هادی تکنو
عضو جدید
سيليس داراى فرمول عمومى Sio2 مى باشد.مهمترين کانى هاى سيليس از نظر وجود فراوانى در طبيعت عبارت است از : 1- کوارتز 2- ترى ديميت 3- کريستوباليت 4- کالسدوان 5- اوپال يا سيليس آبدار کانى هاى کالسدوان واوپال سيليس هايى هستند که در درجات حرارت پايين تشکيل مى شوند ولى ساير انواع سيليس خاص سنگ هاى آذرين درونى وبيرونى بوده ودر حرارت بالا تشکيل شده اند. مطالعه تغييرات انواع سيليس خالص در کوره ودر حرارت هاى مختلف نشان مى دهد که کوراتز آلفا (Quartz a) در حرارت 537 درجه سانتيگراد به کوراتز بتا و در 867 درجه سانتى گراد تبديل به تريديميت ودر حرارت بالاتر از 1470 درجه به کريستوباليت تبديل مى شود. -
کاربرد و موارد مصرف سیلیس: مهمترين کاربرد انواع مختلف سيليس در صنعت وغيره عبارتند از : 1-شيشه سازى ،بطور کلى ساختمان شيشه ترکيبى است از سيليس با اکسيدهاى مختلف ديگر که هر يک با درصدى مشخص ترکيب شيشه را بوجود مى آورند 2- صنايع ريخته گرى- در صنايع ريخته گرى وقالب ريزى از سيليس مقاوم بوده وتا درجات حرارت بالا (1700) ذوب نمى شود استفاده مى نمايند. 3- تصفيه آب- مصرف ديگر ماسه هاى سيليسى براى تصفيه آب است 4- ماسه پاشى(sand blaste) 5-پشم شيشه – در تهيه پشم شيشه نيز ماسه سيليسى را با فلدسپات و دولوميت به نسبت هاى مختلف وفرمول هاى معين ترکيب نموده وپشم شيشه تهيه مى نمايند 6- چينى وکاشى سازى 7- ذوب آهن 8- در ساختمان 9- کوارتز ،در جواهرسازى به عنوان سنگ هاى قيمتى وزينتى به مصرف مى رسند. ذيلاً خلاصه اياز اختصاصات هر يک از کانى هاى گروه سيليس آورده شده است.
1- کوارتز (Quartz)- فرمول آن مثل ساير کانيهاى خانواده سيليس Sio2 مى باشد. در حالت خلوص بى رنگ ولى اغلب به رنگ هاى زرد،بنفش ،آبى ،خاکسترى وغيره نيز ديده مى شود،سختى کوارتز 7 و وزن مخصوص آن 6/2 است. اشکال مختلف کوارتز را نسبت به تغيير درجه حرارت مى توان به صورت زير نشان داد کوارتز آلفا 573 کوارتز بتا 867 تريديميت 1470 کريستوباليت 1710 مذاب
- مشخصات میکروسکوپی: کانى کوارتز در زير ميکروسکوپ در زير ميکروسکوپ وبا نور عادى يعنى نور غير پلاريزه حالت بى رنگ دارد وهيچگونه اثر ونشانه تجزيه وآلتراسيون در سطح کانى ديده نمى شود.اين يکى از فرق هاى مهمى است که با کانى هاى فلدسپات دارد چون کانى هاى فلدسپات بيشتر در سطوح خود حالت آلتراسيون را نشان مى دهند. در نور پلاريزه ،بى رفرنژانس (Birefringerce) يا دو شکستگى ضعيفى دارد که به رنگ هاى خاکسترى روشن تا سفيد ديده مى شود. مقاطعى از کوارتز که در امتداد و موازى با محور C آن تهيه شده باشد ،خاموشى مستقيم دارد.در موارديکه تکتونيزه شده باشد داراى خاموشى موجى خواهد بود
- محل تشکیل و پیدایش کوارتز: کانى کوارتز در طبيعت بطور وفور وزياد تشکيل شده است. در نواحى تکتونيزه بصورت رگه هايى که در نتيجه نفوذ گازهاى سيليسى حاصل از ماگما درزها وشکاف سنگها تشکيل شده اند مى توان مشاهده نمود.
