برج پیزاى ایران بازسازى مى شود

[amirabas_ali]

برج پیزاى ایران بازسازى مى شود

با همكارى كارشناسان ایتالیایى، مقبره و برج شمس تبریزى در شهرستان خوى مرمت مى شود.مقبره شمس تبریزى كه داراى برجى به ارتفاع ۱۷ متر است از چند سال گذشته به طور محسوسى منحرف شده و بیم آن مى رود در صورت اقدام نكردن بموقع، بناى برج در آینده فرو ریزد.
مناره شمس تبریزى در شهرستان خوى در دوره صفویان و به احترام این شاعر و عارف نامى كشور ساخته شده است.
طبق اسناد موجود، این بنا به دستور شاه اسماعیل صفوى ساخته شده و مناره آن به وسیله شاخ قوچ هاى وحشى تزئین شده است. گفته مى شود استفاده از شاخ قوچ در مناره یاد شده براى نشان دادن قدرت و مهارت شاه اسماعیل در شكار قوچ در یك روز صورت گرفته است.
مدارك و تصاویر مینیاتورى باقیمانده از مقبره شمس تبریزى در شهرستان خوى نشان مى دهد این بنا در ابتدا از ۳ مناره دور قبر شمس تشكیل شده بود كه به دلایل طبیعى اكنون تنها یكى از آنها مانده است.
برج شمس ۳‎/۴۰ متر قطر داشته و مساحت آن نیز ۱۱ متر است.
گفتنى است برخلاف تصور عموم، آرامگاه شمس در فاصله ۱۰ مترى از مقبره ساخته شده قرار دارد. از سوى سازمان میراث فرهنگى، صنایع دستى و گردشگرى آذربایجان غربى، طرحى در حال بررسى است تا بارگاهى هم شأن شمس در خوى ساخته شود.
* سال مولانا و توجه به مقبره شمس
شاید یكى از بهترین دستاوردهاى سال جهانى مولانا و برگزارى همایش مولوى در ایران، توجه به مقبره پیر و فرسوده شمس تبریزى در شهرستان خوى بود. در حالى كه طى سالیان گذشته مسئولان محلى بارها از خطر تخریب مقبره و برج شمس تبریزى به دلیل رسیدگى نكردن و مقاوم سازى نشدن خبر مى دادند اما تا امسال تقریباً هیچگونه اقدام عملى در این مورد صورت نگرفته بود. على محبوبى، مسئول دبیرخانه اجرایى كنگره شمس تبریزى در شهرستان خوى مى گوید: به بركت سال مولانا و برپایى كنگره شمس در شهرستان خوى، این مقبره دوباره كانون توجهات شد.
وى با اشاره به مباحث مطرح شده پیرامون اجراى طرح هاى مختلف در اطراف مقبره شمس مى افزاید: قرار بود فضاى اطراف مقبره شمس تبریزى خریدارى شده و طرحى در شأن شمس و مولانا در این مكان ساخته شود.
محبوبى با بیان این كه در طول دهه گذشته تنها تعداد محدودى از املاك اطراف مقبره خریدارى شد مى افزاید: با این حال اما به دلیل تعدد دستگاه هاى اجرایى و مشخص نشدن متولى اجراى طرح، تمامى این طرح ها در حد حرف و سخن باقى ماند.
با همه این اوصاف اما برگزارى همایش شمس و مولانا در ایران كه در شهرهاى تهران، تبریز و خوى برپا شد فرصتى مغتنم براى اجراى طرح هاى ساماندهى مقبره شمس به شمار آمد.
هم از این رو نیز اجراى نوسازى و بهسازى مقبره و فضاى اطراف آن از سوى ۲ نهاد جداگانه تهیه و به مورد اجرا گذاشته شده است.
*كارشناسان برج پیزا در ایران
خسرو فرى، كارشناس مسئول حفاظت آثار آذربایجان غربى در این باره مى گوید: بر اساس بررسى هاى صورت گرفته، برج شمس تبریزى به میزان ۵ تا ۱۰ درجه منحرف شده است.
وى درباره زمان آغاز انحراف در برج شمس تبریزى مى افزاید: كارشناسان میراث فرهنگى از دهه گذشته متوجه آغاز انحراف در بناى برج شمس شده اند.
این كارشناس سازمان میراث فرهنگى، صنایع دستى و گردشگرى آذربایجان غربى با اشاره به دلایل انحراف برج یاد شده تصریح مى كند: از آنجایى كه سمت انحراف برج به سوى منازل مسكونى اطراف مقبره شمس تبریزى است، مهمترین دلیل این پدیده نفوذ رطوبت و فاضلاب هاى شهرى در اطراف این برج تاریخى است.
