-1- مقدمه
اﺧﻴﺮاً ،روش ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ ﺗﻮده ﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪه اﺳـﺖ .اﻳﻦ روش ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺗﻴﺘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﺎل ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪهاﺳﺘﻮار ﺷﺪه اﺳﺖ . اﻳﻦ ﺳﻴﺎل ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ n-heptaneو n-pentaneﺑﺎﺷﺪ . ﻧﻘﻄـﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﺟﺘﻤﺎع ذرات آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ رخ ﻣﻲ دﻫﺪ ، ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻳﻊ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﻳﻚ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ، آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﮔﺮدد . ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻠﻴﺪي در اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ اﻳﻨﺴـﺖ ﻛـﻪ اﺛـﺮ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻫﻴﺮوﻛﺮﺑﻦ ﻧﺮﻣﺎل ﭘﺎراﻓﻴﻦ در ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺣﺮﻛﺖ ﭼﺮﺧﺸـﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . اﻳﻦ روش ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎد ﺷـﺪه ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﻋﻤـﻼً ﻧﻘﻄـﻪ ﺷـﺮوع رﺳـﻮب ﮔـﺬاري آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ را در ﺣﻼﻟﻬﺎي آروﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ .
در اﻳﻦبخش ، روش ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه از ﻟﺤﺎظ ﺗﺌﻮرﻳﻜﻲ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد .
ﻛﺎرﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻛﻠﻮﺋﻴﺪي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻛﺴﺮي از ﻧﻔﺖ ﺧـﺎم راﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ . Kawanakaﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻛﺎر ﻛﺮده اﺳﺖ ، ﻓـﺮض ﻛـﺮد ﻛـﻪ آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎيﻣﻮﺟﻮد در ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ذرات ﻣﻌﻠﻖ و ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ . آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎي ﭘﺨﺶ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺑﻠﻮري ﺑﺎ رزﻳﻨﻬﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺷﺎرژ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . اﻳﻦ آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ داراي ﻗﻄـﺮيدر ﺣﺪود 30 ﺗﺎ 40 درﺟﻪ آﻧﮕﺴﺘﺮوم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﺗﺠﻤﻊ اﻳﻦ اجزا ﺑـﺎ اﺿـﺎﻓﻪ ﺷـﺪن ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺣـﻼل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺿﻌﻴﻒ ﺷﺪن ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي رزﻳﻦ ﺳﻄﺢ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ،ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﻮد . اﻳﻦ ﺣﻼل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ n-heptaneﺑﺎﺷﺪ . وﻗﺘﻲ دو ذره آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ازﻗﺴﻤﺖ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﺸﺪه از رزﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ، ﺗﺠﻤﻊ رخ ﻣﻲ دﻫﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺎ اﻧﺘﻈﺎر دارﻳﻢﻛﻪ در ﻳﻚ ﺣﻼل ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ وﻳﮋه ، ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﺠﻤﻊ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺷﺪﻳﺪي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ . زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ اﻳـﻦ اﺗﻔﺎق رخ ﻣﻲ دﻫﺪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ . ﻣﻘـﺪار ﺣـﻼل ﻣـﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ، ﺑﻪ ﻧﻮع ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺷﺪه ﻣﻮﺟـﻮد ، و ﻣﺨﺼﻮﺻـﺎً ﺣﺠـﻢ رزﻳـﻦ
ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد . ﻗﺒﻼً ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ، ﻣﻘﺎدﻳﺮﺗﺠﻤﻊ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺟﺰاي ﺧﺎرج ﺷﺪه از
ﻣﺤﻠﻮل ، ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ . ﺑﻌﻼوه ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ از ﻧﻔﺘﻬـﺎي ﺧـﺎم
ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪﻧﺪ ، در واﻗﻊ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت high polydispersityو nonsphericityﻧﺸـﺎن داده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﺷﻜﻞ واﻗﻌﻲ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ .
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت روي ﺧﻮاص ﻛﻠﻮﺋﻴﺪي و ﻣﺎﻫﻴﺖﺧﻮد اﺷﺘﺮاﻛﻲ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ در ﺣﻼﻟﻬـﺎي ﻗﻄﺒـﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ، i.e.tolueneاﻇﻬﺎر ﻣﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪﺳﻴﺴﺘﻢ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ – ﺗﻮﻟﻮﺋﻦ ، ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ اﺳﺖ . وﻗﺘـﻲ
ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ در ﻣﻌﺮض ﻣﻘﺪار اﺿﺎﻓﻲ ﻳﻚ ﺣﻼل آروﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ e.g.tolueneﻫﺴـﺘﻨﺪ ،
اﻣﻜﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺎﻳﺴﻞ وﺟﻮد دارد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ روش اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن
ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﻣﺎﻳﺴﻞ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ( asphaltene micellization)ﻛﺎرﺑﺮد داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ .
اﻳﻦ روش ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻛﺜﺮ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺧﺎﻟﺺ و ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎ در ﻓﺸﺎر و دﻣﺎي ﻣﺸﺨﺺ ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻛﻤﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ و ﮔﺮادﻳﺎن ﺳﺮﻋﺖ ﺑـﻪ ﺧـﻮﺑﻲ
ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺟﺮﻳـﺎن آرام ﺑﺎﺷـﺪ ( ﺳـﻴﺎﻻت ﻧﻴـﻮﺗﻨﻲ ) . ﻫﺮﭼﻨـﺪ ﺑـﺮاي دﻳﮕـﺮ
ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎ و ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻮﻧﻬﺎ ، اﻧﺤﺮاف از رﻓﺘﺎر ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻋﻠﺘﻬـﺎي اﺻـﻠﻲ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ
ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ، در ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻮارد ، ﺗـﺄﺛﻴﺮات ذرات ﺑـﺮ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ ، ﻋـﺪم وﺟـﻮد ﺗﻘـﺎرن ﺑـﻴﻦ ذرات و
ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﺳﻴﺎل – ذره و ذره – ذره ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ذره ،
ﺷﻜﻞ ، ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ، و ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﺳﻄﺢ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲ ﺷﻮد .
اﻧﺪازه ذرات ﺗـﺎ ﺣـﺪ زﻳـﺎدي ﻣﺎﻫﻴـﺖ و اﻫﻤﻴـﺖ ﻧﺴـﺒﻲ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي ﻧﻔـﻮذي و رﻓﺘـﺎر راﺋﻮﻟـﻮژي و
ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻏﻠﻈﺖ ، ﻣﻴﺰان ﺗـﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ
ذرات را ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . اﺛﺮات ﺳﻴﺎﻻت ﻏﻴﺮ ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ﺣﺘﻲ در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮاي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴـﻴﻮﻧﻬﺎي
ﺳﺨﺖ و ذرات ﻏﻴﺮ ﻛﺮوي ﻣﻬﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ . وﻗﺘﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ ذرات ﺧﻴﻠـﻲ زﻳـﺎد ﺑﺎﺷـﺪ ، ﺑـﺮاي
ﻣﻮاردي ﻛﻪ ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﻛﺮوي ﻫﺴﺘﻨﺪ ، رﻓﺘﺎر ﻏﻴﺮ ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ .
ﻋﻤﻮﻣﺎً ، ﺗﺄﺛﻴﺮات ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺳﻴﺎل ﻣﻴﺰﺑﺎن ، ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ
ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻣﺴﺌﻠﻪ ارﺗﺒﺎط وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎي ﻛﻠﻮﺋﻴﺪي ﺑﺎﺧـﻮاص ذرات ﭘﺨـﺶ ﺷـﺪه ،
ﻣﻮﺿﻮع ﻓﺮﺿﻬﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﺗﺌﻮري و ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ .
Einsteinﻛﻪ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﻛﺮده ﻛـﻪ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ذرات ﻣﻌﻠـﻖ،روي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻞ ذرات ﻣﺮﺑـﻮط ﻣـﻲ ﺷـﻮد و ﺑـﻪاﻧﺪازه ذرات ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻧﺪارد . ﻫﺮﭼﻨﺪ ، اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴـﻴﻮﻧﻬﺎي ﺷـﺪﻳﺪاً رﻗﻴـﻖ ﺷـﺪه ، داراي ذرات ﺳﺨﺖ ، ﻛﺮوي ، ﻫﻢ اﻧﺪازه و ﺑﺪون اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ ذرات ، اﻋﺘﺒﺎر دارد .
Shermanو Rutgersﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ در ﻏﻠﻈﺘﻬـﺎي ﻣﻨﺎﺳـﺐ،ﺑـﻲ ﻧﻈﻤـﻲ ﻫـﺎي ﻧﺴـﺒﺘﺎ ًﺑﺰرﮔﻲ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﻲ از اﻃﺮاف ﺟﺮﻳﺎن ذرات وﺟﻮد دارد و اﻳﻦ ﺑﻲ ﻧﻈﻤﻲ ﻫﺎ ﺑﺮاي ذرات ﻏﻴﺮ ﻛـﺮوي وﻳﺎ ذراﺗﻲ ﻛﻪ از ﺷﻜﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﺎرج ﺷﺪه اﻧﺪ ، ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . اﮔﺮﭼﻪ ، اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻫـﺎ ﺑـﺮاي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﻣﻼﻳﻢﻏﻠﻴﻆ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﺎرﺑﺮد دارد .
ﺑﺮاي ﻣﻮاردي ﻛﻪ ذرات ﺑﺎ اﻧﺪازه و ﺷﻜﻠﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻫـﻢ ﺟﻤـﻊ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ، Gillespieدرﻣﻮرد اﺛﺮ ﺗﺠﻤﻊ و اﻧﺪازه ذرات ﺑﺮ روي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎي ﻧﻴـﻮﺗﻨﻲ ، ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎﺗﻲ ﻛـﺮد . او در ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﺶ ، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ اﻳﻦ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎ اﻓﺰاﻳﺶﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ .
5 – 2 – ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ روش ﺟﺪﻳﺪ ﺷﺮح داده ﺷﺪه
ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Mayaﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳﺖ و داراي داﻧﺴﻴﺘﻪ0/9164 g/cm[SUP]2[/SUP]ودر دماي 25[SUP]o[/SUP]C وﻇﺮﻓﻴﺖ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ آن %12/38 wt مي ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Isthmusﺳـﺒﻚ ﺑـﻮده ، در دﻣـﺎي25[SUP]o[/SUP]C
داراي داﻧﺴـﻴﺘﻪ g / cm[SUP]2[/SUP]0.8357 ﻫﺴﺖ و ﻇﺮﻓﻴﺖ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ آن % wt 1.9 ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ، Mayaﺳـﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴـﺮد . اﻳـﻦ ﺳـﻪ ﻋﺎﻣـﻞ n-pentaneو n-heptaneو n-nonaneمي باشد. در صورتي كه براي نفت خام Isthmus فقط از n- heptaneاﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد . ﻓﺮض ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻔﺖ ﺧـﺎم mayaو Isthmus دو ﺣﻼل ﻏﻴﺮ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ tolueneو THF-Sﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺳﺘﻔﺎده شود.