- انواع کوارتز: 1-در کوهى يا کوارتز بى رنگ وشفاف وخالص 2-آمتسيت (Amethyste) يا کوارتز بنفش که به علت وجود مقدارى اکسيد منگنز ،به رنگ بنفش در آمده 3-کوارتز دودى که حاوى مقدارى مواد راديواکتيو رنگ قهوه اى تقريباً تيره مى باشد 4-کوارتز زرد ونارنجى که حاوى جزئى از اکسيدهاى آهن است. 5-گيسوى ونوس که مقدارى کانى روتيل در داخل آن ديده مى شود
- مهمترین موارد مصرف و کاربرد کوارتز به شرح زیر است: 1- کوارتز متبلور در جواهرسازى به عنوان سنگ قيمتى زينتى به کار مى رود 2- به علت اينکه نور ماوراء بنفش را از خود عبور مى دهد براى ساختن عدسى ميکروسکوپ از آن استفاده مى نمايند. 3- به علت وجود خاصيت پيزوالکتريسيته از آن در صنعت راديو وفرستنده وگيرنده استفاده مى نمايند.
2- تریدیمیت (Tridimite): تريديميت از کوارتزهاى ميکروکريستالين است که در سيستم اورتورمبيک متبلور مى گردد تريديميت مخصوص سنگ هاى آذرين بيرونى مانند ابسيدين ها ،ريوليت ها وآندزيت ها
3- کریستوبالیت: نمونه ديگرى از کوارتزهاى ميکروکريستالين بوده ودر سيستم کواردکراتيک متبلور مى شود محل پيدايش کريستوباليت نيز بيشتر حفرات سنگ هاى آذرين بيرونى است
4- کالسدوان (Calcedoin): اين کانى کريپتوکريستالين يا مخفى بلور مى باشد.فرمول ومشخصات مشابه کوارتز دارد. در ظاهر شکل هندسى ندارد ولى بصورت توده هاى فيبرى،قلوه اى وپستانکى يافت مى شود.
- محل پیدایش: کانى کالسدوان بيشتر در حفره هاى سنگ هاى آذرين همراه با کوارتز و اوپال وزئوليت هاى يافت مى شود
5- اوپال (Opale): اوپال سيليس آبدار ،به فرمول (Si2o,nH2o)ديده مى شود. اوپال اصيل از جمله سنگ هاى قيمتى وزينتى به حساب مى آيد.
کاربرد و موارد مصرف سیلیس: مهمترين کاربرد انواع مختلف سيليس در صنعت وغيره عبارتند از : 1-شيشه سازى ،بطور کلى ساختمان شيشه ترکيبى است از سيليس با اکسيدهاى مختلف ديگر که هر يک با درصدى مشخص ترکيب شيشه را بوجود مى آورند 2- صنايع ريخته گرى- در صنايع ريخته گرى وقالب ريزى از سيليس مقاوم بوده وتا درجات حرارت بالا (1700) ذوب نمى شود استفاده مى نمايند. 3- تصفيه آب- مصرف ديگر ماسه هاى سيليسى براى تصفيه آب است 4- ماسه پاشى(sand blaste) 5-پشم شيشه – در تهيه پشم شيشه نيز ماسه سيليسى را با فلدسپات و دولوميت به نسبت هاى مختلف وفرمول هاى معين ترکيب نموده وپشم شيشه تهيه مى نمايند 6- چينى وکاشى سازى 7- ذوب آهن 8- در ساختمان 9- کوارتز ،در جواهرسازى به عنوان سنگ هاى قيمتى وزينتى به مصرف مى رسند. ذيلاً خلاصه اياز اختصاصات هر يک از کانى هاى گروه سيليس آورده شده است.
1- کوارتز (Quartz)- فرمول آن مثل ساير کانيهاى خانواده سيليس Sio2 مى باشد. در حالت خلوص بى رنگ ولى اغلب به رنگ هاى زرد،بنفش ،آبى ،خاکسترى وغيره نيز ديده مى شود،سختى کوارتز 7 و وزن مخصوص آن 6/2 است. اشکال مختلف کوارتز را نسبت به تغيير درجه حرارت مى توان به صورت زير نشان داد کوارتز آلفا 573 کوارتز بتا 867 تريديميت 1470 کريستوباليت 1710 مذاب
- مشخصات میکروسکوپی: کانى کوارتز در زير ميکروسکوپ در زير ميکروسکوپ وبا نور عادى يعنى نور غير پلاريزه حالت بى رنگ دارد وهيچگونه اثر ونشانه تجزيه وآلتراسيون در سطح کانى ديده نمى شود.اين يکى از فرق هاى مهمى است که با کانى هاى فلدسپات دارد چون کانى هاى فلدسپات بيشتر در سطوح خود حالت آلتراسيون را نشان مى دهند. در نور پلاريزه ،بى رفرنژانس (Birefringerce) يا دو شکستگى ضعيفى دارد که به رنگ هاى خاکسترى روشن تا سفيد ديده مى شود. مقاطعى از کوارتز که در امتداد و موازى با محور C آن تهيه شده باشد ،خاموشى مستقيم دارد.در موارديکه تکتونيزه شده باشد داراى خاموشى موجى خواهد بود
- محل تشکیل و پیدایش کوارتز: کانى کوارتز در طبيعت بطور وفور وزياد تشکيل شده است. در نواحى تکتونيزه بصورت رگه هايى که در نتيجه نفوذ گازهاى سيليسى حاصل از ماگما درزها وشکاف سنگها تشکيل شده اند مى توان مشاهده نمود.
- انواع کوارتز: 1-در کوهى يا کوارتز بى رنگ وشفاف وخالص 2-آمتسيت (Amethyste) يا کوارتز بنفش که به علت وجود مقدارى اکسيد منگنز ،به رنگ بنفش در آمده 3-کوارتز دودى که حاوى مقدارى مواد راديواکتيو رنگ قهوه اى تقريباً تيره مى باشد 4-کوارتز زرد ونارنجى که حاوى جزئى از اکسيدهاى آهن است. 5-گيسوى ونوس که مقدارى کانى روتيل در داخل آن ديده مى شود
- مهمترین موارد مصرف و کاربرد کوارتز به شرح زیر است: 1- کوارتز متبلور در جواهرسازى به عنوان سنگ قيمتى زينتى به کار مى رود 2- به علت اينکه نور ماوراء بنفش را از خود عبور مى دهد براى ساختن عدسى ميکروسکوپ از آن استفاده مى نمايند. 3- به علت وجود خاصيت پيزوالکتريسيته از آن در صنعت راديو وفرستنده وگيرنده استفاده مى نمايند.
2- تریدیمیت (Tridimite): تريديميت از کوارتزهاى ميکروکريستالين است که در سيستم اورتورمبيک متبلور مى گردد تريديميت مخصوص سنگ هاى آذرين بيرونى مانند ابسيدين ها ،ريوليت ها وآندزيت ها
3- کریستوبالیت: نمونه ديگرى از کوارتزهاى ميکروکريستالين بوده ودر سيستم کواردکراتيک متبلور مى شود محل پيدايش کريستوباليت نيز بيشتر حفرات سنگ هاى آذرين بيرونى است
4- کالسدوان (Calcedoin): اين کانى کريپتوکريستالين يا مخفى بلور مى باشد.فرمول ومشخصات مشابه کوارتز دارد. در ظاهر شکل هندسى ندارد ولى بصورت توده هاى فيبرى،قلوه اى وپستانکى يافت مى شود.
- محل پیدایش: کانى کالسدوان بيشتر در حفره هاى سنگ هاى آذرين همراه با کوارتز و اوپال وزئوليت هاى يافت مى شود
5- اوپال (Opale): اوپال سيليس آبدار ،به فرمول (Si2o,nH2o)ديده مى شود. اوپال اصيل از جمله سنگ هاى قيمتى وزينتى به حساب مى آيد.
