توجه به اینکه در رده "دال بتنی تخت و دیوار برشی" قرار می­گیرد، مابین ستون­ها تیری نداریم که این مسئله علاوه بر اینکه به کاهش حجم عملیات قالب­بندی و آرماتورگذاری می­انجامد، امکان ایجاد بازشوهای بزرگ و نامنظم را در سقف­ فراهم می­آورد.​

از دیگر مزایای قابل ذکر برای این نوع سیستم سقف، حذف تیرآویزها می­باشد که این مزیت به ایجاد سطحی کاملأ تخت و یکدست در زیر سقف منجر شده که هزینه­های اضافی نازک­کاری، تأسیسات و اجرای سقف کاذب را حذف می­کند. با توجه به عدم نیاز به سقف کاذب در این سیستم سقف، برای هر طبقه، ارتفاع کاهش پیدا می­کند که این در نهایت به افزایش ارتفاع مجاز ساختمان می­انجامد به گونه­ای که در هر 10 طبقه، یک طبقه به تعداد طبقات سازه، می­توان اضافه کرد.​

در این سقف، میزان لرزش، انتقال صوت وحرارت، با توجه به مجوّف بودن دال بتنی واستفاده از قالب­های پلاستیکی پلی­پروپیلنی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. مقاومت در برابر حریق آن، طبق استاندارد اروپا، بیش از 3 ساعت در دمای 1000 درجه سانتی­گراد می­باشد.​

با توجه به مطالب بیان شده، مزایای فراوان، و هزینه­ قابل رقابت با سایر سیستم­های متداولی که سقف­های یوبوت به همراه دارند، تا کنون با استقبال کم­نظیر صاحبان صنعت ساخت و ساز روبرو شده و پیش­بینی می­گردد که در آینده­ای نزدیک، به کلی بازار سقف سازی ساختمان­های بتنی را از آن خود نماید.​

​

با سپاس


حسام محمدی


12/12/1393