مهندس فرى درباره اقدامات صورت گرفته براى جلوگیرى از تخریب مقبره شمس تبریزى مى گوید: در حال حاضر مطالعات اولیه براى روشن شدن وضع كنونى برج آغاز شده كه مشخص شود آیا انحراف ادامه دارد یا متوقف شده است.
وى با بیان این كه این مطالعات ۲ سال طول خواهد كشید مى افزاید: سازمان میراث فرهنگى، صنایع دستى و گردشگرى براى جلوگیرى از ادامه انحراف برج و بازگرداندن آن به حالت اولیه به دنبال استفاده از فناورى هاى پیشرفته جهانى است.
خسرو فرى از آغاز مذاكره با كارشناسان خبره خارجى در این طرح خبر داده و مى گوید: از آنجا كه وضع بوجود آمده براى برج شمس تبریزى با وضع برج پیزا تشابه دارد، از كارشناسان و مهندسان ایتالیایى براى تثبیت وضع فعلى و یا برگرداندن برج به حالت اولیه استفاده خواهد شد.
* حرم تا حرم به افتخار شمس و مولانا
به دنبال اجراى طرح مقاوم سازى بناى شمس از سوى میراث فرهنگى، شهردارى خوى نیز با ارائه طرحى به نام «حرم تا حرم» طرح آزادسازى فضاى اطراف مقبره شمس تبریزى را آغاز كرده است.
حیدر موسى پور، ناظر طرح حرم تا حرم در شهردارى خوى با اشاره به ویژگى هاى این طرح مى گوید: طرح آزادسازى فضاى اطراف شمس تبریزى با ارائه طرحى به نام «از حرم تا حرم» به اجرا گذاشته مى شود.
وى مى افزاید: فاصله مقبره شمس تا حرم امامزاده سید بهلول در شهرستان خوى به وسعت ۱۰ هكتار از سوى شهردارى خریدارى و به مجموعه فرهنگى- تاریخى تبدیل مى شود.
به گفته موسى پور، این طرح در فاز برداشت وضع موجود قرار داشته و اجراى طرح یادشده نیز در قالب بافت فرسوده و تاریخى شهرستان خوى انجام مى گیرد.
ناظر طرح حرم تا حرم با بیان این كه اعتبار طرح مذكور از طریق فاینانس یا اوراق مشاركت تأمین خواهد شد تصریح كرد: اجراى طرح بهسازى خود مقبره شمس از سوى سازمان میراث انجام شده و شهردارى خوى نیز در تملك و مسیرگشایى فضاى اطراف مشاركت مى كند.
در همین حال، غلامعلى شریف، رئیس شوراى اسلامى شهرستان خوى از صرف اعتبارى بالغ بر ۲‎/۵ میلیارد ریال براى آزادسازى املاك حریم مقبره شمس تبریزى خبر مى دهد.
وى مى افزاید: احیا و محوطه سازى مقبره شمس تبریزى با همكارى خوب مجموع ادارات بالاخص مسئولان محترم قضایى، انتظامى و سازمان میراث فرهنگى صورت گرفته است.
شریف تصریح مى كند: مطالعه این طرح از طرف شهردارى خوى به مشاور مربوطه واگذار شده، امیدواریم زمینه جذب اعتبارات اجراى این طرح از محل اعتبارات ملى و استانى از سوى مسئولان ذیربط به صورت جدى پیگیرى گردد، هر چند كه فعلاً اعتبارى براى آن تخصیص نیافته است.
خسرو فرى، كارشناس مسئول حفاظت آثار آذربایجان غربى نیز مى گوید: براى اجراى طرح هاى مقبره شمس تبریزى در مرحله اول اعتبارى حدود ۲۰ میلیارد ریال براى مدت ۳ سال پیش بینى شده است.
به گفته وى، در طرح فرهنگى- تاریخى شمس تبریزى فضاهایى چون: بازار سنتى، فرهنگسرا، هتل، كتابخانه، سالن موسیقى و ... پیش بینى شده است


http://pertican.mihanblog.com/post/category/1 منبع

 

[amirabas_ali]

شکوه یک هنر

شکوه یک هنر

شکوه یک هنر

تحقیقات كارشناسی روی بناهای شهری چون اصفهان رگه های جالبی از عناصر ملی را در روح معماری سنتی این شهر نشان می دهد.

​

به گفته كارشناسان بیشتر ساختمان ها با معماری سنتی در شهر تاریخی اصفهان مكانی به نام ایوان دارند. وجود تزئینات و گچبری های بسیار زیبا در این قسمت نشان دهنده روح هنر پروری هنرمندان بزرگ اصفهانی است. بررسی كارشناسی نشان می دهد در بناهای كهن عمق ایوان با زاویه تابش خورشید در هنگام ظهر تنظیم شده است . هنگامی كه خورشید اوج می گیرد و بیشترین زاویه را به سطح افق پیدا می كند، ایوان مانع از ورود تابش های گرم و سوزان به درون ساختمان می شود و دمای داخلی اتاق ها را نیز كنترل می كند. سایبان های ایجاد شده بر روی پنجره ها چه از نوع سایبان های عمودی و چه افقی چنین كاركردی دارند، به گونه ای كه سایبان های افقی بالای پنجره هاهنگام نیمروز و سایبان های عمودی دو طرف پنجره ها هنگام صبح و عصر به خوبی این نقش را ایفا می كنند. میزان عقب نشینی پنجره ها به درون دیوار نیز در ارتباط مستقیم بااین نقش پذیری است . در فصل سرد به علت كاهش زاویه تابش خورشید ایوان هیچ مزاحمتی برای ورود تابش مستقیم به درون فضای اتاق ها ایجاد نمی كند و آفتابگیری بسیار مناسب آن فضای ایده آلی را برای استراحت نیمروزی فراهم می كند .

​

كارشناسان بر این عقیده اند كه اماكن حكومتی یا همان كاخ های به جا مانده از دوران اسلامی اگر چه در ابتدا تلفیقی از هنر معماری اسلامی و غیر اسلامی بود، اما با گذشت زمان مسلمانان به عنوان بانیان این هنر به چنان پیشرفت و ترقی دست یافته و از خود ابتكار و خلاقیت نشان دادند كه غربی ها از معماری اسلامی بهره گرفته و در ساخت و سازهای خود از آن بهره مند شدند. هنر اسلامی و بویژه معماری با گذشت زمان بسیار پیشرفت كرده و افراد بویژه حكام و پادشاهان سعی می كردند از این هنر غافل نمانند و در ساخت اماكن مختلف از آن بهره مند شوند. نشان این هنر بر چهره ساختمان هایی چون مساجد، حمام، معابد و خانه های مسكونی استفاده می شد. با این حال تغییر مناسبات اجتماعی در كنار روند تغییرات جمعیتی، شدت گیری روند صنعتی شدن و نگاه ابزاری به مفهوم توسعه در دوره ای از تاریخ این سرزمین همه و همه در كنار هم باعث شد كه بناهای شهری ما با فاصله ای عجیب از روح معماری كشور به سمت یك نوع هرج و مرج سازه ای پیش بروند. هرج و مرجی كه با یك نگاه كلی به خیابان های شهری چون تهران می توان به ابعاد آن پی برد. هرج و مرجی كه شاید نتوان در موقعیت كنونی دیگر راهی برای برون رفت از آن پیدا كرد.


http://pertican.mihanblog.com/post/category/1 منبع

 

[amirabas_ali]

مجموعه تاریخی بسطام شاهرود

مجموعه تاریخی بسطام شاهرود

مجموعه تاریخی بسطام شاهرود


بسطام یكی از مجموعه‌های زیبا و مهم و تاریخی شاهرود، است.
بسطام در دوره‌های قبل از سلجوقی تا قاجار ساخته شده و شامل بقعه متبركه امام‌زاده محمدبن جعفر صادق(ع) و آرامگاه بایزید بسطامی، صومعه بایزید، مسجد بایزید و ایوان الجایتو، آرامگاه غازان، مسجد و منار سلجوقی و مسجد جامع و برج كاشانه و مدرسه شاهرخیه است. این بناها از معماری زیبا و جالبی برخوردارند.
گچ‌بری‌های ارزنده‌ای در محل صومعه و محراب ایلخانی بنا به چشم می‌خورد. این بناها در دوره‌های مختلفی ساخته شده است كه اكثر آن مربوط به دوره سلجوقی و ایلخانی است مناره این بنا مشابه سایر مناره‌های سلجوقی است و از گره چینی آجری زیبایی تشكیل شده است.
همچنین دو محراب كه یكی در مسجد جامع و دیگری در مسجد جنبی (مجموعه بایزید) قرار دارد كه در نوع خود یك شاهكار گچبری محسوب می‌شود، مجسد چوبی در سه دوره سلجوقی، ایلخانی، مغولی تغییر پیدا كرده است.

​

محراب این مسجد كه یك محراب گچبری زیبا دارد به دست هنرمند مهندس‌المعمار محمود دامغانی خلق شده است.
این مسجد در دوره سلجوقی مربع شكل و در فضای كوچكی با سقف گنبدی و محراب گچبری ساخته شد كه در دوره ایلخانی تخریب و به‌صورت مربع شكل گسترش یافته كه در كاوش‌های به‌عمل آمده محراب و اثر پایه‌های بنای قبلی به دست آمده است كه توسط مهندسان میراث، مرمت شده است.
بنای ایلخانی هم بعدها در اثر عوامل طبیعی تخریب و در دوره قاجار با پلان مستطیل و بزرگ‌تر از اول ساخته شده با سقف چوبی مسطح پوشیده شده است.
مدرسه شاهرخیه نیز از پلان بسیار جالبی برخوردار است و در حدود 28 حجره در دو طبقه برای استفاده طلاب علوم دینی ساخته شده است.
این مدرسه دارای مسجد، ایوان و زورخانه است. حمام بسطام كه در ضلع جنوب شرقی مدرسه شاهرخیه واقع است مشابه سایر حمام‌ها قدیمی از یك ورودی و چند پله كه استفاده‌كننده را به سمت پایین راهنمایی می‌كند، تشكیل شده است. سپس به رختكن زیبایی می‌رسیم این فضا دارای 4 سكو برای درآوردن لباس و پوشیدن آن و سپس از طریق یك راهرو با كمی پیچیدگی به سمت گرمخانه راهنمایی شده كه گرمخانه نیز دارای فضاهای جانبی است و برای شستشو كه در انتهای میز خزانه قرار داشته است كه باتوجه به استفاده امروزی به‌جای خزانه در قسمتی از آن دوش تعبیه شد است.
مسجد جامع بنای دیگری است از مجموعه كه در ضلع شرقی و محراب گچبری و قسمت‌های شمال و غرب آن از بین‌رفته بود كه با پی‌گردی‌ها پایه ستون‌ها به‌دست آمد و قسمت شمال و غرب بازسازی و پایه ستون‌ها در داخل حیاط با آجر فرش مورب مشخص شده است. این بنا همانطور كه گفته شده بود دارای محرابی گچبری شده زیبا است كه در دوره قاجار مرمت شده است، برج‌كاشانه برجی است آرامگاهی متصل به مسجدجامع كه پلانی از بیرون دندانه‌دار است كه در دوره ایلخانان مغول ساخته شده است و دارای سردابی است و پله‌ای آن‌را به بالای برج وصل می‌كند كه از داخل دیواره برج می‌گذرد. پوشش خارجی بنا فروریخته یا اجرا نشده است، ولی پوشش‌زیرین (گنبد فعلی) موجود است.

​

داخل بنا به‌صورت هشت‌ضلعی با طاق‌نماهای زیبایی است كه احتمالا در دوره قاجار اندودگچ داشته است، مرمت‌های انجام شده بر روی بناهای مجموعه به شرح ذیل است:
استحكام‌بخشی‌های لازم در بقعه اصلی و پی‌سازی و پی‌بندی خاك‌برداری و یافتن پلان مسجد سلجوقی و مسجد ایلخانی در زیر مسجد چوبی قاجاری (كه در مسجد سلجوقی آثار محراب گچبری شده زیبایی كه عمدا خرد شده بود به‌دست آمد) مرمت نقاشی‌های دوره صفوی تعویض كاشی‌های گنبد امام‌زاده محمد(ع) بازسازی سقف ضلع غربی مدرسه شاهرخیه مرمت و استحكام بخش‌های لازم در قسمت‌های مختلف مسجد و مدرسه و كتابخانه و زورخانه و حجره‌های آن پی‌سازی لازم در مسجد جامع بازسازی ضلع شمالی و غربی مسجد جامع براساس پی‌گردی‌های لازم و یافتن پایه‌های اصلی انجام عملیات مطالعاتی در قسمت‌های مختلف مجموعه مرمت سردر مسجد جامع و نماهای اصلی مجموعه در ضلع غربی مرمت‌های لازم در ایوان الجایتو و ایوان غربی و تثبیت تزئینات مربوطه طراحی و ساخت دیوار حریم مناسب در ضلع شمالی و در ضلع شرقی با یك دروازه ورودی هماهنگ با مجموعه از این مجموعه دو بنا به شرح ذیل به‌ثبت آثار ملی رسیده‌اند
برج كاشانه (برج آرامگاهی است نزدیك مسجد جامع) در تاریخ 1310 به شماره 69 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است.

​

مسجد شیخ بسطامی (مسجد چوبی) در سال 1310 به شماره متر است 110x در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است ابعاد این بنا حدود 68200 است.

 

[amirabas_ali]

دروازه باغمیشه تبریز

دروازه باغمیشه تبریز

دروازه باغمیشه تبریز

!خطر نابودى!​

مردمان گذشته از روى تجربه دریافته بودند كه با كشیدن بارو به دور شهر یا محل زندگى خود مى توانند در مقابل تجاوز ها و حملات دیگران ایستادگى كرده و از خود دفاع كنند.
از این رو تاریخ تمدن ایران به طور عام و شهرها به طورخاص، پر از برج و باروهایى است كه براى حفاظت از دستاوردهاى زندگى یكجانشینى و آثار تمدنى دور شهرها و آبادانى هاى كوچك كشیده شده اند.
شهر تبریز به دلیل اهمیت سیاسى و اقتصادى از قدیم الایام و بویژه در دوران جنگ هاى ایران با عثمانى و روس با ساخت بارو به دور خود و ایجاد دروازه جهت رفت و آمد، اقدام به جلوگیرى از تجاوزهاى بیگانه و حفظ حریم خود كرده است.
وقوع زلزله هاى ویرانگر از یك سو و جنگ هاى دائمى از دیگر سو موجب شده كه بارو و دروازه هاى قدیمى تبریز ویران شود، به طورى كه براساس مندرجات تاریخ و جغرافیاى دارالسلطنه تبریز اثر نادرمیرزا بعد از زلزله ۱۱۹۳ هجرى - قمرى كشیدن باروى محكمى به دور شهر آغاز شد.
كار ساخت باروى تبریز ۳ سال بعد به پایان رسید و ۸ دروازه در ۸ جهت براى تردد به درون شهر در بارو نهاده شد.
امروزه غیر از ۲ دروازه «خیابان» و «باغمیشه» از دیگر دروازه هاى این شهر خبرى نیست.
در این میان دروازه باغمیشه، تنها دروازه از میان دروازه هاى هشتگانه تبریز است كه برخلاف واقع شدن در فضاى باز تاكنون پابرجا مانده است.
این دروازه به علت واقع شدن در پشت عمارت عالى قاپو (شمس العماره) به دروازه «عالى قاپو» معروف است.
این دروازه كه زمانى مبدأ ورود به كوى باغمیشه از كوى هاى بزرگ تبریز بوده و به رغم گذشت بیش از ۲۳۰ سال از عمرش همچنان پابرجاست و از ورودى شهر تبریز در یك سده قبل به ورودى كوچه حرمخانه و ساختمان هاى سنگى (داش ساختمان) در زمان حال تبدیل شده است.
بازار حرمخانه كه اكنون تنها طاق دروازه آن نشان از سرپوشیده بودن آن در روزگار گذشته دارد در زمانى نزدیك به ۴ دهه قبل همانند سایر بخش هاى بازار بزرگ تبریز مسقف بوده و گنبدهاى آجرى آن جلوه اى از معمارى شرقى بوده است.
گویا این اثر تاریخى همانند صدها اثر نابود شده دیگر تبریز از گزند روزگار در امان نمانده؛ به طورى كه فرو ریختن سقف گنبدى این بازار با گنبد دروازه باغمیشه همزمان بوده است.


http://pertican.mihanblog.com/post/category/1 منبع