leila sh
عضو جدید
ابواب و اقسام جنت
طبق آياتي كه بعدا ذكر مي شود براي جنت 8 باب يا نوع ذكر شده كه عبارتنداز:
اول:جنت فردوس
دوم:جنت عاليه
سوم جنت نعيم
چهارم:جنت عدن
پنجم:جنت دارالسلام
ششم:جنت دارالخلد
هفتم:جنت الماوي
هشتم: جنت دارالمقام
البته در ذكر اقسام جنت مختصر اختلافي بين بزرگان و مفسران است كه مدخليتي براي بحث ما ندارد.
جنت فردوس:
فردوس به معناي بالاي بهشت، خلود و هميشگي و بستان آمده است. اما اينكه چه جور كلمه اي است مورد اختلاف لغت شناسان است:
بعضي اين كلمه را رومي و به معناي بستان ترجمه كرده اند.
بعضي اين كلمه را سرياني و به معناي تاكستان و باغ انگور ترجمه كرده اند. و اصلش را فرداس مي دانند.
بعضي اين كلمه را حبشي و بعضي نيز عربي ميدانند اما فصل مشترك همه اين است كه در اين باغ انگور فراوان موجود است.
از رسول خدا(ص)نقل است كه فردوس را بالاترين درجه بهشت مي دانند كه چشمه هاي چهارگانه(كوثر، رنجبيل، سلسبيل و كافور) از اينجا مي جوشد و مكان استقرار چهار تن از متقين يعني ابوذر، سلمان، مقدادو عمار است ( و البته رهروان اين بزرگان )
اين كلمه دوبار در قرآن ذكر شده است:
اول: سوره كهف آيه 107 : إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا در اين آيه جايگاه و منزل مومنين و نيكوكاران، در فردوس معين شده است.
دوم: سوره مومنون آيه 11: الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ در اينجا بعداز اينكه صفات مومنين واقعي بيان مي شود مژده و وعده مي دهد كه اينان وارثان و دارندگان فردوس هستند.
جنت عاليه:
اين كلمه به معناي بلند مرتبه، بهترين مكان و بهشتى است كه داراى مقامى عالى است ، و انسان در آن بهشت لذاتى دارد، كه نه چشمى ديده و نه گوشى شنيده باشد، و نه بر قلب كسى خطور كرده باشد.
اين كلمه دوبار در قرآن ذكر شده است:
اول:سوره الحاقه آيه 23: فَهُوَ فى عِيشةٍ رَّاضِيَةٍ(21) فى جَنَّةٍ عَالِيَةٍ(22) قُطوفُهَا دَانِيَةٌ(23) كلُوا وَ اشرَبُوا هَنِيئَا بِمَا أَسلَفْتُمْ فى الاَيَّامِ الخَْالِيَةِ(24): در اين آيات صفات اصحاب يمين ذكر شده و آنان كساني هستند كه نامه اعمالشان را در دست راست دارند و پاداششان بهشت عاليه است و آنجا مكاني است كه زندگي به بهترين وجه رضايتمندي وجوددارد و از اوصافش مي توان اين موارد را ذكر كرد كه ميوه هاي اين بهشت ،هميشه در دسترس است و به سهولت مي توان از آن استفاده كرد و خوردن و نوشيدن در آنجا هنيئ و مبارك و گوارا است و هيچگاه حالت تهوع و خستگي از آن بوجود نمي آيد.
دوم: سوره غاشيه آيه 10: فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٍ : در اينجا حالت و صفات مومنين در روز حشر را بيان مي كند كه صورتشان شاداب و خندان است به خاطر سعي و تلاشي كه در جهت رضايت خدا بكار برده اند، پاداششان بهشت عاليه است كه براي آن 6 صفت ذكر كرده اند كه عبارتند از: سخن بيهوده در آنجا نمي شنوند، چشمه ها روان ، تختها و اورنگهاي بس بزرگ بري نشستن، جامهاي چيده شده و پراز نوشيدني گوارا،بالشتهاي چيده شده براي تكيه دادن و لذت بردن و فرشهاي زر باف كه در صحن آنجا گسترده شده است ( ترجمه آيات 11 تا 16 همين سوره).
جنت نعيم:
اين كلمه به معناي نعمت و سرخوشي است و هر چيزي كه بتواند خيال آدمي را از هر گونه نگراني بدور كند.
كلمه مورد نظر ما در قرآن 12 بار تكرار شده و وعدگاه مومنين و نيكوكاران و ابرار مي باشد كه آيات و مصاديق آن عبارتند از:
اول: سوره مائده آيه 65: وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْكِتَابِ آمَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَكَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلأدْخَلْنَاهُمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ: در اين آيه جنات نعيم وعدگاهي است براي يهوديان و مسيحيان كه اگر به دين خالط كه همان دين اسلام است ايمان بياورند و خداترس شوند، در نتيجه خداوند نيز گناهان سابقشان را آمرزيده و آنها را به جنات نعيم وارد خواهد نمود.
دوم:سوره يونس آيه 9: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمَانِهِمْ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمُ الأَنْهَارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ:در اين آيه جنات نعيم مزد و پاداش مومنين و نيكوكاراني است كه به سبب داشتن ايمان خالص، لايق هدايت خاص الهي شده و جايگاهشان در چنين بهشتي است .
سوم: سوره حج آيه 56: الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ لِّلَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ:اين آيه براي كساني كه قصد بندگي خالص و ناب براي ذات حضرتش را دارند بسيار تاثير گذار است زيرا در ابتداي آيه مي فرمايد:پادشاهي و فرمانروايي در روز حشر از اوست و حضرتش در ميان بندگان داوري مي كند و هركه را كه داراي ايمان و كردار پسنديده باشد بهشت نعيم ارزاني مي دارد.
چهارم: سوره شعراء آيه 85: وَاجْعَلْنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ : در احتجاج و گفتگويي كه بين حضرت ابراهيم و عمويش آذرو قومش درمي گيرد، حضرت ابراهيم مي فرمايد: بارخدايا مرا از دارندگان بهشت نعيم قرار بده.
پنجم: سوره لقمان آيه 8: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِيمِ - خَالِدِينَ فِيهَا وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا در اين مورد نيز بهشت نعيم به مومنين و نيكوكاران تعلق گرفته است اما دو قيد اضافي در آن وجود دارد اول اينكه اين افراد در بهشت خالد و جاودانه هستند و اين تاكيد موكد است زيرا كسي كه وارد بهشت مي شود از آن هيچگاه خارج نمي شوند اما شايد اين سوال بوجود بيايد كه تا چه زماني اين افراد در بهشت خواهند ماند كه عبارت خالدين فيها زمان ابدي را معرفي مي كند. و دوم اينكه هرآنچه خداوند توسط پيامبران به مردم وعده داده است تحقق پذيرفته و وعده الهي حق است .
ششم: سوره صافات آيه 43: فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ: در توصيف بندگاني كه توسط حضرت دوست خالص و پاك شده اند، وعده بهشت نعيم داده شده كه بر سريرها در برابر همديگر [مىنشينند] با جامى از باده ناب پيرامونشان به گردش درمىآيند [بادهاى] سختسپيد كه نوشندگان را لذتى [خاص] مىدهد نه در آن فساد عقل است و نه ايشان از آن به بدمستى [و فرسودگى] مىافتند و نزدشان [دلبرانى] فروهشتهنگاه و فراخديده باشند (ترجمه آيات 44 تا 48 همين سوره).
هفتم و هشتم: سوره واقعه آيه 12: فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ ، و آيه 89: فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّةُ نَعِيمٍ : در هردو مورد بهشت نعيم پاداش مقربين ذكر شده است. در اين سوره ابتدا مردم را به سه گروه اصحاب يمين و اصحاب شمال و اصحاب مقربون تقسيم مي كند و در توصيف مقربين و تعريف آن مي فرمايد كه مقربين كساني هستند كه در كارهاي خير از همديگر سبقت مي گيرند كه در اينجا علاوه بر بهشت نعيم دو چيز ديگر به اين گروه داده مي شود و آن روح و ريحان است كه آسايش و راحتي خاص مي باشد زيرا در تمام اقسام ذكر شده آسايش و راحتي وجود دارد اما در اينجا علت ذكر اين دو صفت (روح و ريحان)، حالت خاص مي باشد.
نهم: سوره قلم آيه 34: إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ:بهشت نعيم براي متقين رقم زده شده است كه از جانب پروردگارشان به آنان عطا شده است.
دهم:سوره معارج آيه 38: أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ:در اين آيه به كساني كه جزء نمازگزاران و مومنين نيستند، اين پيام را مي دهد كه هيچگونه چشم طمع به جنات نعيم نداشته باشيد زيرا كه آنجا مكاني است براي همان كسانى كه بر نمازشان پايدارى مىكنندو كسانى كه روز جزا را باور دارندو آنان كه از عذاب پروردگارشان بيمناكند و كسانى كه بر نمازشان مداومت مىورزند آنها هستند كه در باغهايى [از بهشت] گرامى خواهند بود (ترجمه آيات در همين سوره)
يازدهم: سوره انفطار آيه 13: إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ: در بهشت نعيم فقط خوبان راه دارند و اين آيه عام است و تمام كساني كه در بالا ذكر كرديم جزء ابرار و نيكان و خوبان هستند .
دوازدهم: سوره مطففين آيه 22: إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ: اين ايه دقيقا مانند آيه 13 انفطار است اما در اينجا اين افراد را معرفي مي كند: براستى نيكوكاران در نعيم [الهى] خواهند بود و از چهرههايشان طراوت نعمت [بهشت] را درمىيابى.
جنت عدن:
كلمه عدن مصدر و به معناي اقامت و استواري است يعني در جايي ماندگار شدن و جنات عدن به بهشتهايي اطلاق مي شود كه داراي استواري و ايمني و ازبين نرفتني باشد.
عدن در قلب و وسط بهشتهاي ديگر قرار دارد (بهترين و مهمترين و عزيزترين مكان ).
طبق روايات رسيده از پيامبر اكرم(ص) اينگونه استنباط مي شود كه جايگاه پيامبران و صديقان و شهيدان در اين بهشت است و كساني كه محب علي(ع) و خاندان پاك ايشان مي باشند در چنين بهشتي جاي دارند.
اما اهميت اين بهشت در چيست كه برترين بهشت شناخته شده است؟ جواب اين سوال را با آيه درخشان و حيرت آور بيان مي كنم:در سوره توبه آيه 72: وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ: در جنات عدن چنين اوصافي وجود دارد : رضوان و خشنودي خدا و اين خشنودي، بزرگ بلكه بزرگتر از هرچيزي است كه در تصور آيدو خشنودي خدا ، پيروزي بزرگ است و اين فوز و پيروزي همان وصل است .
يعني عاشق حق هنگامي به وصل دوست مي رسد به بزرگترين فوز عالم ميرسد و در آنجا،رضايت و خشنودي را در آغوش مي گيرد و توصيف اين حالت به هيچ زباني نمي گنجد و اين صحنه بديع در جنات عدن اتفاق مي افتد.
اين كلمه 11 بار در قرآن ذكر شده است كه عبارتند از :
اول: سوره توبه آيه 72: وَعَدَ اللّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ : چند نكته در اين آيه وجود دارد . اول اينكه مومنين (مرد و زن) در بهشتهاي در شان خويش مسقر مي شوند كه نشانه عمومي آن جاري بودن نهر در پاي درختان انجاست .دوم تحقق وعده الهي است كه تخلف ناپذير است . سوم مساكن و جايگاههاي نيكو و پاكيزه اي كه متعلق به پاكيزان است و در عدن قرار دارد كه توضيح آن سطور بالا عنوان شد.
دوم: سوره رعد آيه 23: جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَالمَلاَئِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِم مِّن كُلِّ بَابٍ-سَلاَمٌ عَلَيْكُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ:در اين آيه سه گروه وارد عدن مي شوند كه پدران ، همسران و فرزندان آنها مي باشد البته باقيد مهم (من صلح) يعني داراي صلاحيت باشند و اعمال و كارهاي پسنديده اي كرده باشند كه در شان چنين بهشتي باشند (البته اين سه گروه تفسير خاص ديگري دارد كه به نظر منظور افراد خاصي مي باشند كه بايد در آياتي همچون مباهله و طهارت آنرا جستجو كرد)اين افراد بعد از ورود به بهشت ، با فرشتگاني روبه رو مي شوند كه دو سخن مهم دارند اولا: به اين گروه درود باش مي گويند و ورودشان را خوشامد گفته و به آنها مي گويند: علت اين شان و عظمت شما اين است كه صبر پيشه كرده ايد ( اگر در تاريخ رجوع كنيم خواهيم ديد كه پيامبر به چه كسي توصيه صبر نمود و اهل بيت براي احياي دين پيامبر چه مرارتهايي را تحمل كرده و در اين را صبر ورزيده تا شهيد شدند) ثانيا: اين مكان مكان ابدي و بهترين عاقبت رقم زده شده براي اينان است.
سوم: سوره نحل آيه 31: جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَآؤُونَ كَذَلِكَ يَجْزِي اللّهُ الْمُتَّقِينَ-الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ:در اين آيه عدن پاداش متقين است همان كساني كه زمان تحويل امانت جان به ملائك قبض روح ، شاد بودند زيرا كه امانت الهي را پاك و طيب به صاحبش پس دادند لذا در آن هنگام ملائك به آنها سلام مي دهند و مي گويند : به خاطر كارهاي نيكي كه كرده ايد وارد بهشت عدن شويد.
چهارم: سوره كهف آيه 18: أُوْلَئِكَ لَهُمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ وَيَلْبَسُونَ ثِيَابًا خُضْرًا مِّن سُندُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُّتَّكِئِينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ نِعْمَ الثَّوَابُ وَحَسُنَتْ مُرْتَفَقًا: در اين آيه اشاره به زيور الات و پوشاك متقين، در بهشت عدن دارد به نحوي كه آنها ،غرق در انواعو اقسام طلاجات و زيورلات شده و لباسهايي از بهترين ابريشم برتن نموده و بر تختهاي مجلل خويش تكيه مي دهند ، آري اين بهترين جزاء و نيكو مكاني است.
پنجم: سوره مريم آيه 61: جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدَ الرَّحْمَنُ عِبَادَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّهُ كَانَ وَعْدُهُ مَأْتِيًّا:در اين آيه، جنات عدن پاداش بندگاني عنوان شده كه به حضرت دوست و غيب او ، ايمان دارند و اين وعدگاه حق به آنهاست كه عطا شده است.
ششم:سوره طه آيه 76: جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ جَزَاء مَن تَزَكَّى: در اين آيه، عدن پاداش كساني است كه خويشتن را تزكيه كرده و دل و جانشان فقط براي حضرت احديت بوده و جانشان را از هر غيري پاك نموده اند
هفتم: سوره فاطر آيه 33: جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ وَلُؤْلُؤًا وَلِبَاسُهُمْ فِيهَا حَرِيرٌ: اين آيه مانند مورد چهارم است.
هشتم: سوره ص آيه 50: جَنَّاتِ عَدْنٍ مُّفَتَّحَةً لَّهُمُ الْأَبْوَابُ-مُتَّكِئِينَ فِيهَا يَدْعُونَ فِيهَا بِفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ وَشَرَابٍ-وَعِندَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ أَتْرَابٌ: در اين آيه، به نوع لذات دنيوي موجود در آنجا اشاره دارد و انان بهترين نوشيدني ها و خودنيها و زنان بكر و زيبا روي مي باشد.
نهم: سوره غافر آيه 8: رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدتَّهُم وَمَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ:اين آيه، دقيقا مانند مورد دوم است.
دهم: سوره صف آيه 61: يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَيُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ: در اين آيه موردي كه مهم است و در موارد ديگر ذكر نشد عبارت فوز و پيروزي بزرگ است كه در مساكن پاك به اين افراد عطا مي شود و هيچ پيروزي بزرگتر از وصل به حضرتش نيست و ما در شان توضيح اين مورد نيستيم.
يازدهم: سوره بينه آيه 8: جَزَاؤُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ:در اين آيه، جزاء و پاداش را جنات عدن معرفي مي كند و در ادامه مي فرنايد : اين بخاطر رضايتي است كه خداي تعالي از اين افراد دارد و اين خشنودي مانند مورد دهم به نكاتي اشاره دارد كه فقط بايد به قواي دروني انرا درك نمود و براي فهمش از ذوات عاليه استمداد جست.
جنت دارالسلام
دار السلام به معناي مكان و خانه سلامت و ايمني است و هر نعمت و جذابيتي كه در خيال گنجد، در اين بهشت يافت مي شود زيرا در اينجا سلامت و ايمني و راحتي بطور كامل، براي بندگان نيك خدا فراهم شده است. دارالسلام به معناى آن محلى است كه در آن هيچ آفتى از قبيل مرگ ، مرض و فقر و هيچ عدم و فقدانى ديگر و هيچ غم و اندوهى آن افراد را تهديد نمى كند، و چنين محلى همان بهشت موعود است و جز آن نمى تواند باشد.
اين بهشت دوبار در قران ذكر شده است:
اول:سوره انعام آيه 127: لَهُمْ دَارُ السَّلاَمِ عِندَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ: حضرت علامه در توضيح اين آيه مي فرمايد: دارالسلام به معناى آن محلى است كه در آن هيچ آفتى از قبيل مرگ ، مرض و فقر و هيچ عدم و فقدانى ديگر و هيچ غم و اندوهى واردين را تهديد نمى كند، و چنين محلى همان بهشت موعود است و جز آن نمى تواند باشد، مخصوصا بعد از آنكه مقيد به قيد(عند ربهم) شده است. اولياى خدا در همين دنيا هم وعده بهشت و دارالسلام را كه خداوند به آنان داده احساس مى كنند، يعنى دنيا هم براى آنان دارالسلام است ، براى اينكه اينگونه افراد كسى را جز خداوند مالك نمى دانند، و در نتيجه مالك چيزى نيستند تا بترسند روزى از دستشان برود و يا از فقدان و از دست دادنش اندوهگين شوند، همچنانكه خداى تعالى در حقشان فرموده :الا ان اولياء الله لا خوف عليهم و لا هم يحزنون و در فكر هيچ چيزى جز پروردگار خود نيستند، و زندگيشان همه در خلوت با او مى گذرد، به همين جهت ايشان در همين دنيا هم كه هستند در دارالسلاماند، و خداوند ولى ايشان است و آنان را در مسير زندگى به نور هدايت سير مى دهد همان نورى كه از دلهايشان تابيده چشم عبرت بينشان را روشن ساخته است.
دوم:سوره يونس آيه 25: وَاللّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ وَيَهْدِي مَن يَشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ:در اين آيه اثبات مي شود كه هركسي كه لايق هدايت الهي شود مكان و ماواي او دار السلام است.
جنت دار الخلد:
منزلگاه هميشكي براي مومنين و نيكوكاران است و يكبار در قرآن ذكر شده است.
سوره فصلت آيه 28 : قُلْ أَذَلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ كَانَتْ لَهُمْ جَزَاء وَمَصِيرًا.
جنت دارالمقام:اين منزلگاه نيز يكبار در قران ذكر شده و آن سوره فاطر آيه 35: الَّذِي أَحَلَّنَا دَارَ الْمُقَامَةِ مِن فَضْلِهِ لَا يَمَسُّنَا فِيهَا نَصَبٌ وَلَا يَمَسُّنَا فِيهَا لُغُوبٌ است كه بدي و لغو از آن دور است.
گرفته شده از وبلاگ نور آسمان [/SIZE]
طبق آياتي كه بعدا ذكر مي شود براي جنت 8 باب يا نوع ذكر شده كه عبارتنداز:
اول:جنت فردوس
دوم:جنت عاليه
سوم جنت نعيم
چهارم:جنت عدن
پنجم:جنت دارالسلام
ششم:جنت دارالخلد
هفتم:جنت الماوي
هشتم: جنت دارالمقام
البته در ذكر اقسام جنت مختصر اختلافي بين بزرگان و مفسران است كه مدخليتي براي بحث ما ندارد.
جنت فردوس:
فردوس به معناي بالاي بهشت، خلود و هميشگي و بستان آمده است. اما اينكه چه جور كلمه اي است مورد اختلاف لغت شناسان است:
بعضي اين كلمه را رومي و به معناي بستان ترجمه كرده اند.
بعضي اين كلمه را سرياني و به معناي تاكستان و باغ انگور ترجمه كرده اند. و اصلش را فرداس مي دانند.
بعضي اين كلمه را حبشي و بعضي نيز عربي ميدانند اما فصل مشترك همه اين است كه در اين باغ انگور فراوان موجود است.
از رسول خدا(ص)نقل است كه فردوس را بالاترين درجه بهشت مي دانند كه چشمه هاي چهارگانه(كوثر، رنجبيل، سلسبيل و كافور) از اينجا مي جوشد و مكان استقرار چهار تن از متقين يعني ابوذر، سلمان، مقدادو عمار است ( و البته رهروان اين بزرگان )
اين كلمه دوبار در قرآن ذكر شده است:
اول: سوره كهف آيه 107 : إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا در اين آيه جايگاه و منزل مومنين و نيكوكاران، در فردوس معين شده است.
دوم: سوره مومنون آيه 11: الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ در اينجا بعداز اينكه صفات مومنين واقعي بيان مي شود مژده و وعده مي دهد كه اينان وارثان و دارندگان فردوس هستند.
جنت عاليه:
اين كلمه به معناي بلند مرتبه، بهترين مكان و بهشتى است كه داراى مقامى عالى است ، و انسان در آن بهشت لذاتى دارد، كه نه چشمى ديده و نه گوشى شنيده باشد، و نه بر قلب كسى خطور كرده باشد.
اين كلمه دوبار در قرآن ذكر شده است:
اول:سوره الحاقه آيه 23: فَهُوَ فى عِيشةٍ رَّاضِيَةٍ(21) فى جَنَّةٍ عَالِيَةٍ(22) قُطوفُهَا دَانِيَةٌ(23) كلُوا وَ اشرَبُوا هَنِيئَا بِمَا أَسلَفْتُمْ فى الاَيَّامِ الخَْالِيَةِ(24): در اين آيات صفات اصحاب يمين ذكر شده و آنان كساني هستند كه نامه اعمالشان را در دست راست دارند و پاداششان بهشت عاليه است و آنجا مكاني است كه زندگي به بهترين وجه رضايتمندي وجوددارد و از اوصافش مي توان اين موارد را ذكر كرد كه ميوه هاي اين بهشت ،هميشه در دسترس است و به سهولت مي توان از آن استفاده كرد و خوردن و نوشيدن در آنجا هنيئ و مبارك و گوارا است و هيچگاه حالت تهوع و خستگي از آن بوجود نمي آيد.
دوم: سوره غاشيه آيه 10: فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٍ : در اينجا حالت و صفات مومنين در روز حشر را بيان مي كند كه صورتشان شاداب و خندان است به خاطر سعي و تلاشي كه در جهت رضايت خدا بكار برده اند، پاداششان بهشت عاليه است كه براي آن 6 صفت ذكر كرده اند كه عبارتند از: سخن بيهوده در آنجا نمي شنوند، چشمه ها روان ، تختها و اورنگهاي بس بزرگ بري نشستن، جامهاي چيده شده و پراز نوشيدني گوارا،بالشتهاي چيده شده براي تكيه دادن و لذت بردن و فرشهاي زر باف كه در صحن آنجا گسترده شده است ( ترجمه آيات 11 تا 16 همين سوره).
جنت نعيم:
اين كلمه به معناي نعمت و سرخوشي است و هر چيزي كه بتواند خيال آدمي را از هر گونه نگراني بدور كند.
كلمه مورد نظر ما در قرآن 12 بار تكرار شده و وعدگاه مومنين و نيكوكاران و ابرار مي باشد كه آيات و مصاديق آن عبارتند از:
اول: سوره مائده آيه 65: وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْكِتَابِ آمَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَكَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلأدْخَلْنَاهُمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ: در اين آيه جنات نعيم وعدگاهي است براي يهوديان و مسيحيان كه اگر به دين خالط كه همان دين اسلام است ايمان بياورند و خداترس شوند، در نتيجه خداوند نيز گناهان سابقشان را آمرزيده و آنها را به جنات نعيم وارد خواهد نمود.
دوم:سوره يونس آيه 9: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمَانِهِمْ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمُ الأَنْهَارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ:در اين آيه جنات نعيم مزد و پاداش مومنين و نيكوكاراني است كه به سبب داشتن ايمان خالص، لايق هدايت خاص الهي شده و جايگاهشان در چنين بهشتي است .
سوم: سوره حج آيه 56: الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ لِّلَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ:اين آيه براي كساني كه قصد بندگي خالص و ناب براي ذات حضرتش را دارند بسيار تاثير گذار است زيرا در ابتداي آيه مي فرمايد:پادشاهي و فرمانروايي در روز حشر از اوست و حضرتش در ميان بندگان داوري مي كند و هركه را كه داراي ايمان و كردار پسنديده باشد بهشت نعيم ارزاني مي دارد.
چهارم: سوره شعراء آيه 85: وَاجْعَلْنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ : در احتجاج و گفتگويي كه بين حضرت ابراهيم و عمويش آذرو قومش درمي گيرد، حضرت ابراهيم مي فرمايد: بارخدايا مرا از دارندگان بهشت نعيم قرار بده.
پنجم: سوره لقمان آيه 8: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِيمِ - خَالِدِينَ فِيهَا وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا در اين مورد نيز بهشت نعيم به مومنين و نيكوكاران تعلق گرفته است اما دو قيد اضافي در آن وجود دارد اول اينكه اين افراد در بهشت خالد و جاودانه هستند و اين تاكيد موكد است زيرا كسي كه وارد بهشت مي شود از آن هيچگاه خارج نمي شوند اما شايد اين سوال بوجود بيايد كه تا چه زماني اين افراد در بهشت خواهند ماند كه عبارت خالدين فيها زمان ابدي را معرفي مي كند. و دوم اينكه هرآنچه خداوند توسط پيامبران به مردم وعده داده است تحقق پذيرفته و وعده الهي حق است .
ششم: سوره صافات آيه 43: فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ: در توصيف بندگاني كه توسط حضرت دوست خالص و پاك شده اند، وعده بهشت نعيم داده شده كه بر سريرها در برابر همديگر [مىنشينند] با جامى از باده ناب پيرامونشان به گردش درمىآيند [بادهاى] سختسپيد كه نوشندگان را لذتى [خاص] مىدهد نه در آن فساد عقل است و نه ايشان از آن به بدمستى [و فرسودگى] مىافتند و نزدشان [دلبرانى] فروهشتهنگاه و فراخديده باشند (ترجمه آيات 44 تا 48 همين سوره).
هفتم و هشتم: سوره واقعه آيه 12: فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ ، و آيه 89: فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّةُ نَعِيمٍ : در هردو مورد بهشت نعيم پاداش مقربين ذكر شده است. در اين سوره ابتدا مردم را به سه گروه اصحاب يمين و اصحاب شمال و اصحاب مقربون تقسيم مي كند و در توصيف مقربين و تعريف آن مي فرمايد كه مقربين كساني هستند كه در كارهاي خير از همديگر سبقت مي گيرند كه در اينجا علاوه بر بهشت نعيم دو چيز ديگر به اين گروه داده مي شود و آن روح و ريحان است كه آسايش و راحتي خاص مي باشد زيرا در تمام اقسام ذكر شده آسايش و راحتي وجود دارد اما در اينجا علت ذكر اين دو صفت (روح و ريحان)، حالت خاص مي باشد.
نهم: سوره قلم آيه 34: إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ:بهشت نعيم براي متقين رقم زده شده است كه از جانب پروردگارشان به آنان عطا شده است.
دهم:سوره معارج آيه 38: أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ:در اين آيه به كساني كه جزء نمازگزاران و مومنين نيستند، اين پيام را مي دهد كه هيچگونه چشم طمع به جنات نعيم نداشته باشيد زيرا كه آنجا مكاني است براي همان كسانى كه بر نمازشان پايدارى مىكنندو كسانى كه روز جزا را باور دارندو آنان كه از عذاب پروردگارشان بيمناكند و كسانى كه بر نمازشان مداومت مىورزند آنها هستند كه در باغهايى [از بهشت] گرامى خواهند بود (ترجمه آيات در همين سوره)
يازدهم: سوره انفطار آيه 13: إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ: در بهشت نعيم فقط خوبان راه دارند و اين آيه عام است و تمام كساني كه در بالا ذكر كرديم جزء ابرار و نيكان و خوبان هستند .
دوازدهم: سوره مطففين آيه 22: إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ: اين ايه دقيقا مانند آيه 13 انفطار است اما در اينجا اين افراد را معرفي مي كند: براستى نيكوكاران در نعيم [الهى] خواهند بود و از چهرههايشان طراوت نعمت [بهشت] را درمىيابى.
جنت عدن:
كلمه عدن مصدر و به معناي اقامت و استواري است يعني در جايي ماندگار شدن و جنات عدن به بهشتهايي اطلاق مي شود كه داراي استواري و ايمني و ازبين نرفتني باشد.
عدن در قلب و وسط بهشتهاي ديگر قرار دارد (بهترين و مهمترين و عزيزترين مكان ).
طبق روايات رسيده از پيامبر اكرم(ص) اينگونه استنباط مي شود كه جايگاه پيامبران و صديقان و شهيدان در اين بهشت است و كساني كه محب علي(ع) و خاندان پاك ايشان مي باشند در چنين بهشتي جاي دارند.
اما اهميت اين بهشت در چيست كه برترين بهشت شناخته شده است؟ جواب اين سوال را با آيه درخشان و حيرت آور بيان مي كنم:در سوره توبه آيه 72: وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ: در جنات عدن چنين اوصافي وجود دارد : رضوان و خشنودي خدا و اين خشنودي، بزرگ بلكه بزرگتر از هرچيزي است كه در تصور آيدو خشنودي خدا ، پيروزي بزرگ است و اين فوز و پيروزي همان وصل است .
يعني عاشق حق هنگامي به وصل دوست مي رسد به بزرگترين فوز عالم ميرسد و در آنجا،رضايت و خشنودي را در آغوش مي گيرد و توصيف اين حالت به هيچ زباني نمي گنجد و اين صحنه بديع در جنات عدن اتفاق مي افتد.
اين كلمه 11 بار در قرآن ذكر شده است كه عبارتند از :
اول: سوره توبه آيه 72: وَعَدَ اللّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ : چند نكته در اين آيه وجود دارد . اول اينكه مومنين (مرد و زن) در بهشتهاي در شان خويش مسقر مي شوند كه نشانه عمومي آن جاري بودن نهر در پاي درختان انجاست .دوم تحقق وعده الهي است كه تخلف ناپذير است . سوم مساكن و جايگاههاي نيكو و پاكيزه اي كه متعلق به پاكيزان است و در عدن قرار دارد كه توضيح آن سطور بالا عنوان شد.
دوم: سوره رعد آيه 23: جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَالمَلاَئِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِم مِّن كُلِّ بَابٍ-سَلاَمٌ عَلَيْكُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ:در اين آيه سه گروه وارد عدن مي شوند كه پدران ، همسران و فرزندان آنها مي باشد البته باقيد مهم (من صلح) يعني داراي صلاحيت باشند و اعمال و كارهاي پسنديده اي كرده باشند كه در شان چنين بهشتي باشند (البته اين سه گروه تفسير خاص ديگري دارد كه به نظر منظور افراد خاصي مي باشند كه بايد در آياتي همچون مباهله و طهارت آنرا جستجو كرد)اين افراد بعد از ورود به بهشت ، با فرشتگاني روبه رو مي شوند كه دو سخن مهم دارند اولا: به اين گروه درود باش مي گويند و ورودشان را خوشامد گفته و به آنها مي گويند: علت اين شان و عظمت شما اين است كه صبر پيشه كرده ايد ( اگر در تاريخ رجوع كنيم خواهيم ديد كه پيامبر به چه كسي توصيه صبر نمود و اهل بيت براي احياي دين پيامبر چه مرارتهايي را تحمل كرده و در اين را صبر ورزيده تا شهيد شدند) ثانيا: اين مكان مكان ابدي و بهترين عاقبت رقم زده شده براي اينان است.
سوم: سوره نحل آيه 31: جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَآؤُونَ كَذَلِكَ يَجْزِي اللّهُ الْمُتَّقِينَ-الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ:در اين آيه عدن پاداش متقين است همان كساني كه زمان تحويل امانت جان به ملائك قبض روح ، شاد بودند زيرا كه امانت الهي را پاك و طيب به صاحبش پس دادند لذا در آن هنگام ملائك به آنها سلام مي دهند و مي گويند : به خاطر كارهاي نيكي كه كرده ايد وارد بهشت عدن شويد.
چهارم: سوره كهف آيه 18: أُوْلَئِكَ لَهُمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ وَيَلْبَسُونَ ثِيَابًا خُضْرًا مِّن سُندُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُّتَّكِئِينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ نِعْمَ الثَّوَابُ وَحَسُنَتْ مُرْتَفَقًا: در اين آيه اشاره به زيور الات و پوشاك متقين، در بهشت عدن دارد به نحوي كه آنها ،غرق در انواعو اقسام طلاجات و زيورلات شده و لباسهايي از بهترين ابريشم برتن نموده و بر تختهاي مجلل خويش تكيه مي دهند ، آري اين بهترين جزاء و نيكو مكاني است.
پنجم: سوره مريم آيه 61: جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدَ الرَّحْمَنُ عِبَادَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّهُ كَانَ وَعْدُهُ مَأْتِيًّا:در اين آيه، جنات عدن پاداش بندگاني عنوان شده كه به حضرت دوست و غيب او ، ايمان دارند و اين وعدگاه حق به آنهاست كه عطا شده است.
ششم:سوره طه آيه 76: جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ جَزَاء مَن تَزَكَّى: در اين آيه، عدن پاداش كساني است كه خويشتن را تزكيه كرده و دل و جانشان فقط براي حضرت احديت بوده و جانشان را از هر غيري پاك نموده اند
هفتم: سوره فاطر آيه 33: جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ وَلُؤْلُؤًا وَلِبَاسُهُمْ فِيهَا حَرِيرٌ: اين آيه مانند مورد چهارم است.
هشتم: سوره ص آيه 50: جَنَّاتِ عَدْنٍ مُّفَتَّحَةً لَّهُمُ الْأَبْوَابُ-مُتَّكِئِينَ فِيهَا يَدْعُونَ فِيهَا بِفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ وَشَرَابٍ-وَعِندَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ أَتْرَابٌ: در اين آيه، به نوع لذات دنيوي موجود در آنجا اشاره دارد و انان بهترين نوشيدني ها و خودنيها و زنان بكر و زيبا روي مي باشد.
نهم: سوره غافر آيه 8: رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدتَّهُم وَمَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ:اين آيه، دقيقا مانند مورد دوم است.
دهم: سوره صف آيه 61: يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَيُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ: در اين آيه موردي كه مهم است و در موارد ديگر ذكر نشد عبارت فوز و پيروزي بزرگ است كه در مساكن پاك به اين افراد عطا مي شود و هيچ پيروزي بزرگتر از وصل به حضرتش نيست و ما در شان توضيح اين مورد نيستيم.
يازدهم: سوره بينه آيه 8: جَزَاؤُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ:در اين آيه، جزاء و پاداش را جنات عدن معرفي مي كند و در ادامه مي فرنايد : اين بخاطر رضايتي است كه خداي تعالي از اين افراد دارد و اين خشنودي مانند مورد دهم به نكاتي اشاره دارد كه فقط بايد به قواي دروني انرا درك نمود و براي فهمش از ذوات عاليه استمداد جست.
جنت دارالسلام
دار السلام به معناي مكان و خانه سلامت و ايمني است و هر نعمت و جذابيتي كه در خيال گنجد، در اين بهشت يافت مي شود زيرا در اينجا سلامت و ايمني و راحتي بطور كامل، براي بندگان نيك خدا فراهم شده است. دارالسلام به معناى آن محلى است كه در آن هيچ آفتى از قبيل مرگ ، مرض و فقر و هيچ عدم و فقدانى ديگر و هيچ غم و اندوهى آن افراد را تهديد نمى كند، و چنين محلى همان بهشت موعود است و جز آن نمى تواند باشد.
اين بهشت دوبار در قران ذكر شده است:
اول:سوره انعام آيه 127: لَهُمْ دَارُ السَّلاَمِ عِندَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ: حضرت علامه در توضيح اين آيه مي فرمايد: دارالسلام به معناى آن محلى است كه در آن هيچ آفتى از قبيل مرگ ، مرض و فقر و هيچ عدم و فقدانى ديگر و هيچ غم و اندوهى واردين را تهديد نمى كند، و چنين محلى همان بهشت موعود است و جز آن نمى تواند باشد، مخصوصا بعد از آنكه مقيد به قيد(عند ربهم) شده است. اولياى خدا در همين دنيا هم وعده بهشت و دارالسلام را كه خداوند به آنان داده احساس مى كنند، يعنى دنيا هم براى آنان دارالسلام است ، براى اينكه اينگونه افراد كسى را جز خداوند مالك نمى دانند، و در نتيجه مالك چيزى نيستند تا بترسند روزى از دستشان برود و يا از فقدان و از دست دادنش اندوهگين شوند، همچنانكه خداى تعالى در حقشان فرموده :الا ان اولياء الله لا خوف عليهم و لا هم يحزنون و در فكر هيچ چيزى جز پروردگار خود نيستند، و زندگيشان همه در خلوت با او مى گذرد، به همين جهت ايشان در همين دنيا هم كه هستند در دارالسلاماند، و خداوند ولى ايشان است و آنان را در مسير زندگى به نور هدايت سير مى دهد همان نورى كه از دلهايشان تابيده چشم عبرت بينشان را روشن ساخته است.
دوم:سوره يونس آيه 25: وَاللّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ وَيَهْدِي مَن يَشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ:در اين آيه اثبات مي شود كه هركسي كه لايق هدايت الهي شود مكان و ماواي او دار السلام است.
جنت دار الخلد:
منزلگاه هميشكي براي مومنين و نيكوكاران است و يكبار در قرآن ذكر شده است.
سوره فصلت آيه 28 : قُلْ أَذَلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ كَانَتْ لَهُمْ جَزَاء وَمَصِيرًا.
جنت دارالمقام:اين منزلگاه نيز يكبار در قران ذكر شده و آن سوره فاطر آيه 35: الَّذِي أَحَلَّنَا دَارَ الْمُقَامَةِ مِن فَضْلِهِ لَا يَمَسُّنَا فِيهَا نَصَبٌ وَلَا يَمَسُّنَا فِيهَا لُغُوبٌ است كه بدي و لغو از آن دور است.
گرفته شده از وبلاگ نور آسمان [/SIZE]
آخرین ویرایش: