جستجوی راهی برای جای گزینی دندان های از دست رفته از هزاران سال پیش آغاز شده است. باستان شناسان آرواره هایی از انسان های پیشین یافته اند که نشان می دهد دندان هایی از جنس صدف جای گزین دندان های از دست رفته شده اند. در این سال ها ایمپلنت هایی از جنس طلا، نقره، تانیالیوم، کروم و کبالت امتحان شده اند.
امروز ه ایمپلنت های دندان از جنس تیتانیوم هستند که با عمل جراحی در استخوان زیر لثه برای جایگزینی ریشه دندان قرار می گیرند.
ایمپلنت های دندانی انواع مختلفی دارند:
• Subperiosteal
در این نوع ایمپلنت، داربستی تیتانیومی ساخته شده و بر روی سطح استخوان آلوئول قرارمی گیرد. به مرور زمان بدن فرد بافتی همبند تولید می کند که سبب چسبیدن این فلز به استخوان می شود. این داربست فلزی برای هر بیمار متناسب با لثه ها و به وسیله قالب گیری یا اسکن ساخته می شود.
• Transostea
اگر فک پایینی فرد لاغر باشد می توان از این نوع ایمپلنت استفاده کرد که توسط یک عمل جراحی در امتداد فک پایینی قرار گرفته و تا آلوئول نفوذ می کند.
• Endosteal
این ایمپلنت نیز در آلوئول قرار می گیرد که در هر دو مورد فک بالایی و پایینی کاربرد دارد و خود به چند دسته تقسیم می شود:
- Blade form:
با یک عمل جراحی این ایمپلنت نیز توسط چند تکیه گاه در طول یک شکاف قرار می گیرد.
- Cylinder form: این نوع ایمپلنت بدون دندانه است و باید محل قرار گیری آن را از قبل در استخوان آماده کرد تا فقط به درون محل هل داده شود.
- Screw form: این نوع ایمپلنت کاملا دندانه دار است و این حالت پیچی شکل به ثابت شدن در استخوان کمک می کند. انتهای آن در دو نوع موازی یا تیز ساخته می شود.
- Transitional:
این نوع ایمپلنت نازک بوده و برای مصارف ناگهانی است. با استفاده از CT اسکن می توان تصویری سه بعدی از استخوان ها برای هر چه بهتر انجام شدن ایمپلنت به دست می آورد. در بالای ایمپلنت hex قرار دارد که می توان درونی یا بیرونی باشد. در داخل ایمپلنت کانالی مارپیچی قرار داد که برای نگه داشتن پروتز تاج دندان است. پروتز تاج دندان در حقیقت توسط یک تکیه گاه روی hex قرار گرفته و ثابت می شود.
قسمت ثابت ایمپلنت همان بدنه آن است که از جنس تیتانیوم ساخته شده است. این قسمت باید در استخوان فک مورد نظر قرار گیرد. برای آن که بر روی ایمپلنت رشد بافت نداشته باشیم باید از Healing abutment (پایه درمانی) استفاده کنیم که باعث رشد طبیعی بافت می شود. از این پایه یا کلاه درمانی مدتی بعد از انجام ایمپلنت استفاده می شود و پس از آن وارد مرحله آخر یا ترمیم می شویم.
در این مرحله قالب گیری نهایی انجام می شود و در آخر نمونه دندانی در انتهای آن قرار می گیرد.پس از از دست دادن دندان، استخوان های فک در آن ناحیه تحصیل رفته و شکل آن دگرگون می شود. استفاده از ایمپلنت، پیچ های فلزی از تحلیل رفتن فک جلوگیری می کنند و از آنجا که این قسمت از ایمپلنت که درون بافت قرار می گیرد از تیتانیوم ساخته شده هیچ عوارضی نخواهد داشت. اما برخی بیماران برای استفاده از ایمپلنت دندانی مناسب نیستند به طور مثال افراد سیگاری به دلیل شایع بودن بیماری های لثه به علت مصرف سیگار، گزینه مناسبی برای این نوع ایمپلنت نیستند. همچنین افرادی که به دلیل تومور یا سایر ضایعات فکی مجبور به درمان با اشعه شدند کاندیدای خوبی نیستند.
ابتلا به بیماری های لثه و پریودنتال نیز بیمار ار از لیست حذف می کند. همچنین ابتلا به دیابت کنترل نشده بیماری های عفونی که باعث ضعف سیستم ایمنی بدن می شوند باعث از بین رفتن شانس پروتز دندانی می شوند.
امروز ه ایمپلنت های دندان از جنس تیتانیوم هستند که با عمل جراحی در استخوان زیر لثه برای جایگزینی ریشه دندان قرار می گیرند.
ایمپلنت های دندانی انواع مختلفی دارند:
• Subperiosteal
در این نوع ایمپلنت، داربستی تیتانیومی ساخته شده و بر روی سطح استخوان آلوئول قرارمی گیرد. به مرور زمان بدن فرد بافتی همبند تولید می کند که سبب چسبیدن این فلز به استخوان می شود. این داربست فلزی برای هر بیمار متناسب با لثه ها و به وسیله قالب گیری یا اسکن ساخته می شود.
• Transostea
اگر فک پایینی فرد لاغر باشد می توان از این نوع ایمپلنت استفاده کرد که توسط یک عمل جراحی در امتداد فک پایینی قرار گرفته و تا آلوئول نفوذ می کند.
• Endosteal
این ایمپلنت نیز در آلوئول قرار می گیرد که در هر دو مورد فک بالایی و پایینی کاربرد دارد و خود به چند دسته تقسیم می شود:
- Blade form:
با یک عمل جراحی این ایمپلنت نیز توسط چند تکیه گاه در طول یک شکاف قرار می گیرد.
- Cylinder form: این نوع ایمپلنت بدون دندانه است و باید محل قرار گیری آن را از قبل در استخوان آماده کرد تا فقط به درون محل هل داده شود.
- Screw form: این نوع ایمپلنت کاملا دندانه دار است و این حالت پیچی شکل به ثابت شدن در استخوان کمک می کند. انتهای آن در دو نوع موازی یا تیز ساخته می شود.
- Transitional:
این نوع ایمپلنت نازک بوده و برای مصارف ناگهانی است. با استفاده از CT اسکن می توان تصویری سه بعدی از استخوان ها برای هر چه بهتر انجام شدن ایمپلنت به دست می آورد. در بالای ایمپلنت hex قرار دارد که می توان درونی یا بیرونی باشد. در داخل ایمپلنت کانالی مارپیچی قرار داد که برای نگه داشتن پروتز تاج دندان است. پروتز تاج دندان در حقیقت توسط یک تکیه گاه روی hex قرار گرفته و ثابت می شود.
قسمت ثابت ایمپلنت همان بدنه آن است که از جنس تیتانیوم ساخته شده است. این قسمت باید در استخوان فک مورد نظر قرار گیرد. برای آن که بر روی ایمپلنت رشد بافت نداشته باشیم باید از Healing abutment (پایه درمانی) استفاده کنیم که باعث رشد طبیعی بافت می شود. از این پایه یا کلاه درمانی مدتی بعد از انجام ایمپلنت استفاده می شود و پس از آن وارد مرحله آخر یا ترمیم می شویم.
در این مرحله قالب گیری نهایی انجام می شود و در آخر نمونه دندانی در انتهای آن قرار می گیرد.پس از از دست دادن دندان، استخوان های فک در آن ناحیه تحصیل رفته و شکل آن دگرگون می شود. استفاده از ایمپلنت، پیچ های فلزی از تحلیل رفتن فک جلوگیری می کنند و از آنجا که این قسمت از ایمپلنت که درون بافت قرار می گیرد از تیتانیوم ساخته شده هیچ عوارضی نخواهد داشت. اما برخی بیماران برای استفاده از ایمپلنت دندانی مناسب نیستند به طور مثال افراد سیگاری به دلیل شایع بودن بیماری های لثه به علت مصرف سیگار، گزینه مناسبی برای این نوع ایمپلنت نیستند. همچنین افرادی که به دلیل تومور یا سایر ضایعات فکی مجبور به درمان با اشعه شدند کاندیدای خوبی نیستند.
ابتلا به بیماری های لثه و پریودنتال نیز بیمار ار از لیست حذف می کند. همچنین ابتلا به دیابت کنترل نشده بیماری های عفونی که باعث ضعف سیستم ایمنی بدن می شوند باعث از بین رفتن شانس پروتز دندانی می شوند.