بيماري هاي قارچي درختان زيتون (2)
اقدامات زراعي مثل استفاده از كودها، مديريت صحيح آبياري و كنترل علف هاي هرزكم و بيش در کنترل پژمردگي ورتيسيليومي موفق بوده اند. هدف اكثر آنها افزايش قدرت گياه براي جلوگيري از بروز علائم بيماري است. البته هيچكدام از آنها باعث معالجه بيماري و حذف آن از درخت نمي شوند.
۲) پوسيدگي آرميلاريايي ريشه زيتون : Armillaria Root Rot
▪ عامل بيماري : Armillaria mellea
رده بندي عامل بيماري : Basidiomycota , Basidiomycets , Agaricales , Tricholomataceae
▪ علائم : اين قارچ که به قارچ عسلي (Honey fungus) هم معروف است به ريشه ها حمله مي كند. ريشه هاي ي كه توسط آرميلاريا آلوده شده اند، داراي صفحات بادبزني شكل به رنگ سفيد مايل به زرد بين پوست و چوب خود هستند. گاهي اوقات ريزومرف هاي ي به رنگ قهوه اي تيره تا سياه در سطح ريشه ها قابل مشاهده اند.( ريزومرف ها شامل مجموعه اي از ريسه ها هستند. يک تا سه ميليمتر قطر دارند و به عنوان عامل بقاي قارچ ازفصلي به فصل ديگر و در شرايط نامناسب مثل خشکي و آتش عمل مي کنند. در ضمن مي توانند در ريشه هاي گياهان ميزبان نفوذ کرده و آنها را آلوده کنند. ) قارچ آرميلاريا گاهي به زيتون حمله مي كند و در برخي اوقات باعث مرگ درخت مي شود.
علائم هوايي مشابه علائم ايجاد شده در اثر ساير بيماري هاي ريشه است مثل کاهش رشد، کوچکي و زرد شدن برگها، خشکيدگي شاخه ها و ضعف عمومي درخت.
در بعضي از گياهان، كلاهك هاي قارچ در پايه درختان آلوده به آرميلاريا، در طول پاييز هاي ي كه هوا سرد و باراني است، ديده مي شوند. ولي چنين موردي به ندرت در درختان زيتون مشاهده شده است.
▪ شرح بيماري :
قارچ به صورت ميسليوم يا ريزومرف در درختان آلوده يا در ريشه هاي در حال فساد زندگي مي کند. روش اصلي انتقال آن از درختي به درخت ديگر به وسيله ريزومرف ها يا تماس مستقيم ريشه ها است. اسپور هاي ي که از کلاهک هاي قارچ بوجود مي آيند، عمدتا ابتدا بر کنده هاي مرده يا مواد چوبي رشد مي کنند و سپس با توليد ريزومرف به ريشه هاي زنده ( به طور مستقيم يا از راه زخم ) حمله مي کنند.
▪ مبارزه:
جمع آوري کنده ها و ريشه هاي درختان قطع شده تا قارچ آنها را آلوده نکند و اينوکولوم افزايش نيابد.
عدم کشت در زمين هاي آلوده
گاهي اوقات خندقي دور تا دور درختان آلوده حفر مي کنند تا مانع از رشد ريزومرف ها به طرف درختان سالم شود.
▪ تدخين خاک با استفاده از مواد شيميايي:
براي تدخين از متيل برومايد استفاده مي کنيم. خاک بايد رطوبت کمي داشته باشد و درجه حرارت متوسط آن بيش از ۱۰ درجه باشد. ميزان مصرف متيل برومايد بستگي به نوع خاک دارد و بين ۴۰۰ـ۲۰۰ کيلو در هکتار متغير است. در خاک هاي رسي بيشتر و در خاک هاي شني کمتر مصرف ميشود. اگر بخواهيم فقط محل درخت آلوده را ضدعفوني کنيم، ۲۵۰ گرم سم براي هر محل درخت به قطر سه متر، کافي خواهد بود.
قبل از مبارزه شيميايي، تمام درختان و كنده هاي آلوده و در صورت امكان تمام ريشه هاي ي كه بيش از ۲.۵ سانتيمتر قطر دارند را خارج كنيد. درختان به ظاهر سالمي كه در نزديكي درختان آلوده قرار دارند نيزاغلب بيمارند. اين درختان را نيز از بين ببريد و محدوده آلوده را با استفاده از سموم تدخيني ضدعفوني كنيد. درختان ، كنده ها و ريشه هاي خارج شده را بايد سوزاند و يا در جايي نگه داشت كه آب هاي جاري شده از بارندگي، از آنجا به زمين هاي زراعي جاري نمي شوند.
براي خشك نگه داشتن خاك در طول تابستان از گياهان پوششي مثل سودان گراس يا آفتابگردان استفاده كنيد.هرچه خاك خشك تر باشد، سم ( متيل برومايد ) بيشتر درون آن نفوذ خواهد كرد. بعد از خشك شدن زمين آن را شخم عميق بزنيد. اگر خاك خيلي نرم و پودري است، بعد از اولين بارندگي شخم زدن و تدخين را انجام دهيد. شخم زمين هاي رسي باعث بوجود آمدن كلوخ هاي ي در سطح آن مي شود. افزايش دوز سم باعث افزايش نفوذ آن در خاك مي شود ولي اين مساله در خاك هاي مرطوب چندان صحيح نيست، به ويژه در خاك هاي ي كه رس زيادي دارند. متيل برومايد را تا عمق ۷۵ـ ۴۵ سانتيمتري به وسيله چيزل در خاک تزريق کنيد و خاک را با پوشش ضدگاز بپوشانيد. پوشش روي زمين را حداقل تا دو هفته برنداريد و خاک را تا يك ماه قبل از كشت هوا دهيد. زمان تدخين خاك مي تواند از اواخر تابستان تا اويل پاييز باشد.
ـ نكته :
به ندرت مي توان قارچ را ريشه كن كرد، مگر در نواحي محدود. اگر خاك خيس است و تا اعماقي كه ريشه ها رشد مي كنند، داراي لايه هاي رسي است، تدخين كردن زياد موفق نيست. بهترين ريشه كني در خاك هاي ي كم عمق با عمق كمتر از ۱.۵ متر صورت مي گيرد.
۳ ) پوسيدگي هاي فيتوفترايي ريشه و طوقه زيتون : Phytophthora Root And Crown Rot
▪ عامل بيماري :
گونه هاي مختلفي از فيتوفترا به زيتون حمله مي كنند كه از نقاط مختلف گزارش شده اند. در استراليا Ph . cinnamomi در كاليفرنيا Ph . citricola و Ph .dreschleri به عنوان عوامل اصلي پوسيدگي ريشه و طوقه زيتون شناخته شده اند. در ايتاليا هم گونه Ph .palmivora به عنوان عامل مرگ درختان جوان شناسايي شده است.
▪ رده بندي عامل بيماري :
Stramenopila , Oomycota , Oomycetes , Peronosporales , Pythiaceae
▪ شرح بيماري :در بيشتر نقاط اين بيماري ، بيماري خيلي مهمي محسوب نمي شود و همانند ساير بيماري هاي ناشي از فيتوفترا تحت شرايط خنك و خيسي خاك و بالا بودن رطوبت نسبي بوجود مي آيد. بنابراين در بخش هاي پست باغ و كلا در مناطقي كه زهكشي خوبي ندارند، رخ ميدهد. در بيشتر موارد فيتوفترا اول در سطح خاك يا نزديك به آن به گياه حمله مي كند و باعث آبسوختگي پوست مي شود كه بعدا به صورت نواحي سياه در مي آيد. اگر اين ناحيه دور تا دور تنه درخت را بگيرد باعث مرگ درخت مي گردد. در مراحل اول بيماري پوست ساقه محكم و دست نخورده است در حالي كه بعدا پوست لعابي شده و ممكن است داراي تراوشات صمغي و آبكي باشد.
فيتوفترا به ريشه ها هم حمله مي كند و باعث پوسيدگي و قهوه اي رنگ شدن ريشه هاي اصلي يا فرعي مي شود.
علائم هوايي به صورت كاهش شديد برگها، كم پشت شدن شاخ و برگ، خشكيدگي سرشاخه ها و عدم رشد انت هاي ي و بالاخره مرگ اندام هاي هوايي بالاي ناحيه آلوده مي باشد. درختان آلوده ممكن است به تدريج ضعيف شوند و طي چندين سال ازبين بروند و يا در همان فصل زراعي كه علائم هوايي ظاهر مي شوند، بميرند.
فيتوفترا در بافت هاي آلوده به صورت ميسليوم، اووسپور يا كلاميدوسپور زمستان گذراني ميكند. گونه هاي فيتوفترا مي توانند تا چند سال در خاك زنده بمانند و بيماري هاي ناشي از آنها در شرايط مرطوب تشديد مي شود.
▪ كنترل:
ـ رعايت بهداشت زراعي : ضدعفوني وسايل مورد استفاده ( عامل بيماري حتي به وسيله كفش ها هم مي تواند در باغ پخش شود )
آگاهي از سابقه كشت زمين و بيماري هاي آن چون فيتوفترا داري دامنه ميزباني وسيعي است و عدم كشت در زمين هاي آلوده.
اصلي ترين راه كنترل فيتوفترا مديريت صحيح آبياري باغ است. بايد از كشت در خاك هاي ي كه در معرض غرقاب شدن هستند خودداري كرد و نازل هاي سيستم آبياري را دور از تنه درختان نگه داشت. بهبود وضع زهكشي زمين اثرات مطلوبي خواهد داشت. ( كشت در خاك هاي سبك با زهكشي سريع )
هيچ نوع كنترل شيميايي براي فيتوفترا در زيتون انجام نمي شود ( البته در برخي موارد در نهالستان ها از متالاكسيل استفاده مي كنند ولي در باغ هاي زيتون خير ).
اقدامات زراعي مثل استفاده از كودها، مديريت صحيح آبياري و كنترل علف هاي هرزكم و بيش در کنترل پژمردگي ورتيسيليومي موفق بوده اند. هدف اكثر آنها افزايش قدرت گياه براي جلوگيري از بروز علائم بيماري است. البته هيچكدام از آنها باعث معالجه بيماري و حذف آن از درخت نمي شوند.
۲) پوسيدگي آرميلاريايي ريشه زيتون : Armillaria Root Rot
▪ عامل بيماري : Armillaria mellea
رده بندي عامل بيماري : Basidiomycota , Basidiomycets , Agaricales , Tricholomataceae
▪ علائم : اين قارچ که به قارچ عسلي (Honey fungus) هم معروف است به ريشه ها حمله مي كند. ريشه هاي ي كه توسط آرميلاريا آلوده شده اند، داراي صفحات بادبزني شكل به رنگ سفيد مايل به زرد بين پوست و چوب خود هستند. گاهي اوقات ريزومرف هاي ي به رنگ قهوه اي تيره تا سياه در سطح ريشه ها قابل مشاهده اند.( ريزومرف ها شامل مجموعه اي از ريسه ها هستند. يک تا سه ميليمتر قطر دارند و به عنوان عامل بقاي قارچ ازفصلي به فصل ديگر و در شرايط نامناسب مثل خشکي و آتش عمل مي کنند. در ضمن مي توانند در ريشه هاي گياهان ميزبان نفوذ کرده و آنها را آلوده کنند. ) قارچ آرميلاريا گاهي به زيتون حمله مي كند و در برخي اوقات باعث مرگ درخت مي شود.
علائم هوايي مشابه علائم ايجاد شده در اثر ساير بيماري هاي ريشه است مثل کاهش رشد، کوچکي و زرد شدن برگها، خشکيدگي شاخه ها و ضعف عمومي درخت.
در بعضي از گياهان، كلاهك هاي قارچ در پايه درختان آلوده به آرميلاريا، در طول پاييز هاي ي كه هوا سرد و باراني است، ديده مي شوند. ولي چنين موردي به ندرت در درختان زيتون مشاهده شده است.
▪ شرح بيماري :
قارچ به صورت ميسليوم يا ريزومرف در درختان آلوده يا در ريشه هاي در حال فساد زندگي مي کند. روش اصلي انتقال آن از درختي به درخت ديگر به وسيله ريزومرف ها يا تماس مستقيم ريشه ها است. اسپور هاي ي که از کلاهک هاي قارچ بوجود مي آيند، عمدتا ابتدا بر کنده هاي مرده يا مواد چوبي رشد مي کنند و سپس با توليد ريزومرف به ريشه هاي زنده ( به طور مستقيم يا از راه زخم ) حمله مي کنند.
▪ مبارزه:
جمع آوري کنده ها و ريشه هاي درختان قطع شده تا قارچ آنها را آلوده نکند و اينوکولوم افزايش نيابد.
عدم کشت در زمين هاي آلوده
گاهي اوقات خندقي دور تا دور درختان آلوده حفر مي کنند تا مانع از رشد ريزومرف ها به طرف درختان سالم شود.
▪ تدخين خاک با استفاده از مواد شيميايي:
براي تدخين از متيل برومايد استفاده مي کنيم. خاک بايد رطوبت کمي داشته باشد و درجه حرارت متوسط آن بيش از ۱۰ درجه باشد. ميزان مصرف متيل برومايد بستگي به نوع خاک دارد و بين ۴۰۰ـ۲۰۰ کيلو در هکتار متغير است. در خاک هاي رسي بيشتر و در خاک هاي شني کمتر مصرف ميشود. اگر بخواهيم فقط محل درخت آلوده را ضدعفوني کنيم، ۲۵۰ گرم سم براي هر محل درخت به قطر سه متر، کافي خواهد بود.
قبل از مبارزه شيميايي، تمام درختان و كنده هاي آلوده و در صورت امكان تمام ريشه هاي ي كه بيش از ۲.۵ سانتيمتر قطر دارند را خارج كنيد. درختان به ظاهر سالمي كه در نزديكي درختان آلوده قرار دارند نيزاغلب بيمارند. اين درختان را نيز از بين ببريد و محدوده آلوده را با استفاده از سموم تدخيني ضدعفوني كنيد. درختان ، كنده ها و ريشه هاي خارج شده را بايد سوزاند و يا در جايي نگه داشت كه آب هاي جاري شده از بارندگي، از آنجا به زمين هاي زراعي جاري نمي شوند.
براي خشك نگه داشتن خاك در طول تابستان از گياهان پوششي مثل سودان گراس يا آفتابگردان استفاده كنيد.هرچه خاك خشك تر باشد، سم ( متيل برومايد ) بيشتر درون آن نفوذ خواهد كرد. بعد از خشك شدن زمين آن را شخم عميق بزنيد. اگر خاك خيلي نرم و پودري است، بعد از اولين بارندگي شخم زدن و تدخين را انجام دهيد. شخم زمين هاي رسي باعث بوجود آمدن كلوخ هاي ي در سطح آن مي شود. افزايش دوز سم باعث افزايش نفوذ آن در خاك مي شود ولي اين مساله در خاك هاي مرطوب چندان صحيح نيست، به ويژه در خاك هاي ي كه رس زيادي دارند. متيل برومايد را تا عمق ۷۵ـ ۴۵ سانتيمتري به وسيله چيزل در خاک تزريق کنيد و خاک را با پوشش ضدگاز بپوشانيد. پوشش روي زمين را حداقل تا دو هفته برنداريد و خاک را تا يك ماه قبل از كشت هوا دهيد. زمان تدخين خاك مي تواند از اواخر تابستان تا اويل پاييز باشد.
ـ نكته :
به ندرت مي توان قارچ را ريشه كن كرد، مگر در نواحي محدود. اگر خاك خيس است و تا اعماقي كه ريشه ها رشد مي كنند، داراي لايه هاي رسي است، تدخين كردن زياد موفق نيست. بهترين ريشه كني در خاك هاي ي كم عمق با عمق كمتر از ۱.۵ متر صورت مي گيرد.
۳ ) پوسيدگي هاي فيتوفترايي ريشه و طوقه زيتون : Phytophthora Root And Crown Rot
▪ عامل بيماري :
گونه هاي مختلفي از فيتوفترا به زيتون حمله مي كنند كه از نقاط مختلف گزارش شده اند. در استراليا Ph . cinnamomi در كاليفرنيا Ph . citricola و Ph .dreschleri به عنوان عوامل اصلي پوسيدگي ريشه و طوقه زيتون شناخته شده اند. در ايتاليا هم گونه Ph .palmivora به عنوان عامل مرگ درختان جوان شناسايي شده است.
▪ رده بندي عامل بيماري :
Stramenopila , Oomycota , Oomycetes , Peronosporales , Pythiaceae
▪ شرح بيماري :در بيشتر نقاط اين بيماري ، بيماري خيلي مهمي محسوب نمي شود و همانند ساير بيماري هاي ناشي از فيتوفترا تحت شرايط خنك و خيسي خاك و بالا بودن رطوبت نسبي بوجود مي آيد. بنابراين در بخش هاي پست باغ و كلا در مناطقي كه زهكشي خوبي ندارند، رخ ميدهد. در بيشتر موارد فيتوفترا اول در سطح خاك يا نزديك به آن به گياه حمله مي كند و باعث آبسوختگي پوست مي شود كه بعدا به صورت نواحي سياه در مي آيد. اگر اين ناحيه دور تا دور تنه درخت را بگيرد باعث مرگ درخت مي گردد. در مراحل اول بيماري پوست ساقه محكم و دست نخورده است در حالي كه بعدا پوست لعابي شده و ممكن است داراي تراوشات صمغي و آبكي باشد.
فيتوفترا به ريشه ها هم حمله مي كند و باعث پوسيدگي و قهوه اي رنگ شدن ريشه هاي اصلي يا فرعي مي شود.
علائم هوايي به صورت كاهش شديد برگها، كم پشت شدن شاخ و برگ، خشكيدگي سرشاخه ها و عدم رشد انت هاي ي و بالاخره مرگ اندام هاي هوايي بالاي ناحيه آلوده مي باشد. درختان آلوده ممكن است به تدريج ضعيف شوند و طي چندين سال ازبين بروند و يا در همان فصل زراعي كه علائم هوايي ظاهر مي شوند، بميرند.
فيتوفترا در بافت هاي آلوده به صورت ميسليوم، اووسپور يا كلاميدوسپور زمستان گذراني ميكند. گونه هاي فيتوفترا مي توانند تا چند سال در خاك زنده بمانند و بيماري هاي ناشي از آنها در شرايط مرطوب تشديد مي شود.
▪ كنترل:
ـ رعايت بهداشت زراعي : ضدعفوني وسايل مورد استفاده ( عامل بيماري حتي به وسيله كفش ها هم مي تواند در باغ پخش شود )
آگاهي از سابقه كشت زمين و بيماري هاي آن چون فيتوفترا داري دامنه ميزباني وسيعي است و عدم كشت در زمين هاي آلوده.
اصلي ترين راه كنترل فيتوفترا مديريت صحيح آبياري باغ است. بايد از كشت در خاك هاي ي كه در معرض غرقاب شدن هستند خودداري كرد و نازل هاي سيستم آبياري را دور از تنه درختان نگه داشت. بهبود وضع زهكشي زمين اثرات مطلوبي خواهد داشت. ( كشت در خاك هاي سبك با زهكشي سريع )
هيچ نوع كنترل شيميايي براي فيتوفترا در زيتون انجام نمي شود ( البته در برخي موارد در نهالستان ها از متالاكسيل استفاده مي كنند ولي در باغ هاي زيتون خير ).