5 – 3 – ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺌﻮرﻳﻜﻲ ﺑﺮاي روش ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه
ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ روش ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎد ﺷـﺪه ﺑـﺮاي ﻣﺸـﺨﺺ ﻛـﺮدن ﻧﻘﻄـﻪﺷـﺮوع ﺗﺠﻤـﻊ
آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﺰان ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺳﺒﻚ و ﺳـﻨﮕﻴﻦ ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ آﻣﻴـﺰ اﺳـﺖ . اﻳـﻦ روش
ﺟﺪﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روﺷﻬﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻗﺒﻞ ، ﺑﺮﺗﺮي دارد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﺮاي اﻧﺠـﺎم دادن
ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺌﻮرﻳﻜﻲ ، ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺿﻴﺢﻧﻘﺶ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ در ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻧﻤـﻮدن ﻧﻘﻄـﻪ ﺷـﺮوع ﺗﺠﻤـﻊ
آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ در ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺗـﻮان ﺟﻬـﺖ ﺗﺠﺰﻳـﻪ و ﺗﺤﻠﻴـﻞ
ﺗﺄﺛﻴﺮ ذرات ﻣﻌﻠﻖ روي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎ ، اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد . اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ در زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ :
( μ[SUB]r[/SUB] = μ [SUB]s[/SUB] / μ[SUB]o[/SUB] ( 1a
) μ [SUB]sp[/SUB] = ( μ [SUB]s[/SUB] − μ [SUB]o[/SUB] ) / μ [SUB]o[/SUB] ( 1b
) μ [SUB]red[/SUB] = ( μ [SUB]s[/SUB] − μ [SUB]o[/SUB] ) /( μ [SUB]o[/SUB] c ) ( 1c
در اين روابط، μ[SUB]r[/SUB] وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ و μ[SUB]s[/SUB]ﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮنو μ[SUB]o[/SUB] ﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ذرات معلق، μ [SUB]sp[/SUB] وﻳﺴــﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼــﻮص ، μ [SUB]red[/SUB]وﻳﺴــﻜﻮزﻳﺘﻪﻛــﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘــﻪ و cﻏﻠﻈــﺖ ذرات در
ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .
درﺗﻌﻤﻴﻢ اﻳﻦ روش ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، tolueneو THF-Sﺑﻪ
ﻋﻨﻮان ﺣﻼﻟﻬﺎي ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ . زﻳﺮا آﻧﻬﺎ اﺛﺮﺑﻲ ﻧﻈﻤﻲ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎي آﻧﻬﺎ
ﺑﻪ ﻓﺮم ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم ، ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎﻛﺎﻣﻼً در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻼﻟﻬﺎ ﻗﺎﺑـﻞ ﺣـﻞ
ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ .
5 – 4 – ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ زﻣﻴﻨﻪ( Background Viscosity)
ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ و وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ ، ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ راﺑﻄـﻪ ﻫـﺎي اراﺋـﻪ ﺷـﺪه درﻧﻮﺷﺘﻪ -ﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰي ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﻛﺮدن اﻳﻦ ﺧـﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ . وﻗﺘﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭘﻴﭽﻴﺪه اي از ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط داده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ،ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد . ﺑـﺎ وﺟـﻮد اﻳـﻦ ﺗﻌـﺪادي از راﺑﻄﻪ -ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ ، ﺑﺮاي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪﻣﺨﻠـﻮط ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم –حلال ﻗﻄﺒﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد .
ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ، Lobeﺑﺪﺳـﺖ ﻣـﻲآﻳﻨﺪ . راﺑﻄﻪ اي ﺑﺮاش ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط ﭼﻨﺪ ﺟﺰﺋـﻲ ، ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞ زﻳـﺮ
داده ﺷﺪه اﺳﺖ :
(2) v[SUB]m[/SUB] = ∑ φ[SUB]i[/SUB] v[SUB]i[/SUB] Exp(∑(a [SUB]j[/SUB]φ [SUB]j[/SUB] / RT )); j ≠ i در اين رابطه a [SUB]j[/SUB] ﻧﺸﺎن وﻳﮋه ﭘﺎراﻣﺘﺮ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑﺮاي jاﻣﻴﻦ ﺟﺰء ، در ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ، φ[SUB]i[/SUB] و φ [SUB]j[/SUB] ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ Iاﻣﻴﻦ و jاﻣﻴﻦ ﺟﺰء در ﻣﺨﻠﻮط ﻫﺴﺘﻨﺪ ، v[SUB]i[/SUB]وv[SUB]m[/SUB]ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ
ﻫﺎي ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺨﻠﻮط و Iاﻣﻴﻦ ﺟﺰء ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . وﻗﺘﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻣﺨﻠـﻮط ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم ﺑـﺪون داده
ﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ داده ﺷﺪه ، ﻓﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط دو ﺟﺰﺋـﻲﺷـﺎﻣﻞ ﻳـﻚ ﺣـﻼل و
ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﭘﺲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ داده ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﻣﻲ ﺷﻮد :
( 3)v[SUB]m[/SUB] = φ [SUB]A[/SUB] v [SUB]A[/SUB] exp(φ [SUB]B[/SUB] v [SUB]B[/SUB] exp(φ [SUB]A[/SUB] a [SUB]A[/SUB] )
در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ Aﺟﺰء داراي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﭘﺎﻳﻴﻨﺘﺮ و ﻣﺘﻐﻴﺮ Bﺟﺰء داراي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑـﺎﻻﺗﺮ
مي باشد و a j بصورت a j = a j / RTﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد. Lobeﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛـﺮد ﻛـﻪ اﮔـﺮ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺼﻮرت ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ ،ﭘﺎراﻣﺘﺮa[SUB]B[/SUB] و a[SUB]A[/SUB] ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻻت زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﻨـﺪ:
(4) a [SUB]A[/SUB] = −1.7 Ln(v [SUB]B[/SUB] / v [SUB]A[/SUB] )
a [SUB]B[/SUB] = 0.27 Ln(v [SUB]B[/SUB] / v [SUB]A[/SUB] ) + [1.3Ln(v [SUB]B[/SUB] / v [SUB]A[/SUB] )][SUP]ö[/SUP] (5)
ﺿﺮاﻳﺐ در دو ﻣﻌﺎدﻟﻪ ( 4 ) و( 5 ) ﺑﺎ ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﻛـﺮدن داده ﻫـﺎي وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳـﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ
ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﻣﺨﻠﻮﻃﻬﺎي دو ﺟﺰﺋﻲ ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ، ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ .
در ﻣﻮرد ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم ، ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي a[SUB]B[/SUB] و a[SUB]A[/SUB] ﺑﺎ ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﻛﺮدن داده ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ، از ﻣﻌﺎدﻟﻪ
( 3 ) ، ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚﺟـﺰء ﺧـﺎﻟﺺ ، اﻣﻜـﺎن ﺗﺨﻤـﻴﻦ
زدن وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﻠﻮط دو ﺟﺰﺋﻲ ﻧﻔﺖ – ﺣﻼل وﺟﻮد دارد . در اﺑﺘﺪا ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ اﺳـﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ
ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ ، ﺳﺒﺐ ﺧﻄﺎ ﺷﻮد . زﻳﺮا اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺼﻮرت ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻫـﺮ ﭼﻨـﺪ
ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ در ﻣﻮرد وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ داده ﻣـﻲ ﺷـﻮد .
ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ رﻗﻴﻖ ﺷﺪﮔﻲ ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷـﺪه ﺑـﺮاي
ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Mayaو ﺣﻼل THF-Sﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ داده ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺗﻮاﻓﻖ دارد ( ﺑﻪ ﺟﺰ
ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ). اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ . زﻳﺮا در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻ ، در
ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮ ، آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮد ﺗﺠﻤﻊ ( (self-associateﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧـﺪ . ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ
ﺑﺮاي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻬﺘﺮ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم ﺳﻨﮕﻴﻦ ، ﺑﺎﻳﺪﺗـﺄﺛﻴﺮات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎي ﺧـﻮد
ﺗﺠﻤﻊ ، ﺑﺮ وﻳﺴﻜﻮزﺗﻪ ﻣﺨﻠﻮط را در ﻣﻌﺎدﻻت وارد ﻛﻨﻴﻢ . ﻫﺮﭼﻨﺪ ، از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ اراﺋـﻪ
ﺷﺪه ، ﻣﻲ ﺗﻮان ﻓﺮض ﻛﺮد ﻛﻪ روش ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ در ﻣﻌﺎدﻻت ﻓﻮق ﻣﻌﺘﺒﺮﺑﺎﺷﻨﺪ .
ﻇﺮﻓﻴﺖ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ در اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ، ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘـﺎﻳﻴﻦ اﺳـﺖ. wt 1.9 % ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗـﺄﺛﻴﺮ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺧﻮد ﺗﺠﻤﻊ در اﻳﻦ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Mayaﭼﻨﺪان ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ .
ﺳﺎزش ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻴﻦ داده ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ و وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳـﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚﭘـﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ ﺷـﺪه ،ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد . ﺗﺄﺛﻴﺮ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺧﻮد ﺗﺠﻤﻊ ﻛﻢ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪه اﺳـﺖ . زﻳـﺮا درﻧﺴﺒﺖ رﻗﻴﻖ ﺷﺪﮔﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ، ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺧﻮب اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻔﺖ ﺧﺎم (II)-ﺗﻮﻟﻮﺋﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ﺑﺎ داده ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑـﻲﺳﺎزش دارد. اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺧﻮد ﺗﺠﻤﻊ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴـﺰ ﺑﺴـﻴﺎر ﻛـﻢ است. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم Iو IIو ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم ﺳﺒﻚ ، ( (Isthmusﺑﻪ ﻫﻤـﺮاه tolueneو THF-Sﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎي ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ . وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻧﻔﺘﻬـﺎي ﺧـﺎم ﺳـﻨﮕﻴﻦ Mayaوﻗﺘـﻲ ﻏﻠﻈـﺖ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ ، ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﻤﻲ اﻧﺤﺮاف از رﻓﺘﺎر ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد . اﻳﻦ ﻣﻮﺿـﻮع اﻣﻜـﺎن
ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ، زﻳﺮا در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻ ، آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮد ﺗﺠﻤﻊﺗﻤﺎﻳﻞ دارد . ﻫﺮ ﭼﻨـﺪ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ
ﻛﻮﭼﻜﻲ اﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﻲ ﺗﻮان از آﻧﻬﺎ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻛﺮد .
ﻫﻢ اﻛﻨﻮن اﮔﺮ n-heptaneﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻼل ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ رﻓﺘﺎر ﻛﻨـﺪ ، از ﻣﺤﻠﻮﻟﻬـﺎي
ﻣﺮﻛﺐ از ﻧﻔﺖ ﺧﺎم – ، n-heptaneاﻧﺘﻈﺎر ﻣـﻲ رود ﻛـﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﻣـﻮارد ﻗﺒﻠـﻲ ، ﻧﻴـﻮﺗﻨﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ .
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ (3)را ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﺑـﺮاي ﺗﺨﻤـﻴﻦ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﻠـﻮط ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم n-heptane
اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد . از آﻧﺠـﺎ ﻛـﻪ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳـﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ THF-Sﺧﻴﻠـﻲ ﺑـﻪ n-heptaneشباهت دارد اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲ رود ﻛﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎيa[SUB]B[/SUB] و a[SUB]A[/SUB] در ﻣﻌﺎدﻟﻪ( 3 ) ﺑﺮاي اﻳﻦ دو ﺣـﻼل ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻧﺰدﻳﻜﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑـﺮاي ﻣﺨﻠـﻮط ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم n-heptaneﺑـﺎ اﺳﺘﻔﺎده از a[SUB]B[/SUB] و a[SUB]A[/SUB] ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻔﺖ ﺧﺎم THF-Sﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ ، ﭘﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ ميشود .
5 – 5 – ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺣﻼل ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه روي اﻧﺪازه و ﺷﻜﻞ ذرات آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ
در ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤـﻊ آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، ﺑﺪرﺳـﺘﻲﺑـﺎ رﺳـﻢ ﻛـﺮدن
وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﺣﻼل در ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳـﺪ . ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﻗـﺒﻼً
ذﻛﺮ ﺷﺪ ، رﺳﻢ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ، ﺗﺄﺛﻴﺮ وﻳﮋه ذرات ﻣﻌﻠـﻖ ﺷـﺪه ، ﺑـﺮ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴـﻴﻮن را
ﺻﺮﻳﺤﺎً ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ.ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ داﻧﺴﺘﻦ ﻏﻠﻈﺖ ذراﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼـﻮص ميشود
ﻣﻬﻢ اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻌﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ . ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛـﻪﻏﻠﻈـﺖ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦﻣﺆﺛﺮ در ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ دﻗﻴﻘﺎً اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﻮد . ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻟﻴـﻞ وﺟـﻮد دارد كه در ذﻳﻞ ﻣﻲ آﻳﺪ :
ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴـﺪه اﺳـﺖ ؛ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴـﻢ ﺗﺠﻤـﻊ آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ در ﻃﺒﻴﻌـﺖ ﺑﺴـﻴﺎر
ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﺷﻜﻨﻨﺪه اﺳﺖ؛ﺗﺮاﻛﻢ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ درﺟﻪ زﻳﺎدي از Poly dispersityرا ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ ؛
ﻗﻄﺮ اﻳﻦ ﺗﺮاﻛﻤﻬﺎ و درﺟﻪ Poly dispersityﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﭘﺎﺷﻴﺪﮔﻲﻫﺮ دو ﺗﻮاﺑﻌﻲ از ﻏﻠﻈـﺖ ﺣـﻼل ﺗـﻪ
ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ؛ و ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ رزﻳﻦ – آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺧﻮب ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ. (رزﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮاد اﺳﺘﺤﻜﺎم دﻫﻨﺪه ﺑﻪ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ ، در ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم ﻓﺮض ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ). ﺑـﺎ وﺟـﻮد
اﻳﻦ ، از راه ﺑﺮآورد ﻛﺴـﺮ ﺣﺠﻤـﻲ ﻣـﺆﺛﺮ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ در ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴـﻴﻮن اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨـﻴﻢ . ﺑـﺮاي
وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﻳﻚ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ، ، Gillespieراﺑﻄﻪ زﻳﺮ را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد :
(6 ) μ [SUB]r[/SUB] = (1 + φ[SUB]eff[/SUB] / 2) /(1 − φ[SUB]eff[/SUB])
در اين رابطه μ[SUB]r[/SUB] وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و φ[SUB]eff[/SUB]، ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣـﺆﺛﺮ ذرات در ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن اﺳﺖ . راﺑﻄﻪ 6 ، ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺠﻤـﻊ و اﻧـﺪازه ذرات در وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ
ﻳﻚ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن را در ﺧﻮد ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺮده اﺳﺖ . در رﻳﺸﻪ راﺑﻄﻪ 6 ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ دﻳﻨﺎﻣﻴـﻚ ﺑـﻪ ﻛـﺎر
رﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ داده ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺮاي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻜﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا
ﺷﻮد . راﺑﻄﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ :
(7) ]( φ[SUB]eff[/SUB]v[SUB]r[/SUB] = ( p[SUB]o[/SUB] / p [SUB]s[/SUB] )[(1 + φ[SUB]eff[/SUB][SUP]2[/SUP] ) /(1 −
در اين رابطه ، p[SUB]o[/SUB] ﭼﮕﺎﻟﻲ وﻳﮋه ﻣﺘﻮﺳﻂ ذرات ﻣﻌﻠﻖ و vr وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻮده ، p[SUB]s[/SUB] ﭼﮕﺎﻟﻲ وﻳﮋه ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ذرات ﻣﻌﻠﻖﺑﺎ اﻳﻦ ﻓـﺮض ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻣـﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ( (n-heptaneﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺣﻼل ﺧﻮب ﺑﺮاي آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ رﻓﺘـﺎر ﻣـﻲ
ﻛﻨﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﻓـﺮض ﻛـﺮد ﻛـﻪ داﻧﺴـﻴﺘﻪ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ذرات ﻣﻌﻠـﻖ ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺷـﺒﻴﻪ داﻧﺴـﻴﺘﻪ
ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن اﺳﺖ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ راﺑﻄﻪ 6 را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻧﻴﺰﻧﻮﺷﺖ :
(8) [SUP]2 [/SUP]v[SUB]r[/SUB] = (1 + φ[SUB]eff[/SUB] / 2) /(1 − φ[SUB]eff[/SUB])
ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ( 8) ، ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ راﺑﻄﻪ اي را ﺑﺮاي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ وﻳﮋه ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﻢ :
(9) v[SUB]sp[/SUB] = (2.5φ[SUB]eff [/SUB]− φ[SUB]eff [/SUB][SUP]2[/SUP]) /(1 − φ[SUB]eff[/SUB])[SUP]2[/SUP]
راﺑﻄﻪ ( 9 ) ﺑﺎ راﺑﻄﻪ Einsteinﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه و راﺑﻄﻪ اي ﺑﺮاي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ وﻳﮋه ﺑﻪ ﺷـﻜﻞ زﻳـﺮ
ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ :
v[SUB]sp[/SUB] = 2.5φ (10)
راﺑﻄﻪ ( 9 ) ﻣﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮاي ﺑـﺮآورد ﻛﺴـﺮ ﺣﺠﻤـﻲ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦﻣﻌﻠـﻖ ﺑـﺮاي داده ﻫـﺎي
وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد .
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻓﺮﻣﻮل phenomenologicalﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ Kriegerﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳـﺮ اراﺋـﻪ
ﺷﺪه اﺳﺖ را ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد .
v[SUB]r[/SUB] = (1 + φ [SUB]s[/SUB] / φ[SUB]m[/SUB] ) [SUP]−2.5φm[/SUP](11)
ﻛﻪ ﻛﺴﺮﻫﺎي ﺣﺠﻤﻲ از داده ﻫﺎي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪﺗﺠﺮﺑﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد . در اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪφكسر
ﺣﺠﻤﻲذره وφ[SUB]m[/SUB]ﻛﺴﺮ ﺟﻮر ﺷﺪه ﻣﺎﻛﺴﻴﻤﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ، ﻣﻌﺎدل 0.63اﺳﺖ .
ﻣﻌﺎدﻻت (9 )و (11 )ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ وﻳـﮋه ﺑـﺮآورد ﺷـﺪه ﻗﺒﻠـﻲ ﺑـﺮايﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ ذراﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم heptane -n
ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ، اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ .
اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻗﺒﻞ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ ، ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶﻏﻠﻈﺖ ﺣﻼل ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ، اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ . اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺷﺎره ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﭘـﺎﻳﻴﻦﺣﻼل ، ﺗﺠﻤﻊ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻧﺮخ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮي ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . ﺑﻌﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷـﺮوع ، ﻣﻜﺎﻧﻴﺴـﻢ ﺗﺠﻤـﻊﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﻳﻊ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎ ﻧﻘﻄﻪ اي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﻧﻘﻄـﻪ ،ﻣﻲ ﻳﺎﺑـﺪ . اﻳـﻦ رﻓﺘـﺎر ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻪ ﻏﻠﻈﺖﺣﻼل ، ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﻳﺶﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ، آﻏﺎز ﺟﺪاﺳـﺎزي ﻓـﺎز ﺟﺎﻣـﺪ را ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ . ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻏﻠﻈﺖ n-heptaneاﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ، ﻣﻘﺪار آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺗﺠﻤﻊ ﻳﺎﻓﺘﻪ ، ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﺤﻠـﻮل ، ﺑـﻪﻫﻤﺎن ﻣﻴﺰان اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ در ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣـﺆﺛﺮ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦوﺟﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﻛﺎﻫﺶ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد . ﻣﻘﺪار رﺳﻮب آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺑﻌﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻨﻲ ،ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ . در اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻳﻊ رﺳﻮب ﮔﺬاري ، ﺣﺠﻢ ﺣﻼل ﺗﻐﻴﻴﺮ زﻳﺎدي ﻧﺪارد
(تقريبا ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ) اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ، ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺎﻛﺴﻴﻤﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲ
ﻛﻨﺪ . در ﻣﻮرد ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ، ﻛﺎﻫﺶ در ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪﺻﻮرت ﮔﻔﺘـﻪ ﺷـﺪه در ﻓـﻮق
ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﺮد ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ در ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي رﻗﻴﻖ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻ ، ﻗﻄﺮ ﺧﻮﺷﻪ ﻫﺎي آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ
ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه ، زﻳﺎد و درμm 300ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﻗﻄﺮ ذرات ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺤـﺪوده حدود براوني
ﻫﺴﺘﻨﺪ ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮﻋﻜﺲ اﺛﺮات ﻫﻴـﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣﻬـﻢ ﻫﺴـﺘﻨﺪ . ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻫـﺎي تجربي ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮده است كه اين ﺧﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺳﺨﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﺑﺎﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷـﻲ ( آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻳﺎ ﺟﺮﻳﺎن ) ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻣﺪت اﻧﺪازه ﮔﻴـﺮيوﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ اﻳﻦ ﺧﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ، ﺧﻮﺷﻪ ﻫﺎ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ، ﺗﺠﺰﻳـﻪ شوند.زيرا تنش هاي ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ در ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ .
ﺷﻜﻞ ( 8 ) ﻧﻤﻮدار وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﺴـﺮ ﺣﺠﻤـﻲ ﻣـﺆﺛﺮ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ را ﺑـﺮاي ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم Mayaو ، Isthmusﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ . از اﻳﻦ ﺷﻜﻞ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺧـﺎﻟﺺ
ذرات ﻣﻌﻠﻖ ، اﻓﺰاﻳﺶ در وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . اﻳﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﺎ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻫـﺎي ﮔﺰارش ﺷﺪه در ﻧﻮﺷﺘﺎرﻫﺎ ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ راﺑﻄﻪ (1 ) ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ
راﺑﻄﻪ ( 9 ) ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ را ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲﻣﻲ ﻛﻨـﺪ . اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع اﻣﻜـﺎن
ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ، زﻳﺮا اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ راﺑﻄﻪ ( 9 ) ﺑﺮاي ﺗﻮزﻳﻊ اﻧﺪازه و ﺗﺠﻤـﻊ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺟـﻮاب
ﻧﻤﻲ دﻫﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ راﺑﻄﻪ ( 1 ) ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ ذرات را ﻛﻤﺘﺮ از ﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ
ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﻟﻴﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ .
ﻣﻮﺿﻮع دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در راﺋﻮﻟﻮژي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ، ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﺣﺠﻢ ﻫﻴﺮودﻳﻨﺎﻣﻴـﻚ
ذرات ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻃﺮﺣﻬﺎي Einsteinﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . اﻳﻦﻃﺮﺣﻬﺎ ﺑﺎ اﻧـﺪازه
ﮔﻴﺮي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي رﻗﻴﻖ ﺷﺪه ، ﺑﺪﺳﺖﻣﻲ آﻳـﺪ(e<0.02 g/cm[SUP]3[/SUP])
ﺑﻄﻮري ﻛﻪ ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺪون ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ . ﺑﺮاي رﺳـﻴﺪن ﺑـﻪ اﻳـﻦ
هدف φ = qc ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد. در اﻳﻦ راﺑﻄـﻪ Φﻛﺴـﺮ ﺣﺠﻤـﻲ ذرات ﻣﻌﻠـﻖ ، cﻏﻠﻈـﺖ ذرات در
ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ g/cm[SUP]3[/SUP]، و qﺣﺠﻢ ﻣﺨﺼﻮص ذرات دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲﺳﻴﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ . ﻃﺒـﻖ ﻳـﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ، ﺑﺮاي ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ذره ، از راﺑﻄﻪ ( 01 ) ، ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ :
v[SUB]sp[/SUB] = 2.5qc (12)
ﻧﻤﻮدار وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻏﻠﻈﺖ ) ﺣﺠﻢ ﺟﺮم ) ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳـﻚ
ﺧﻂ راﺳﺖ ﮔﺬرﻧﺪه از ﻣﺒﺪأ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﻴﺐ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﺠـﻢ
ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ، ﺣﺠﻢ ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻳﻚ ذره واﺣﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑـﺮاي ذرات ﺗﺜﺒﻴـﺖ ﺷـﺪه
اﺳﺘﺮﻳﻜﺎل ، ( (stericallyﻣﺎﻧﻨﺪ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، اﻳﻦ ﺣﺠﻢ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﺎ ﺣﺠـﻢ ﻫﻴـﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ
ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﺿﺮاﻳﺐ ﻧﻔﻮذ ، ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .
ﺑﺮاي اﻣﺘﺤﺎن اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ، در ﺷﻜﻞ ( 9) ﻧﻤﻮدار وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻏﻠﻈﺖ ذرات
آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ(g/cm[SUP]3[/SUP])در ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Isthmusداده ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻧﻔﺖﺧﺎم Isthmusﺑـﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺪوده ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺮاي ﺣﻼل در ﻣﺨﻠﻮط ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻴﻦ
0 ﺗﺎ 100% volﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ زﻣﻴﻨﻪ ( (backgroundﺑـﺮاي اﻳـﻦ ﻣـﻮرد ﺑـﺎ
ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ دﻗﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ . ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ ذرات ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ در ﺳـﻤﺖ
ﭼﭗ ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﮔﺮدد . ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻓﻌﻼً ﻓﻘﻂ در اﻳﻦ ﻗﺴـﻤﺖﻣﻨﺤﻨـﻲ ، ﻗﺴـﻤﺖ اﻋﻈـﻢ
آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه از ﻣﺤﻠﻮل را دارﻳﻢ . از اﻳﻦ ﺷﻜﻞ درﻳﺎﻓﺖﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﻂ راﺳـﺖ ﻛﺸـﻴﺪه
ﺷــﺪه داراي ﺷــﻴﺒﻲ معادل (57.34cm[SUP]3[/SUP]/g)در ﺑﺮاﺑــﺮ ﺣﺠــﻢ ﻣﺨﺼــﻮص ذرات دﻳﻨــﺎﻣﻴﻜﻲ سيال q=22.92cm[SUP]3[/SUP]/gﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺠﻢ qﻛﻪ درﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ ، ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺗﻌﺮﻳﻒ φ = qcﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ذرات آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻛـﺮد . در ﻏﻠﻈﺘﻬـﺎي ﭘـﺎﻳﻴﻦ آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، ﺳﺎزش ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي ﺑﻴﻦ ﺣﺠﻤﻬﺎي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﺑـﺎ راﺑﻄـﻪ(10)و ﺣﺠﻤﻬـﺎي ﺑﺪﺳـﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺠﻢ ذرات دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﻴﺎل ، ، qﻣﺸﺎﻫﺪهﻣﻲ ﺷﻮد . اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺛﺎﺑـﺖ ﻣـﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺎ درﺳﺖ اﺳﺖ .
ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻴﺰان آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻲ ﻛﻪ از ﻣﺤﻠﻮل ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ را ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻏﻠﻈـﺖ heptane -n ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Isthmusﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد . اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ذرات ﻛﻪ از دور ﺣـﻞﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘـﻪاﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷـﺪه ﺑـﺎ راﺑﻄـﻪ (01) ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ داده ﻫـﺎي ﺗﺠﺮﺑـﻲ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ مخصوص قرارداد ( 5.2 / φ = v[SUB]sp[/SUB]) . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از داده ﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪﺑﺎ ﻣﻴﺰان آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﻨـﻮز ﺗـﻪ ﻧﺸـﻴﻦ ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ ، ﻣﻄﺎﺑﻘـﺖ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ . ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻴـﺰان آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎي ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﺑﺎ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ داده ﻣﻲ ﺷﻮد :
w = c − v[SUB]sp[/SUB] / 2.5q (13)
ﻛﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ Wﻣﻴﺰان ﻛﻠﻲ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎي ﺣﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ .
ﻗﺒﻼً ﺑﺎ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ، ﻣﻘﺪار آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه روي ﻧﺮﻣﺎل ﭘﺎراﻓﻴﻨﻬﺎي اﺿـﺎﻓﻪ
ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ، ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺎﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻴﻔﻲ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ .
ﻋﺪم وﺟﻮد داده ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ در ﻣﻮرد آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎي ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه از ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻔﺖ ﺧﺎم n-heptane
، Isthmusﺗﺸﺨﻴﺺ اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ اﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ از ﻟﺤﺎظ ﻛﻤﻲ ﻧﻴﺰ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ ، را ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ
ﻛﺮده اﺳﺖ . ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ، ﻫﺪف اﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ، زﻳﺮا ﻣﺎ ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ ﻛـﻪ ﻧﻘﻄـﻪ ﺷـﺮوع
ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد داراي ﺧﻄﺎي زﻳﺎدي اﺳﺖ .
5-6– ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ
ﻣﺎ از ﺗﺌﻮري وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑﺮاي اﻋﺘﺒﺎر ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ روش ﺟﺪﻳﺪي ﻛـﻪ اﺧﻴـﺮاً از ﻟﺤـﺎظ ﺗﺌـﻮرﻳﻜﻲ
ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ ، اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻳﻢ . ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدن
از اﻳﻦ ﺗﺌﻮري ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ زﻣﻴﻨﻪ ( (backgroundرا ﺗﺨﻤﻴﻦ زدﻳﻢ . ﺑﺎ ﻓـﺮض اﻳﻨﻜـﻪ ﺣـﻼل ﺗـﻪ
ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺣﻼل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ رﻓﺘﺎر ﻛﻨـﺪ . اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑﺎﻋـﺚ ﺗﺤﻠﻴـﻞ
وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ و ﻣﺨﺼﻮص ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه از ﻧﺮﻣﺎل ﭘﺎراﻓﻴﻦ ، ﻧﻔﺖ ﺧـﺎم و آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ
ﻣﻲ ﺷﻮد . رﻓﺘﺎر اﻳﻦ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻫﺎ از ﻧﻈﺮ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ، ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ را ﺗﻮﺿـﻴﺢ ﻣـﻲ
دﻫﺪ . ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ ذرات آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪه ، ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از راﺑﻄـﻪ ﻫـﺎي داده ﺷـﺪه ﺑـﺮاي
وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﻛﻪ در ﻧﻮﺷﺘﺎرﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ، ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ .
راﺑﻄﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺛﺮات ﺗﻮزﻳﻊ و اﻧﺪازه ذرات ﺟـﻮاب مي دهند براي
ﺗﺠﻤﻊ ذرات ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ . از اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﺷـﺪه اﺳـﺖﻛـﻪ ﺣﻀـﻮرذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ در وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ( ﻳﺎ ﻣﺨﺼﻮص ) ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻣﻲ ﺷﻮد . اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶوﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ در ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ و ﺑﻌـﺪ از آن ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪ اﺳـﺖ . ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ از اﻳـﻦﻣﻮﺿﻮع ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺘﻲﻗﺒﻞ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ ، اﺛﺮ ﺣﻼل ﺗـﻪ ﻧﺸـﻴﻦ ﻛﻨﻨـﺪه درﻣﺨﻠﻮط ﻣﻬﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه از ﺣـﻼل ، از داده هاي ويسكوزيته ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد .
ﻳﻚ ﻣﺰﻳﺖ اﻳﻦ روش ﺟﺪﻳﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰي ﺑﺮاي ﻫﺮ د و ﻧﻔﺖﺧﺎم ﺳﺒﻚ و ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ، ﺑﺮ ﺧﻼف روﺷﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻳﺎ ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺳﺒﻚ و ﻳـﺎﻧﻔـﺖﺧﺎم ﺳﻨﮕﻴﻦﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﻧﻔﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﻣﺰﻳﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮ اﻳـﻦ روش ، ﻛـﻢﺧﺮج ﺑﻮدن آن اﺳﺖ . اﻳﻦ روش ﻣﻌﺎﻳﺒﻲﻧﻴﺰ دارد . ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻧﻴﺰ ، ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد .
وﻗﺘﻲ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ در ﻣﻌﺮض ﻣﻘﺪار اﺿﺎﻓﻲ ﻳﻚ ﺣـﻼل آروﻣـﺎﺗﻴﻜﻲﻗـﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴﺮﻧـﺪ ،
اﻣﻜﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺎﻳﺴﻼر ( (micelleﺷﺪت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﻲ رود ﻛﻪ اﻳﻦ روش ﺟﺪﻳـﺪ
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻣﺎﻳﺴﻼر ( (micelleﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد .
اﺧﻴﺮاً ،روش ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ ﺗﻮده ﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪه اﺳـﺖ .اﻳﻦ روش ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺗﻴﺘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﺎل ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪهاﺳﺘﻮار ﺷﺪه اﺳﺖ . اﻳﻦ ﺳﻴﺎل ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ n-heptaneو n-pentaneﺑﺎﺷﺪ . ﻧﻘﻄـﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﺟﺘﻤﺎع ذرات آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ رخ ﻣﻲ دﻫﺪ ، ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻳﻊ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﻳﻚ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ، آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﮔﺮدد . ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻠﻴﺪي در اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ اﻳﻨﺴـﺖ ﻛـﻪ اﺛـﺮ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻫﻴﺮوﻛﺮﺑﻦ ﻧﺮﻣﺎل ﭘﺎراﻓﻴﻦ در ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺣﺮﻛﺖ ﭼﺮﺧﺸـﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . اﻳﻦ روش ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎد ﺷـﺪه ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﻋﻤـﻼً ﻧﻘﻄـﻪ ﺷـﺮوع رﺳـﻮب ﮔـﺬاري آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ را در ﺣﻼﻟﻬﺎي آروﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ .
در اﻳﻦبخش ، روش ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه از ﻟﺤﺎظ ﺗﺌﻮرﻳﻜﻲ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد .
ﻛﺎرﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻛﻠﻮﺋﻴﺪي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻛﺴﺮي از ﻧﻔﺖ ﺧـﺎم راﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ . Kawanakaﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻛﺎر ﻛﺮده اﺳﺖ ، ﻓـﺮض ﻛـﺮد ﻛـﻪ آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎيﻣﻮﺟﻮد در ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ذرات ﻣﻌﻠﻖ و ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ . آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎي ﭘﺨﺶ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺑﻠﻮري ﺑﺎ رزﻳﻨﻬﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺷﺎرژ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . اﻳﻦ آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ داراي ﻗﻄـﺮيدر ﺣﺪود 30 ﺗﺎ 40 درﺟﻪ آﻧﮕﺴﺘﺮوم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﺗﺠﻤﻊ اﻳﻦ اجزا ﺑـﺎ اﺿـﺎﻓﻪ ﺷـﺪن ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺣـﻼل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺿﻌﻴﻒ ﺷﺪن ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي رزﻳﻦ ﺳﻄﺢ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ،ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﻮد . اﻳﻦ ﺣﻼل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ n-heptaneﺑﺎﺷﺪ . وﻗﺘﻲ دو ذره آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ازﻗﺴﻤﺖ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﺸﺪه از رزﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ، ﺗﺠﻤﻊ رخ ﻣﻲ دﻫﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺎ اﻧﺘﻈﺎر دارﻳﻢﻛﻪ در ﻳﻚ ﺣﻼل ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ وﻳﮋه ، ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﺠﻤﻊ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺷﺪﻳﺪي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ . زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ اﻳـﻦ اﺗﻔﺎق رخ ﻣﻲ دﻫﺪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ . ﻣﻘـﺪار ﺣـﻼل ﻣـﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ، ﺑﻪ ﻧﻮع ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺷﺪه ﻣﻮﺟـﻮد ، و ﻣﺨﺼﻮﺻـﺎً ﺣﺠـﻢ رزﻳـﻦ
ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد . ﻗﺒﻼً ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ، ﻣﻘﺎدﻳﺮﺗﺠﻤﻊ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺟﺰاي ﺧﺎرج ﺷﺪه از
ﻣﺤﻠﻮل ، ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ . ﺑﻌﻼوه ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ از ﻧﻔﺘﻬـﺎي ﺧـﺎم
ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪﻧﺪ ، در واﻗﻊ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت high polydispersityو nonsphericityﻧﺸـﺎن داده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﺷﻜﻞ واﻗﻌﻲ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ .
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت روي ﺧﻮاص ﻛﻠﻮﺋﻴﺪي و ﻣﺎﻫﻴﺖﺧﻮد اﺷﺘﺮاﻛﻲ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ در ﺣﻼﻟﻬـﺎي ﻗﻄﺒـﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ، i.e.tolueneاﻇﻬﺎر ﻣﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪﺳﻴﺴﺘﻢ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ – ﺗﻮﻟﻮﺋﻦ ، ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ اﺳﺖ . وﻗﺘـﻲ
ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ در ﻣﻌﺮض ﻣﻘﺪار اﺿﺎﻓﻲ ﻳﻚ ﺣﻼل آروﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ e.g.tolueneﻫﺴـﺘﻨﺪ ،
اﻣﻜﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺎﻳﺴﻞ وﺟﻮد دارد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ روش اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن
ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﻣﺎﻳﺴﻞ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ( asphaltene micellization)ﻛﺎرﺑﺮد داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ .
اﻳﻦ روش ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻛﺜﺮ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺧﺎﻟﺺ و ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎ در ﻓﺸﺎر و دﻣﺎي ﻣﺸﺨﺺ ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻛﻤﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ و ﮔﺮادﻳﺎن ﺳﺮﻋﺖ ﺑـﻪ ﺧـﻮﺑﻲ
ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺟﺮﻳـﺎن آرام ﺑﺎﺷـﺪ ( ﺳـﻴﺎﻻت ﻧﻴـﻮﺗﻨﻲ ) . ﻫﺮﭼﻨـﺪ ﺑـﺮاي دﻳﮕـﺮ
ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎ و ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻮﻧﻬﺎ ، اﻧﺤﺮاف از رﻓﺘﺎر ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻋﻠﺘﻬـﺎي اﺻـﻠﻲ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ
ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ، در ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻮارد ، ﺗـﺄﺛﻴﺮات ذرات ﺑـﺮ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ ، ﻋـﺪم وﺟـﻮد ﺗﻘـﺎرن ﺑـﻴﻦ ذرات و
ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﺳﻴﺎل – ذره و ذره – ذره ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ذره ،
ﺷﻜﻞ ، ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ، و ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﺳﻄﺢ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲ ﺷﻮد .
اﻧﺪازه ذرات ﺗـﺎ ﺣـﺪ زﻳـﺎدي ﻣﺎﻫﻴـﺖ و اﻫﻤﻴـﺖ ﻧﺴـﺒﻲ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي ﻧﻔـﻮذي و رﻓﺘـﺎر راﺋﻮﻟـﻮژي و
ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻏﻠﻈﺖ ، ﻣﻴﺰان ﺗـﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ
ذرات را ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . اﺛﺮات ﺳﻴﺎﻻت ﻏﻴﺮ ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ﺣﺘﻲ در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮاي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴـﻴﻮﻧﻬﺎي
ﺳﺨﺖ و ذرات ﻏﻴﺮ ﻛﺮوي ﻣﻬﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ . وﻗﺘﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ ذرات ﺧﻴﻠـﻲ زﻳـﺎد ﺑﺎﺷـﺪ ، ﺑـﺮاي
ﻣﻮاردي ﻛﻪ ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﻛﺮوي ﻫﺴﺘﻨﺪ ، رﻓﺘﺎر ﻏﻴﺮ ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ .
ﻋﻤﻮﻣﺎً ، ﺗﺄﺛﻴﺮات ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺳﻴﺎل ﻣﻴﺰﺑﺎن ، ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ
ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻣﺴﺌﻠﻪ ارﺗﺒﺎط وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎي ﻛﻠﻮﺋﻴﺪي ﺑﺎﺧـﻮاص ذرات ﭘﺨـﺶ ﺷـﺪه ،
ﻣﻮﺿﻮع ﻓﺮﺿﻬﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﺗﺌﻮري و ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ .
Einsteinﻛﻪ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﻛﺮده ﻛـﻪ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ذرات ﻣﻌﻠـﻖ،روي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻞ ذرات ﻣﺮﺑـﻮط ﻣـﻲ ﺷـﻮد و ﺑـﻪاﻧﺪازه ذرات ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻧﺪارد . ﻫﺮﭼﻨﺪ ، اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴـﻴﻮﻧﻬﺎي ﺷـﺪﻳﺪاً رﻗﻴـﻖ ﺷـﺪه ، داراي ذرات ﺳﺨﺖ ، ﻛﺮوي ، ﻫﻢ اﻧﺪازه و ﺑﺪون اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ ذرات ، اﻋﺘﺒﺎر دارد .
Shermanو Rutgersﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ در ﻏﻠﻈﺘﻬـﺎي ﻣﻨﺎﺳـﺐ،ﺑـﻲ ﻧﻈﻤـﻲ ﻫـﺎي ﻧﺴـﺒﺘﺎ ًﺑﺰرﮔﻲ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﻲ از اﻃﺮاف ﺟﺮﻳﺎن ذرات وﺟﻮد دارد و اﻳﻦ ﺑﻲ ﻧﻈﻤﻲ ﻫﺎ ﺑﺮاي ذرات ﻏﻴﺮ ﻛـﺮوي وﻳﺎ ذراﺗﻲ ﻛﻪ از ﺷﻜﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﺎرج ﺷﺪه اﻧﺪ ، ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . اﮔﺮﭼﻪ ، اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻫـﺎ ﺑـﺮاي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﻣﻼﻳﻢﻏﻠﻴﻆ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﺎرﺑﺮد دارد .
ﺑﺮاي ﻣﻮاردي ﻛﻪ ذرات ﺑﺎ اﻧﺪازه و ﺷﻜﻠﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻫـﻢ ﺟﻤـﻊ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ، Gillespieدرﻣﻮرد اﺛﺮ ﺗﺠﻤﻊ و اﻧﺪازه ذرات ﺑﺮ روي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎي ﻧﻴـﻮﺗﻨﻲ ، ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎﺗﻲ ﻛـﺮد . او در ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﺶ ، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ اﻳﻦ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎ اﻓﺰاﻳﺶﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ .
5 – 2 – ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ روش ﺟﺪﻳﺪ ﺷﺮح داده ﺷﺪه
ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Mayaﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳﺖ و داراي داﻧﺴﻴﺘﻪ0/9164 g/cm[SUP]2[/SUP]ودر دماي 25[SUP]o[/SUP]C وﻇﺮﻓﻴﺖ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ آن %12/38 wt مي ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Isthmusﺳـﺒﻚ ﺑـﻮده ، در دﻣـﺎي25[SUP]o[/SUP]C
داراي داﻧﺴـﻴﺘﻪ g / cm[SUP]2[/SUP]0.8357 ﻫﺴﺖ و ﻇﺮﻓﻴﺖ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ آن % wt 1.9 ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ، Mayaﺳـﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴـﺮد . اﻳـﻦ ﺳـﻪ ﻋﺎﻣـﻞ n-pentaneو n-heptaneو n-nonaneمي باشد. در صورتي كه براي نفت خام Isthmus فقط از n- heptaneاﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد . ﻓﺮض ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻔﺖ ﺧـﺎم mayaو Isthmus دو ﺣﻼل ﻏﻴﺮ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ tolueneو THF-Sﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺳﺘﻔﺎده شود.
5 – 3 – ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺌﻮرﻳﻜﻲ ﺑﺮاي روش ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه
ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ روش ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎد ﺷـﺪه ﺑـﺮاي ﻣﺸـﺨﺺ ﻛـﺮدن ﻧﻘﻄـﻪﺷـﺮوع ﺗﺠﻤـﻊ
آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﺰان ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺳﺒﻚ و ﺳـﻨﮕﻴﻦ ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ آﻣﻴـﺰ اﺳـﺖ . اﻳـﻦ روش
ﺟﺪﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روﺷﻬﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻗﺒﻞ ، ﺑﺮﺗﺮي دارد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﺮاي اﻧﺠـﺎم دادن
ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺌﻮرﻳﻜﻲ ، ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺿﻴﺢﻧﻘﺶ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ در ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻧﻤـﻮدن ﻧﻘﻄـﻪ ﺷـﺮوع ﺗﺠﻤـﻊ
آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ در ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺗـﻮان ﺟﻬـﺖ ﺗﺠﺰﻳـﻪ و ﺗﺤﻠﻴـﻞ
ﺗﺄﺛﻴﺮ ذرات ﻣﻌﻠﻖ روي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮﻧﻬﺎ ، اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد . اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ در زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ :
( μ[SUB]r[/SUB] = μ [SUB]s[/SUB] / μ[SUB]o[/SUB] ( 1a
) μ [SUB]sp[/SUB] = ( μ [SUB]s[/SUB] − μ [SUB]o[/SUB] ) / μ [SUB]o[/SUB] ( 1b
) μ [SUB]red[/SUB] = ( μ [SUB]s[/SUB] − μ [SUB]o[/SUB] ) /( μ [SUB]o[/SUB] c ) ( 1c
در اين روابط، μ[SUB]r[/SUB] وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ و μ[SUB]s[/SUB]ﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮنو μ[SUB]o[/SUB] ﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ذرات معلق، μ [SUB]sp[/SUB] وﻳﺴــﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼــﻮص ، μ [SUB]red[/SUB]وﻳﺴــﻜﻮزﻳﺘﻪﻛــﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘــﻪ و cﻏﻠﻈــﺖ ذرات در
ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .
درﺗﻌﻤﻴﻢ اﻳﻦ روش ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، tolueneو THF-Sﺑﻪ
ﻋﻨﻮان ﺣﻼﻟﻬﺎي ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ . زﻳﺮا آﻧﻬﺎ اﺛﺮﺑﻲ ﻧﻈﻤﻲ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎي آﻧﻬﺎ
ﺑﻪ ﻓﺮم ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم ، ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎﻛﺎﻣﻼً در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻼﻟﻬﺎ ﻗﺎﺑـﻞ ﺣـﻞ
ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ .
5 – 4 – ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ زﻣﻴﻨﻪ( Background Viscosity)
ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ و وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ ، ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ راﺑﻄـﻪ ﻫـﺎي اراﺋـﻪ ﺷـﺪه درﻧﻮﺷﺘﻪ -ﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰي ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﻛﺮدن اﻳﻦ ﺧـﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ . وﻗﺘﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭘﻴﭽﻴﺪه اي از ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط داده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ،ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد . ﺑـﺎ وﺟـﻮد اﻳـﻦ ﺗﻌـﺪادي از راﺑﻄﻪ -ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ ، ﺑﺮاي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪﻣﺨﻠـﻮط ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم –حلال ﻗﻄﺒﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد .
ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ، Lobeﺑﺪﺳـﺖ ﻣـﻲآﻳﻨﺪ . راﺑﻄﻪ اي ﺑﺮاش ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط ﭼﻨﺪ ﺟﺰﺋـﻲ ، ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞ زﻳـﺮ
داده ﺷﺪه اﺳﺖ :
(2) v[SUB]m[/SUB] = ∑ φ[SUB]i[/SUB] v[SUB]i[/SUB] Exp(∑(a [SUB]j[/SUB]φ [SUB]j[/SUB] / RT )); j ≠ i در اين رابطه a [SUB]j[/SUB] ﻧﺸﺎن وﻳﮋه ﭘﺎراﻣﺘﺮ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑﺮاي jاﻣﻴﻦ ﺟﺰء ، در ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ، φ[SUB]i[/SUB] و φ [SUB]j[/SUB] ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ Iاﻣﻴﻦ و jاﻣﻴﻦ ﺟﺰء در ﻣﺨﻠﻮط ﻫﺴﺘﻨﺪ ، v[SUB]i[/SUB]وv[SUB]m[/SUB]ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ
ﻫﺎي ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺨﻠﻮط و Iاﻣﻴﻦ ﺟﺰء ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . وﻗﺘﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻣﺨﻠـﻮط ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم ﺑـﺪون داده
ﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ داده ﺷﺪه ، ﻓﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط دو ﺟﺰﺋـﻲﺷـﺎﻣﻞ ﻳـﻚ ﺣـﻼل و
ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﭘﺲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ داده ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﻣﻲ ﺷﻮد :
( 3)v[SUB]m[/SUB] = φ [SUB]A[/SUB] v [SUB]A[/SUB] exp(φ [SUB]B[/SUB] v [SUB]B[/SUB] exp(φ [SUB]A[/SUB] a [SUB]A[/SUB] )
در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ Aﺟﺰء داراي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﭘﺎﻳﻴﻨﺘﺮ و ﻣﺘﻐﻴﺮ Bﺟﺰء داراي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑـﺎﻻﺗﺮ
مي باشد و a j بصورت a j = a j / RTﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد. Lobeﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛـﺮد ﻛـﻪ اﮔـﺮ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺼﻮرت ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ ،ﭘﺎراﻣﺘﺮa[SUB]B[/SUB] و a[SUB]A[/SUB] ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻻت زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﻨـﺪ:
(4) a [SUB]A[/SUB] = −1.7 Ln(v [SUB]B[/SUB] / v [SUB]A[/SUB] )
a [SUB]B[/SUB] = 0.27 Ln(v [SUB]B[/SUB] / v [SUB]A[/SUB] ) + [1.3Ln(v [SUB]B[/SUB] / v [SUB]A[/SUB] )][SUP]ö[/SUP] (5)
ﺿﺮاﻳﺐ در دو ﻣﻌﺎدﻟﻪ ( 4 ) و( 5 ) ﺑﺎ ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﻛـﺮدن داده ﻫـﺎي وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳـﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ
ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﻣﺨﻠﻮﻃﻬﺎي دو ﺟﺰﺋﻲ ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ، ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ .
در ﻣﻮرد ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم ، ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي a[SUB]B[/SUB] و a[SUB]A[/SUB] ﺑﺎ ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﻛﺮدن داده ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ، از ﻣﻌﺎدﻟﻪ
( 3 ) ، ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚﺟـﺰء ﺧـﺎﻟﺺ ، اﻣﻜـﺎن ﺗﺨﻤـﻴﻦ
زدن وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﻠﻮط دو ﺟﺰﺋﻲ ﻧﻔﺖ – ﺣﻼل وﺟﻮد دارد . در اﺑﺘﺪا ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ اﺳـﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ
ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ ، ﺳﺒﺐ ﺧﻄﺎ ﺷﻮد . زﻳﺮا اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺼﻮرت ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻫـﺮ ﭼﻨـﺪ
ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ در ﻣﻮرد وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ داده ﻣـﻲ ﺷـﻮد .
ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ رﻗﻴﻖ ﺷﺪﮔﻲ ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷـﺪه ﺑـﺮاي
ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Mayaو ﺣﻼل THF-Sﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ داده ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺗﻮاﻓﻖ دارد ( ﺑﻪ ﺟﺰ
ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ). اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ . زﻳﺮا در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻ ، در
ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮ ، آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮد ﺗﺠﻤﻊ ( (self-associateﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧـﺪ . ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ
ﺑﺮاي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻬﺘﺮ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم ﺳﻨﮕﻴﻦ ، ﺑﺎﻳﺪﺗـﺄﺛﻴﺮات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎي ﺧـﻮد
ﺗﺠﻤﻊ ، ﺑﺮ وﻳﺴﻜﻮزﺗﻪ ﻣﺨﻠﻮط را در ﻣﻌﺎدﻻت وارد ﻛﻨﻴﻢ . ﻫﺮﭼﻨﺪ ، از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ اراﺋـﻪ
ﺷﺪه ، ﻣﻲ ﺗﻮان ﻓﺮض ﻛﺮد ﻛﻪ روش ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ در ﻣﻌﺎدﻻت ﻓﻮق ﻣﻌﺘﺒﺮﺑﺎﺷﻨﺪ .
ﻇﺮﻓﻴﺖ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ در اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ، ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘـﺎﻳﻴﻦ اﺳـﺖ. wt 1.9 % ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗـﺄﺛﻴﺮ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺧﻮد ﺗﺠﻤﻊ در اﻳﻦ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Mayaﭼﻨﺪان ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ .
ﺳﺎزش ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻴﻦ داده ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ و وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻫﺎي ﺳـﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚﭘـﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ ﺷـﺪه ،ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد . ﺗﺄﺛﻴﺮ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺧﻮد ﺗﺠﻤﻊ ﻛﻢ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪه اﺳـﺖ . زﻳـﺮا درﻧﺴﺒﺖ رﻗﻴﻖ ﺷﺪﮔﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ، ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺧﻮب اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻔﺖ ﺧﺎم (II)-ﺗﻮﻟﻮﺋﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ﺑﺎ داده ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑـﻲﺳﺎزش دارد. اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺧﻮد ﺗﺠﻤﻊ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴـﺰ ﺑﺴـﻴﺎر ﻛـﻢ است. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم Iو IIو ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم ﺳﺒﻚ ، ( (Isthmusﺑﻪ ﻫﻤـﺮاه tolueneو THF-Sﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎي ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ . وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻧﻔﺘﻬـﺎي ﺧـﺎم ﺳـﻨﮕﻴﻦ Mayaوﻗﺘـﻲ ﻏﻠﻈـﺖ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ ، ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﻤﻲ اﻧﺤﺮاف از رﻓﺘﺎر ﻧﻴﻮﺗﻨﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد . اﻳﻦ ﻣﻮﺿـﻮع اﻣﻜـﺎن
ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ، زﻳﺮا در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻ ، آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮد ﺗﺠﻤﻊﺗﻤﺎﻳﻞ دارد . ﻫﺮ ﭼﻨـﺪ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ
ﻛﻮﭼﻜﻲ اﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﻲ ﺗﻮان از آﻧﻬﺎ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻛﺮد .
ﻫﻢ اﻛﻨﻮن اﮔﺮ n-heptaneﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻼل ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ رﻓﺘﺎر ﻛﻨـﺪ ، از ﻣﺤﻠﻮﻟﻬـﺎي
ﻣﺮﻛﺐ از ﻧﻔﺖ ﺧﺎم – ، n-heptaneاﻧﺘﻈﺎر ﻣـﻲ رود ﻛـﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﻣـﻮارد ﻗﺒﻠـﻲ ، ﻧﻴـﻮﺗﻨﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ .
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ (3)را ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﺑـﺮاي ﺗﺨﻤـﻴﻦ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﻠـﻮط ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم n-heptane
اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد . از آﻧﺠـﺎ ﻛـﻪ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳـﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ THF-Sﺧﻴﻠـﻲ ﺑـﻪ n-heptaneشباهت دارد اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲ رود ﻛﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎيa[SUB]B[/SUB] و a[SUB]A[/SUB] در ﻣﻌﺎدﻟﻪ( 3 ) ﺑﺮاي اﻳﻦ دو ﺣـﻼل ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻧﺰدﻳﻜﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑـﺮاي ﻣﺨﻠـﻮط ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم n-heptaneﺑـﺎ اﺳﺘﻔﺎده از a[SUB]B[/SUB] و a[SUB]A[/SUB] ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻔﺖ ﺧﺎم THF-Sﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ ، ﭘﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ ميشود .
5 – 5 – ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺣﻼل ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه روي اﻧﺪازه و ﺷﻜﻞ ذرات آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ
در ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤـﻊ آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، ﺑﺪرﺳـﺘﻲﺑـﺎ رﺳـﻢ ﻛـﺮدن
وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﺣﻼل در ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳـﺪ . ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﻗـﺒﻼً
ذﻛﺮ ﺷﺪ ، رﺳﻢ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ، ﺗﺄﺛﻴﺮ وﻳﮋه ذرات ﻣﻌﻠـﻖ ﺷـﺪه ، ﺑـﺮ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴـﻴﻮن را
ﺻﺮﻳﺤﺎً ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ.ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ داﻧﺴﺘﻦ ﻏﻠﻈﺖ ذراﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼـﻮص ميشود
ﻣﻬﻢ اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻌﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ . ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛـﻪﻏﻠﻈـﺖ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦﻣﺆﺛﺮ در ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ دﻗﻴﻘﺎً اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﻮد . ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻟﻴـﻞ وﺟـﻮد دارد كه در ذﻳﻞ ﻣﻲ آﻳﺪ :
ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴـﺪه اﺳـﺖ ؛ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴـﻢ ﺗﺠﻤـﻊ آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ در ﻃﺒﻴﻌـﺖ ﺑﺴـﻴﺎر
ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﺷﻜﻨﻨﺪه اﺳﺖ؛ﺗﺮاﻛﻢ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ درﺟﻪ زﻳﺎدي از Poly dispersityرا ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ ؛
ﻗﻄﺮ اﻳﻦ ﺗﺮاﻛﻤﻬﺎ و درﺟﻪ Poly dispersityﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﭘﺎﺷﻴﺪﮔﻲﻫﺮ دو ﺗﻮاﺑﻌﻲ از ﻏﻠﻈـﺖ ﺣـﻼل ﺗـﻪ
ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ؛ و ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ رزﻳﻦ – آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺧﻮب ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ. (رزﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮاد اﺳﺘﺤﻜﺎم دﻫﻨﺪه ﺑﻪ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ ، در ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم ﻓﺮض ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ). ﺑـﺎ وﺟـﻮد
اﻳﻦ ، از راه ﺑﺮآورد ﻛﺴـﺮ ﺣﺠﻤـﻲ ﻣـﺆﺛﺮ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ در ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴـﻴﻮن اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨـﻴﻢ . ﺑـﺮاي
وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﻳﻚ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ، ، Gillespieراﺑﻄﻪ زﻳﺮ را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد :
(6 ) μ [SUB]r[/SUB] = (1 + φ[SUB]eff[/SUB] / 2) /(1 − φ[SUB]eff[/SUB])
در اين رابطه μ[SUB]r[/SUB] وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و φ[SUB]eff[/SUB]، ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣـﺆﺛﺮ ذرات در ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن اﺳﺖ . راﺑﻄﻪ 6 ، ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺠﻤـﻊ و اﻧـﺪازه ذرات در وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ
ﻳﻚ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن را در ﺧﻮد ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺮده اﺳﺖ . در رﻳﺸﻪ راﺑﻄﻪ 6 ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ دﻳﻨﺎﻣﻴـﻚ ﺑـﻪ ﻛـﺎر
رﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ داده ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺮاي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻜﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا
ﺷﻮد . راﺑﻄﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ :
(7) ]( φ[SUB]eff[/SUB]v[SUB]r[/SUB] = ( p[SUB]o[/SUB] / p [SUB]s[/SUB] )[(1 + φ[SUB]eff[/SUB][SUP]2[/SUP] ) /(1 −
در اين رابطه ، p[SUB]o[/SUB] ﭼﮕﺎﻟﻲ وﻳﮋه ﻣﺘﻮﺳﻂ ذرات ﻣﻌﻠﻖ و vr وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻚ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻮده ، p[SUB]s[/SUB] ﭼﮕﺎﻟﻲ وﻳﮋه ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ذرات ﻣﻌﻠﻖﺑﺎ اﻳﻦ ﻓـﺮض ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻣـﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ( (n-heptaneﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺣﻼل ﺧﻮب ﺑﺮاي آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎ رﻓﺘـﺎر ﻣـﻲ
ﻛﻨﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﻓـﺮض ﻛـﺮد ﻛـﻪ داﻧﺴـﻴﺘﻪ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ذرات ﻣﻌﻠـﻖ ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺷـﺒﻴﻪ داﻧﺴـﻴﺘﻪ
ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن اﺳﺖ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ راﺑﻄﻪ 6 را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻧﻴﺰﻧﻮﺷﺖ :
(8) [SUP]2 [/SUP]v[SUB]r[/SUB] = (1 + φ[SUB]eff[/SUB] / 2) /(1 − φ[SUB]eff[/SUB])
ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ( 8) ، ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ راﺑﻄﻪ اي را ﺑﺮاي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ وﻳﮋه ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﻢ :
(9) v[SUB]sp[/SUB] = (2.5φ[SUB]eff [/SUB]− φ[SUB]eff [/SUB][SUP]2[/SUP]) /(1 − φ[SUB]eff[/SUB])[SUP]2[/SUP]
راﺑﻄﻪ ( 9 ) ﺑﺎ راﺑﻄﻪ Einsteinﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه و راﺑﻄﻪ اي ﺑﺮاي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ وﻳﮋه ﺑﻪ ﺷـﻜﻞ زﻳـﺮ
ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ :
v[SUB]sp[/SUB] = 2.5φ (10)
راﺑﻄﻪ ( 9 ) ﻣﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮاي ﺑـﺮآورد ﻛﺴـﺮ ﺣﺠﻤـﻲ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦﻣﻌﻠـﻖ ﺑـﺮاي داده ﻫـﺎي
وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد .
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻓﺮﻣﻮل phenomenologicalﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ Kriegerﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳـﺮ اراﺋـﻪ
ﺷﺪه اﺳﺖ را ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد .
v[SUB]r[/SUB] = (1 + φ [SUB]s[/SUB] / φ[SUB]m[/SUB] ) [SUP]−2.5φm[/SUP](11)
ﻛﻪ ﻛﺴﺮﻫﺎي ﺣﺠﻤﻲ از داده ﻫﺎي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪﺗﺠﺮﺑﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد . در اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪφكسر
ﺣﺠﻤﻲذره وφ[SUB]m[/SUB]ﻛﺴﺮ ﺟﻮر ﺷﺪه ﻣﺎﻛﺴﻴﻤﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ، ﻣﻌﺎدل 0.63اﺳﺖ .
ﻣﻌﺎدﻻت (9 )و (11 )ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ وﻳـﮋه ﺑـﺮآورد ﺷـﺪه ﻗﺒﻠـﻲ ﺑـﺮايﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ ذراﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم heptane -n
ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ، اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ .
اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻗﺒﻞ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ ، ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶﻏﻠﻈﺖ ﺣﻼل ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ، اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ . اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺷﺎره ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﭘـﺎﻳﻴﻦﺣﻼل ، ﺗﺠﻤﻊ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻧﺮخ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮي ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . ﺑﻌﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷـﺮوع ، ﻣﻜﺎﻧﻴﺴـﻢ ﺗﺠﻤـﻊﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﻳﻊ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎ ﻧﻘﻄﻪ اي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﻧﻘﻄـﻪ ،ﻣﻲ ﻳﺎﺑـﺪ . اﻳـﻦ رﻓﺘـﺎر ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻪ ﻏﻠﻈﺖﺣﻼل ، ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﻳﺶﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ، آﻏﺎز ﺟﺪاﺳـﺎزي ﻓـﺎز ﺟﺎﻣـﺪ را ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ . ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻏﻠﻈﺖ n-heptaneاﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ، ﻣﻘﺪار آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺗﺠﻤﻊ ﻳﺎﻓﺘﻪ ، ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﺤﻠـﻮل ، ﺑـﻪﻫﻤﺎن ﻣﻴﺰان اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ در ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣـﺆﺛﺮ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦوﺟﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﻛﺎﻫﺶ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد . ﻣﻘﺪار رﺳﻮب آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺑﻌﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻨﻲ ،ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ . در اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻳﻊ رﺳﻮب ﮔﺬاري ، ﺣﺠﻢ ﺣﻼل ﺗﻐﻴﻴﺮ زﻳﺎدي ﻧﺪارد
(تقريبا ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ) اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ، ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺎﻛﺴﻴﻤﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲ
ﻛﻨﺪ . در ﻣﻮرد ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ، ﻛﺎﻫﺶ در ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪﺻﻮرت ﮔﻔﺘـﻪ ﺷـﺪه در ﻓـﻮق
ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﺮد ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ در ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي رﻗﻴﻖ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻ ، ﻗﻄﺮ ﺧﻮﺷﻪ ﻫﺎي آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ
ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه ، زﻳﺎد و درμm 300ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﻗﻄﺮ ذرات ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺤـﺪوده حدود براوني
ﻫﺴﺘﻨﺪ ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮﻋﻜﺲ اﺛﺮات ﻫﻴـﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣﻬـﻢ ﻫﺴـﺘﻨﺪ . ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻫـﺎي تجربي ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮده است كه اين ﺧﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺳﺨﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﺑﺎﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷـﻲ ( آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻳﺎ ﺟﺮﻳﺎن ) ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻣﺪت اﻧﺪازه ﮔﻴـﺮيوﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ اﻳﻦ ﺧﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ، ﺧﻮﺷﻪ ﻫﺎ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ، ﺗﺠﺰﻳـﻪ شوند.زيرا تنش هاي ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ در ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ .
ﺷﻜﻞ ( 8 ) ﻧﻤﻮدار وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﺴـﺮ ﺣﺠﻤـﻲ ﻣـﺆﺛﺮ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ را ﺑـﺮاي ﻧﻔﺘﻬﺎي ﺧﺎم Mayaو ، Isthmusﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ . از اﻳﻦ ﺷﻜﻞ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺧـﺎﻟﺺ
ذرات ﻣﻌﻠﻖ ، اﻓﺰاﻳﺶ در وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . اﻳﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﺎ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻫـﺎي ﮔﺰارش ﺷﺪه در ﻧﻮﺷﺘﺎرﻫﺎ ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ راﺑﻄﻪ (1 ) ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ
راﺑﻄﻪ ( 9 ) ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ را ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲﻣﻲ ﻛﻨـﺪ . اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع اﻣﻜـﺎن
ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ، زﻳﺮا اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ راﺑﻄﻪ ( 9 ) ﺑﺮاي ﺗﻮزﻳﻊ اﻧﺪازه و ﺗﺠﻤـﻊ ذرات آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺟـﻮاب
ﻧﻤﻲ دﻫﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ راﺑﻄﻪ ( 1 ) ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ ذرات را ﻛﻤﺘﺮ از ﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ
ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﻟﻴﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ .
ﻣﻮﺿﻮع دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در راﺋﻮﻟﻮژي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ، ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﺣﺠﻢ ﻫﻴﺮودﻳﻨﺎﻣﻴـﻚ
ذرات ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻃﺮﺣﻬﺎي Einsteinﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . اﻳﻦﻃﺮﺣﻬﺎ ﺑﺎ اﻧـﺪازه
ﮔﻴﺮي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي رﻗﻴﻖ ﺷﺪه ، ﺑﺪﺳﺖﻣﻲ آﻳـﺪ(e<0.02 g/cm[SUP]3[/SUP])
ﺑﻄﻮري ﻛﻪ ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺪون ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ . ﺑﺮاي رﺳـﻴﺪن ﺑـﻪ اﻳـﻦ
هدف φ = qc ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد. در اﻳﻦ راﺑﻄـﻪ Φﻛﺴـﺮ ﺣﺠﻤـﻲ ذرات ﻣﻌﻠـﻖ ، cﻏﻠﻈـﺖ ذرات در
ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ g/cm[SUP]3[/SUP]، و qﺣﺠﻢ ﻣﺨﺼﻮص ذرات دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲﺳﻴﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ . ﻃﺒـﻖ ﻳـﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ، ﺑﺮاي ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ذره ، از راﺑﻄﻪ ( 01 ) ، ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ :
v[SUB]sp[/SUB] = 2.5qc (12)
ﻧﻤﻮدار وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻏﻠﻈﺖ ) ﺣﺠﻢ ﺟﺮم ) ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳـﻚ
ﺧﻂ راﺳﺖ ﮔﺬرﻧﺪه از ﻣﺒﺪأ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﻴﺐ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﺠـﻢ
ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ، ﺣﺠﻢ ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻳﻚ ذره واﺣﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑـﺮاي ذرات ﺗﺜﺒﻴـﺖ ﺷـﺪه
اﺳﺘﺮﻳﻜﺎل ، ( (stericallyﻣﺎﻧﻨﺪ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، اﻳﻦ ﺣﺠﻢ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﺎ ﺣﺠـﻢ ﻫﻴـﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ
ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﺿﺮاﻳﺐ ﻧﻔﻮذ ، ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .
ﺑﺮاي اﻣﺘﺤﺎن اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ، در ﺷﻜﻞ ( 9) ﻧﻤﻮدار وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻏﻠﻈﺖ ذرات
آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ(g/cm[SUP]3[/SUP])در ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Isthmusداده ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻧﻔﺖﺧﺎم Isthmusﺑـﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺪوده ﻏﻠﻈﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺮاي ﺣﻼل در ﻣﺨﻠﻮط ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻴﻦ
0 ﺗﺎ 100% volﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ زﻣﻴﻨﻪ ( (backgroundﺑـﺮاي اﻳـﻦ ﻣـﻮرد ﺑـﺎ
ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ دﻗﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ . ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ ذرات ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ در ﺳـﻤﺖ
ﭼﭗ ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﮔﺮدد . ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻓﻌﻼً ﻓﻘﻂ در اﻳﻦ ﻗﺴـﻤﺖﻣﻨﺤﻨـﻲ ، ﻗﺴـﻤﺖ اﻋﻈـﻢ
آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه از ﻣﺤﻠﻮل را دارﻳﻢ . از اﻳﻦ ﺷﻜﻞ درﻳﺎﻓﺖﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﻂ راﺳـﺖ ﻛﺸـﻴﺪه
ﺷــﺪه داراي ﺷــﻴﺒﻲ معادل (57.34cm[SUP]3[/SUP]/g)در ﺑﺮاﺑــﺮ ﺣﺠــﻢ ﻣﺨﺼــﻮص ذرات دﻳﻨــﺎﻣﻴﻜﻲ سيال q=22.92cm[SUP]3[/SUP]/gﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺠﻢ qﻛﻪ درﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ ، ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺗﻌﺮﻳﻒ φ = qcﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ذرات آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻛـﺮد . در ﻏﻠﻈﺘﻬـﺎي ﭘـﺎﻳﻴﻦ آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ، ﺳﺎزش ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي ﺑﻴﻦ ﺣﺠﻤﻬﺎي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﺑـﺎ راﺑﻄـﻪ(10)و ﺣﺠﻤﻬـﺎي ﺑﺪﺳـﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺠﻢ ذرات دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﻴﺎل ، ، qﻣﺸﺎﻫﺪهﻣﻲ ﺷﻮد . اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺛﺎﺑـﺖ ﻣـﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺎ درﺳﺖ اﺳﺖ .
ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻴﺰان آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻲ ﻛﻪ از ﻣﺤﻠﻮل ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ را ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻏﻠﻈـﺖ heptane -n ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم Isthmusﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد . اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ذرات ﻛﻪ از دور ﺣـﻞﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘـﻪاﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷـﺪه ﺑـﺎ راﺑﻄـﻪ (01) ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ داده ﻫـﺎي ﺗﺠﺮﺑـﻲ وﻳﺴـﻜﻮزﻳﺘﻪ مخصوص قرارداد ( 5.2 / φ = v[SUB]sp[/SUB]) . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از داده ﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪﺑﺎ ﻣﻴﺰان آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﻨـﻮز ﺗـﻪ ﻧﺸـﻴﻦ ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ ، ﻣﻄﺎﺑﻘـﺖ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ . ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻴـﺰان آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎي ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﺑﺎ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ داده ﻣﻲ ﺷﻮد :
w = c − v[SUB]sp[/SUB] / 2.5q (13)
ﻛﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ Wﻣﻴﺰان ﻛﻠﻲ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎي ﺣﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ .
ﻗﺒﻼً ﺑﺎ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ، ﻣﻘﺪار آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه روي ﻧﺮﻣﺎل ﭘﺎراﻓﻴﻨﻬﺎي اﺿـﺎﻓﻪ
ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ، ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺎﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻴﻔﻲ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ .
ﻋﺪم وﺟﻮد داده ﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ در ﻣﻮرد آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻨﻬﺎي ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه از ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻔﺖ ﺧﺎم n-heptane
، Isthmusﺗﺸﺨﻴﺺ اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ اﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ از ﻟﺤﺎظ ﻛﻤﻲ ﻧﻴﺰ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ ، را ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ
ﻛﺮده اﺳﺖ . ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ، ﻫﺪف اﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ، زﻳﺮا ﻣﺎ ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ ﻛـﻪ ﻧﻘﻄـﻪ ﺷـﺮوع
ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد داراي ﺧﻄﺎي زﻳﺎدي اﺳﺖ .
5-6– ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ
ﻣﺎ از ﺗﺌﻮري وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑﺮاي اﻋﺘﺒﺎر ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ روش ﺟﺪﻳﺪي ﻛـﻪ اﺧﻴـﺮاً از ﻟﺤـﺎظ ﺗﺌـﻮرﻳﻜﻲ
ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ ، اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻳﻢ . ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدن
از اﻳﻦ ﺗﺌﻮري ، وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ زﻣﻴﻨﻪ ( (backgroundرا ﺗﺨﻤﻴﻦ زدﻳﻢ . ﺑﺎ ﻓـﺮض اﻳﻨﻜـﻪ ﺣـﻼل ﺗـﻪ
ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺣﻼل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ رﻓﺘﺎر ﻛﻨـﺪ . اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑﺎﻋـﺚ ﺗﺤﻠﻴـﻞ
وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ و ﻣﺨﺼﻮص ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه از ﻧﺮﻣﺎل ﭘﺎراﻓﻴﻦ ، ﻧﻔﺖ ﺧـﺎم و آﺳـﻔﺎﻟﺘﻴﻦ
ﻣﻲ ﺷﻮد . رﻓﺘﺎر اﻳﻦ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻫﺎ از ﻧﻈﺮ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ، ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ را ﺗﻮﺿـﻴﺢ ﻣـﻲ
دﻫﺪ . ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺆﺛﺮ ذرات آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪه ، ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از راﺑﻄـﻪ ﻫـﺎي داده ﺷـﺪه ﺑـﺮاي
وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﻛﻪ در ﻧﻮﺷﺘﺎرﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ، ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ .
راﺑﻄﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺛﺮات ﺗﻮزﻳﻊ و اﻧﺪازه ذرات ﺟـﻮاب مي دهند براي
ﺗﺠﻤﻊ ذرات ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ . از اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﺷـﺪه اﺳـﺖﻛـﻪ ﺣﻀـﻮرذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ در وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻧﺴﺒﻲ ( ﻳﺎ ﻣﺨﺼﻮص ) ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﻣﻲ ﺷﻮد . اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶوﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ در ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ و ﺑﻌـﺪ از آن ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪ اﺳـﺖ . ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ از اﻳـﻦﻣﻮﺿﻮع ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺘﻲﻗﺒﻞ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع ﺗﺠﻤﻊ ، اﺛﺮ ﺣﻼل ﺗـﻪ ﻧﺸـﻴﻦ ﻛﻨﻨـﺪه درﻣﺨﻠﻮط ﻣﻬﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪه از ﺣـﻼل ، از داده هاي ويسكوزيته ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد .
ﻳﻚ ﻣﺰﻳﺖ اﻳﻦ روش ﺟﺪﻳﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰي ﺑﺮاي ﻫﺮ د و ﻧﻔﺖﺧﺎم ﺳﺒﻚ و ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ، ﺑﺮ ﺧﻼف روﺷﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻳﺎ ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺳﺒﻚ و ﻳـﺎﻧﻔـﺖﺧﺎم ﺳﻨﮕﻴﻦﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﻧﻔﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﻣﺰﻳﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮ اﻳـﻦ روش ، ﻛـﻢﺧﺮج ﺑﻮدن آن اﺳﺖ . اﻳﻦ روش ﻣﻌﺎﻳﺒﻲﻧﻴﺰ دارد . ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻧﻴﺰ ، ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد .
وﻗﺘﻲ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ در ﻣﻌﺮض ﻣﻘﺪار اﺿﺎﻓﻲ ﻳﻚ ﺣـﻼل آروﻣـﺎﺗﻴﻜﻲﻗـﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴﺮﻧـﺪ ،
اﻣﻜﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺎﻳﺴﻼر ( (micelleﺷﺪت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﻲ رود ﻛﻪ اﻳﻦ روش ﺟﺪﻳـﺪ
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻣﺎﻳﺴﻼر ( (micelleﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد .
