marali_64
عضو جدید
بسطام يکى از مجموعه‌هاى زيبا و مهم و تاريخى شاهرود، است.
بسطام در دوره‌هاى قبل از سلجوقى تا قاجار ساخته شده و شامل بقعه متبرکه امام‌زاده محمدبن جعفر صادق(ع) و آرامگاه بايزيد بسطامى، صومعه بايزيد، مسجد بايزيد و ايوان الجايتو، آرامگاه غازان، مسجد و منار سلجوقى و مسجد جامع و برج کاشانه و مدرسه شاهرخيه است. اين بناها از معمارى زيبا و جالبى برخوردارند.
گچ‌برى‌هاى ارزنده‌اى در محل صومعه و محراب ايلخانى بنا به چشم مى‌خورد. اين بناها در دوره‌هاى مختلفى ساخته شده است که اکثر آن مربوط به دوره سلجوقى و ايلخانى است مناره اين بنا مشابه ساير مناره‌هاى سلجوقى است و از گره چينى آجرى زيبايى تشکيل شده است.
همچنين دو محراب که يکى در مسجد جامع و ديگرى در مسجد جنبى (مجموعه بايزيد) قرار دارد که در نوع خود يک شاهکار گچبرى محسوب مى‌شود، مجسد چوبى در سه دوره سلجوقى، ايلخانى، مغولى تغيير پيدا کرده است.
محراب اين مسجد که يک محراب گچبرى زيبا دارد به دست هنرمند مهندس‌المعمار محمود دامغانى خلق شده است.
اين مسجد در دوره سلجوقى مربع شکل و در فضاى کوچکى با سقف گنبدى و محراب گچبرى ساخته شد که در دوره ايلخانى تخريب و به‌صورت مربع شکل گسترش يافته که در کاوش‌هاى به‌عمل آمده محراب و اثر پايه‌هاى بناى قبلى به دست آمده است که توسط مهندسان ميراث، مرمت شده است.
بناى ايلخانى هم بعدها در اثر عوامل طبيعى تخريب و در دوره قاجار با پلان مستطيل و بزرگ‌تر از اول ساخته شده با سقف چوبى مسطح پوشيده شده است.
مدرسه شاهرخيه نيز از پلان بسيار جالبى برخوردار است و در حدود 28 حجره در دو طبقه براى استفاده طلاب علوم دينى ساخته شده است.
اين مدرسه داراى مسجد، ايوان و زورخانه است. حمام بسطام که در ضلع جنوب شرقى مدرسه شاهرخيه واقع است مشابه ساير حمام‌ها قديمى از يک ورودى و چند پله که استفاده‌کننده را به سمت پايين راهنمايى مى‌کند، تشکيل شده است. سپس به رختکن زيبايى مى‌رسيم اين فضا داراى 4 سکو براى درآوردن لباس و پوشيدن آن و سپس از طريق يک راهرو با کمى پيچيدگى به سمت گرمخانه راهنمايى شده که گرمخانه نيز داراى فضاهاى جانبى است و براى شستشو که در انتهاى ميز خزانه قرار داشته است که باتوجه به استفاده امروزى به‌جاى خزانه در قسمتى از آن دوش تعبيه شد است.
مسجد جامع بناى ديگرى است از مجموعه که در ضلع شرقى و محراب گچبرى و قسمت‌هاى شمال و غرب آن از بين‌رفته بود که با پى‌گردى‌ها پايه ستون‌ها به‌دست آمد و قسمت شمال و غرب بازسازى و پايه ستون‌ها در داخل حياط با آجر فرش مورب مشخص شده است. اين بنا همانطور که گفته شده بود داراى محرابى گچبرى شده زيبا است که در دوره قاجار مرمت شده است، برج‌کاشانه برجى است آرامگاهى متصل به مسجدجامع که پلانى از بيرون دندانه‌دار است که در دوره ايلخانان مغول ساخته شده است و داراى سردابى است و پله‌اى آن‌را به بالاى برج وصل مى‌کند که از داخل ديواره برج مى‌گذرد. پوشش خارجى بنا فروريخته يا اجرا نشده است، ولى پوشش‌زيرين (گنبد فعلى) موجود است.
داخل بنا به‌صورت هشت‌ضلعى با طاق‌نماهاى زيبايى است که احتمالا در دوره قاجار اندودگچ داشته است، مرمت‌هاى انجام شده بر روى بناهاى مجموعه به شرح ذيل است:
استحکام‌بخشى‌هاى لازم در بقعه اصلى و پى‌سازى و پى‌بندى خاک‌بردارى و يافتن پلان مسجد سلجوقى و مسجد ايلخانى در زير مسجد چوبى قاجارى (که در مسجد سلجوقى آثار محراب گچبرى شده زيبايى که عمدا خرد شده بود به‌دست آمد) مرمت نقاشى‌هاى دوره صفوى تعويض کاشى‌هاى گنبد امام‌زاده محمد(ع) بازسازى سقف ضلع غربى مدرسه شاهرخيه مرمت و استحکام بخش‌هاى لازم در قسمت‌هاى مختلف مسجد و مدرسه و کتابخانه و زورخانه و حجره‌هاى آن پى‌سازى لازم در مسجد جامع بازسازى ضلع شمالى و غربى مسجد جامع براساس پى‌گردى‌هاى لازم و يافتن پايه‌هاى اصلى انجام عمليات مطالعاتى در قسمت‌هاى مختلف مجموعه مرمت سردر مسجد جامع و نماهاى اصلى مجموعه در ضلع غربى مرمت‌هاى لازم در ايوان الجايتو و ايوان غربى و تثبيت تزئينات مربوطه طراحى و ساخت ديوار حريم مناسب در ضلع شمالى و در ضلع شرقى با يک دروازه ورودى هماهنگ با مجموعه از اين مجموعه دو بنا به شرح ذيل به‌ثبت آثار ملى رسيده‌اند
برج کاشانه (برج آرامگاهى است نزديک مسجد جامع) در تاريخ 1310 به شماره 69 در فهرست آثار تاريخى به ثبت رسيده است.
جنوب شهر بسطام شاهرود و هم چنین در جنوب خاوری مسجد جامع، برجی بلند و زیبا وجود دارد که به نام کاشانه معروف است.
ارتفاع این برج از داخل 24 متر و از بیرون به ارتفاع تقریبی 20 متر و شکل خارجی ان چند ضلعی منتظم سی ضلعی است. در بالای برج، دو حاشیه از آجرهای بزرگ وجود دارد که روی آن مطالبی نوشته شده است. در ضلع جنوب خاوری این برج روی یک آجر کلمه بسم‌الله الرحمن الرحیم با خط ثلث بسیار زیبایی خوانده می‌شود.از تاریخ بنای این برج اطلاع صحیحی در دست نیست. به عقیده اهالی بسطام، این برج قبل از اسلام آتشکده زرتشتیان بوده است. برخی از خاورشناسان از جمله گدار بر این عقیده‌اند که این بنا از آثار غازان خان مغول است و اسم اصلی آن غازانه بوده و به مرور زمان و بدون توجه به اصل آن کاشانه نامیده شده است.گویا در دوره‌های بعد از اسلام، از این برج برای دیده‌بانی بسطام استفاده می‌شد. با توجه به اسلوب ساختمان و عوامل دیگر به نظر می‌رسد؛ این بنا به رصدخانه بسیار شبیه است. این ساختمان که نمای خارجی آن دارای جلوه و شکوه خاصی است, از بناهای در خور اهمیت خطه قومس بوده و نمای خارجی آن نیز دارای جلوه و شکوه خاصی است.
مسجد شيخ بسطامى (مسجد چوبى) در سال 1310 به شماره متر است 110x در فهرست آثار تاريخى به ثبت رسيده است ابعاد اين بنا حدود 68200 است.
گچ‌برى‌هاى ارزنده‌اى در محل صومعه و محراب ايلخانى بنا به چشم مى‌خورد. اين بناها در دوره‌هاى مختلفى ساخته شده است که اکثر آن مربوط به دوره سلجوقى و ايلخانى است مناره اين بنا مشابه ساير مناره‌هاى سلجوقى است و از گره چينى آجرى زيبايى تشکيل شده است.
همچنين دو محراب که يکى در مسجد جامع و ديگرى در مسجد جنبى (مجموعه بايزيد) قرار دارد که در نوع خود يک شاهکار گچبرى محسوب مى‌شود، مجسد چوبى در سه دوره سلجوقى، ايلخانى، مغولى تغيير پيدا کرده است.
محراب اين مسجد که يک محراب گچبرى زيبا دارد به دست هنرمند مهندس‌المعمار محمود دامغانى خلق شده است.
بناى ايلخانى هم بعدها در اثر عوامل طبيعى تخريب و در دوره قاجار با پلان مستطيل و بزرگ‌تر از اول ساخته شده با سقف چوبى مسطح پوشيده شده است.
مدرسه شاهرخيه نيز از پلان بسيار جالبى برخوردار است و در حدود 28 حجره در دو طبقه براى استفاده طلاب علوم دينى ساخته شده است.
اين مدرسه داراى مسجد، ايوان و زورخانه است. حمام بسطام که در ضلع جنوب شرقى مدرسه شاهرخيه واقع است مشابه ساير حمام‌ها قديمى از يک ورودى و چند پله که استفاده‌کننده را به سمت پايين راهنمايى مى‌کند، تشکيل شده است. سپس به رختکن زيبايى مى‌رسيم اين فضا داراى 4 سکو براى درآوردن لباس و پوشيدن آن و سپس از طريق يک راهرو با کمى پيچيدگى به سمت گرمخانه راهنمايى شده که گرمخانه نيز داراى فضاهاى جانبى است و براى شستشو که در انتهاى ميز خزانه قرار داشته است که باتوجه به استفاده امروزى به‌جاى خزانه در قسمتى از آن دوش تعبيه شد است.
مسجد جامع بناى ديگرى است از مجموعه که در ضلع شرقى و محراب گچبرى و قسمت‌هاى شمال و غرب آن از بين‌رفته بود که با پى‌گردى‌ها پايه ستون‌ها به‌دست آمد و قسمت شمال و غرب بازسازى و پايه ستون‌ها در داخل حياط با آجر فرش مورب مشخص شده است. اين بنا همانطور که گفته شده بود داراى محرابى گچبرى شده زيبا است که در دوره قاجار مرمت شده است، برج‌کاشانه برجى است آرامگاهى متصل به مسجدجامع که پلانى از بيرون دندانه‌دار است که در دوره ايلخانان مغول ساخته شده است و داراى سردابى است و پله‌اى آن‌را به بالاى برج وصل مى‌کند که از داخل ديواره برج مى‌گذرد. پوشش خارجى بنا فروريخته يا اجرا نشده است، ولى پوشش‌زيرين (گنبد فعلى) موجود است.
استحکام‌بخشى‌هاى لازم در بقعه اصلى و پى‌سازى و پى‌بندى خاک‌بردارى و يافتن پلان مسجد سلجوقى و مسجد ايلخانى در زير مسجد چوبى قاجارى (که در مسجد سلجوقى آثار محراب گچبرى شده زيبايى که عمدا خرد شده بود به‌دست آمد) مرمت نقاشى‌هاى دوره صفوى تعويض کاشى‌هاى گنبد امام‌زاده محمد(ع) بازسازى سقف ضلع غربى مدرسه شاهرخيه مرمت و استحکام بخش‌هاى لازم در قسمت‌هاى مختلف مسجد و مدرسه و کتابخانه و زورخانه و حجره‌هاى آن پى‌سازى لازم در مسجد جامع بازسازى ضلع شمالى و غربى مسجد جامع براساس پى‌گردى‌هاى لازم و يافتن پايه‌هاى اصلى انجام عمليات مطالعاتى در قسمت‌هاى مختلف مجموعه مرمت سردر مسجد جامع و نماهاى اصلى مجموعه در ضلع غربى مرمت‌هاى لازم در ايوان الجايتو و ايوان غربى و تثبيت تزئينات مربوطه طراحى و ساخت ديوار حريم مناسب در ضلع شمالى و در ضلع شرقى با يک دروازه ورودى هماهنگ با مجموعه از اين مجموعه دو بنا به شرح ذيل به‌ثبت آثار ملى رسيده‌اند
برج کاشانه (برج آرامگاهى است نزديک مسجد جامع) در تاريخ 1310 به شماره 69 در فهرست آثار تاريخى به ثبت رسيده است.
جنوب شهر بسطام شاهرود و هم چنین در جنوب خاوری مسجد جامع، برجی بلند و زیبا وجود دارد که به نام کاشانه معروف است.
مسجد شيخ بسطامى (مسجد چوبى) در سال 1310 به شماره متر است 110x در فهرست آثار تاريخى به ثبت رسيده است ابعاد اين بنا حدود 68200 است.
آخرین ویرایش توسط مدیر:
